Ниигэм 10 sep 2024 406

Жэлэй туршада юун хэгдээб?

Жэлэй урда тээ Россиин Юрэнхылэгшэ Владимир Путин Буряад Уласай ниислэлэй хүгжэлтын мастер-түсэб һайшааһан байна. Түсэл бэелүүлгын шугамаар үргэн дэлисэтэй ажал ябуулагдана: Улаан-Үдын түбтэ зарим гэрнүүд сүлөөлэгдөө, мүнөө барилгашад хуушарһан байшангуудые задална, инженернэ һужаануудые табина, мэргэжэлтэд шэнэ объектнүүдэй түһөө түсэб зохёоно.

- Россиин Юрэнхы­лэгшэ Владимир Владимирович Путинай даабаряар Алас Дур­нын тойрогой 25 хотонуудай мастер-түсэбүүд зохёогдоо. Буряад Уласай Улаан-Үдэ, Северобайкальск хотонуудта мастер-түсэбүүд бэелүүлэгдэжэ эхилээ. Хотын ор­шон байдалай шанар дээшэлүүлхэ, коммунальна ажахы, зайн галай ба дулаа үгэлгын һужаануудые һэльбэн шэнэлхэ, харгынуудые, ниигэмэй объектнүүдые заһабарилха, үйлсэнүүдые ба сэсэрлигүүдые болбосон түхэлтэй болгохо зорилго мастер-түсэбүүдэй ёһоор табигданхай. Түсэблэгдэһэн ажалнуудай саг соогоо, дүүрэн хэмжээндэ дүүргэгдэхын түлөө бидэ оролдо­нобди, тэрээндэ тон ехэ анха­ралаа хандуулнабди. Мастер- түсэбүүдые бэелүүлгэ, хо­тонуудые шэнэлэлгэ, хүн зоной ажабайдалай шанар дээшэлүүлгэ тухай Зүүн зүгэй экономическа хуралдаан дээрэ хөөрэлдэхэбди, - гэжэ Оросой Холбоото Уласай За­сагай газарай Түрүүлэгшын орлогшо - Алас Дурнын холбоото уласай тойрогоор Оросой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын бүрин эрхэ­тэ түлөөлэгшэ Юрий Трутнев тэмдэглээ.

Жэлэй эхинһээ Улаан-Үдын түбэй 100 гаран ажаһуугшад һанаһан га­зартаа шэнэ гэр байратай болоо. Банзаровай, Смоли­ной, Кузнечная, Советская ба Шмидтын үйлсэнүүдэй гэрнүүдые задалжа, тэндэнь 760 һууритай һургуули, шэнэ гэрнүүдые барихаар хараалагдана. Шэнэ һургуули хотын болбосоролой эгээ томо эмхи зургаануудай нэ­гэн болохо. Һургуули бари­ха талмай бэлэн, харин гэр байрануудай түһөө түсэл мүнөө зохёогдожо байна. Түрүүшын хоёр гэрэй барил­га мүнөө жэлдэ эхилжэ, 2027 ондо ашаглалгада тушаагдахаар хараалагдана. Зарим байранууд задалагдаһан гэрнүүдэй эзэдтэ үгтэхэ, за­рим хубинь наймаалагда­ха. Хотын түбтэ баригдаха һургуулиин хажуугаар 470 һууритай хүүгэдэй сэсэрлиг, поликлиникэ бодхоогдохо.

Улаан-Үдын түбтэ 200 мянган хоёролжон метр талмайда барилга болохо­ор хараалагдана. 10 мянган хоёролжон метр талмай ху­далдаа наймаанай ба ниигэмэй объектнүүд эзэлхэ. Тэдэ хүнэй байдаг гэрнүүдэй 1-дэхи дабхарта байрлаха.

- Улаан-Үдын түүхэтэ ху­бинь муухайхан шарайтай, тэндэ түхеэрэмжэ муутай, газаагаа модон жорлонтой 8-10 байратай модон гэрнүүд бии. Түсэлэй ёһоор, эдэ гэрнүүд задалагдахаар ха- раалагдана. Бидэ талмай бэл­дэнэбди, түсэлөө хамгаалнабди, хүн зониие болбосон түхэлтэй, шанар һайтай гэртэ зөөлгэнэбди. Амяараа эдеэ­нэй таһалгагүй, бэеэ угааха газаргүй, жорлонгүй, 19 хоёролжон метрэй талмайтай гэртэй зонууд мүнөө сагай болбосон түхэлтэй, 25 хубяар ехэ талмайтай гэр байратай болоно. Бидэ хүн зондо ажа­байдалай һайн эрхэ нүхэсэл олгонобди, - гэжэ Буряад Уласай Толгойлогшо Алек­сей Цыденов хөөрэбэ.

Улаан-Үдэ хотын түбтэ ду­лаанай ба уһанай һужаанууд һэльбэн шэнэлэгдэнэ. Шэнэ гэрнүүд, ниигэмэй объектнүүд тэдээндэ зал­гагдаха юм. Тиин халуун уһа дамжуулха соргын диаметр ехэ болгогдохоор хараа­лагдана. Дэбисхэрнүүдэй нэгэдэмэл хүгжэлтын про­граммада ороогүй дүтын гэрнүүдые мүн уһаар ба ду­лаагаар хангаха һужаануудта залгаха түсэб бии. Инженер­нэ һужаануудые үндэһөөрнь шэнэлэлгын ажалнууд хоёр жэлэй туршада ябуулагдаха.

Үргэн дэлисэтэй объектнүүдэй барилга эхилээ. «Бай­гал» театрай, Үндэһэтэнэй музейн байшангуудай ба­рилга 2026 ондо түгэсэхэ юм. Ехэ һургуулинууд хоорон­дын кампусай түһөө түсэл зохёолго дүүрэхэ шатадаа ерэнхэй. Барилга ерэхэ 2025 ондо эхилхэ. Эдэ объектнүүд Улаан-Үдэ хотын түбэй ёһотой шэмэглэл болохо.

- Буряад Уласай За­сагай газар мастер-түсэб бэелүүлхын тула бүхы арга боломжонуудые эдэбхитэй­гээр хэрэглэнэ. Алас Дур­нын концесси хэрэглэһэнэй ашаар Үндэһэтэнэй музейн ба «Байгал» театрай бай­шангуудай барилга эхилээ. «Забайкалец» стадион, хо­тын 103-дахи микрорайон­до поликлиникэ, «Байгал» аэропортын шэнэ комплекс, креативна индустриин түб баригдажа байна, трамвайн ябадаг харгы шэнэлэгдэ­нэ. Мастер-түсэб дүүрэн бэелүүлхын тула 2030 он бо­лотор 277 млрд түхэриг хэрэг­тэй болохо. Түсэблэгдэһэн объектнүүдые бултыень ба­рихын тула хамта ажалла­хабди, - гэжэ Алас Дурна ба Арктика хүгжөөлгын депар­таментын захирал Андрей Коновалов тэмдэглэбэ.

Алас Дурнын 25 хотын мастер-түсэб бэелүүлгын шугамаар 4,4 трлн түхэригэй 875 хэмжээ ябуулга үнгэргэгдэхөөр хараалагдана. Тойрогой хотонуудые хүгжөөлгын шухала мэдээсэлнүүд ба һүүлэй һонинууд 25городов. рф сайт дээрэ үгтэнэ.

Автор: Янжима ДАРМАЕВА бэлдэбэ