Дунда һургуулинуудта 10-дахи класста “Хубиин түсэл” гэһэн һонирхолтой хэшээл заагдана. Үхибүүд эндэ өөрын дуратай предмедүүдээр шэнжэлгэнүүдые хэжэ, түсэл бэлдэнэ. Ажал хэхэ үедөө тэдэ ганса багшатаяа бэшэ, мүн танигдаагүй хүнүүдтэй харилсажа һурана, хэдэн талаһаа мэдээсэлнүүдые суглуулжа, тон хэрэгтэй юумэнүүдыень шэлэн абана. Тиигэжэ тэдэ түсэлөө өөрын дураар, гоёор шэмэглэхэ гэжэ оролдоно. Эдэ бүгэдэ үхибүүдтэ ерээдүйдэнь туһатай байха гээд онсолмоор.
Түнхэнэй аймагай Жэмһэгэй дунда һургуулиин бүлэг үхибүүд түсэлөө буряад хэлэн дээрэ дүүргэһэндэнь баярламаар.
- Буряад нааданууд тухай түсэлнүүдые үхибүүднай бэлдэһэн байна. Нютагайнгаа арад зоной дунда мэдээсэлнүүдые суглуулаа. Тиигэжэ зарим наадануудые өөрын гараар бэлдэхэ гэһэн шиидхэбэри абтаа һэн. Ганса “Хорло” гэжэ наадан бэшэ, үшөө “Джанго” (“Барилга”) гэһэн наадан дархалагдаа, - гэжэ Дарима Дармаева омогорхон хөөрэнэ.
Өөһэдын дархалһан нааданууд буряад хэлэнэй танхимай гоёолто болоод, тооһондо дарагдажа хэбтэнэгүй. Ехэ багагүй иишээ орожо, наадажа байдаг. Мүн зунайшье хаһада хэрэглэгдэнэ. Ушар гэхэдэ, “Алтан хурганууд” гэһэн зунай лагерьта хүбүүд, басагад амарха дуратайнууд.
- Үндэһэн лагерьтамнай үглөө бүри заал һаа, Буряад Уласай түрын дуулал зэдэлдэг заншалтай. Мүн үглөөнэй гимнастика баһа түрэл буряад хэлэн дээрээ хэдэгбди. “Эдиршүүл”, “Далай”, “Хараасгай” гэжэ байгаад, бүлэгүүднай нэрлэгдэнхэй. Лагериин хүдэлхэ үедэ һургуулиин үүдэнүүдтэ, газаахи тамирай болон амаралгын талмайнуудта үлгөөтэй гаршагууд, баннернууд ганса буряадаар шэмэглэгдэнэ. Тиигэжэ үглөөнһөө үдэшэ болотор буряад хэлэн дээрэнь харилсуулха гэжэ оролдолго гарганабди. Һургуулиимнай бүхы багшанар, хүдэлмэрилэгшэд, түрэлхид лагериин үедэ амарангүй, туһалалсажа байдаг. Бултанай хүсөөр буряад хэлэ хүгжөөлгын ажал үрэ дүнтэйгөөр ябуулагдана, - гэжэ Дарима Бимбажаповна хөөрэнэ.
Һуралсалай гуламтын дэргэдэхи “Субад” гэһэн ансамбль Жэмһэг нютагһаань холо ойгуур мэдээжэ юм. Эсэгэ орондоо дуратайгаар хүмүүжүүлэгдэһэн ансамблиин үхибүүд сэрэгэй дуунуудые, хатарнуудые гүйсэдхэжэ байдаг. Мүн түрэл буряад хэлэн дээрэ номернууд олон юм. Шэнэ бүтээлнүүдээ ансамблиинхид лагериин үедэ баһа бэлдэдэг заншалтай.
Буряад арадай ёһо заншал, түүхэ, хэлэн ургажа ябаа залуу халаанда дамжуулагдажа байһандань баярламаар.