Дүршэл шадабаритай «Дүрбэн бэрхэ»

Буряад арадай ёһо заншал, соёл, хэлэ хүгжөөхэ талаар олон хэмжээ ябуулгануудай дунда «Дүрбэн бэрхэ» гэһэн урил­даае онсолмоор. Юуб гэхэдэ, бүхы урилдаанай шатанууд видео дээ­рэ буулгагдажа, бултанай һонорто дамжуулга бэлдэгдэнэ. Энэшье удаа 2024 оной «Дүрбэн бэрхэ» урилдаае заабол арад зон һонирхон хара­ха, хабаадагшадай дүршэл шадабариие сэгнэхэ, ажабайдалдаа хэрэглэ­хэ гэжэ һанагдана.

Ээлжээтэ «Дүрбэн бэрхэдэ» Бу­ряад ороноймнай холо ойрын нютагуудһаа сугларһан зургаан гэр бүлэдэ һонирхол татама шатанууд дурадхагдаа. Эдэмнай танилсуулгын шатада уг гарбалтайгаа танилсуулха зуураа, һайхан дуунуудаа бэлэглээ. Айл бүхэнэй бүһэтэйшүүл сэргэ яа­гаад, юундэ табидаг бэ гэжэ залуу халаанда ойлгуулжа үгөө. Гуламтын эзэн эхэнэрнүүд сайнгаа дээжые бурхандаа үргэдэг тухай харуулан хөөрөө. Даллагын табаг бэлдэлгэ, мориной хазаар болон хабидаа то­молго арад зониие һонирхуулха бо­лоно. Һэеы гэршье бодхоожо һураа. Бүхы найман шатын удаа эрхимүүд элирүүлэгдээ.

Эрхүү можын Оһын аймагай Хамгушкеевтэнэй гэр бүлэ

Эрхүү можын Оһын аймагай Үбэсэ нютагһаа Хамгушкеевтэнэй бүлэ тус урилдаанда хабаадахаяа ерээ. Любовь Николаевна Балдаева эндэ ерээд байһандаа баяртай.

- Ехэ һонирхолтой урилдаан бай­на. Сугларһан гэр бүлэнүүд хуу ондо ондоогоор хөөрэлдэнэ. Баргажанай буряадууд маанадтай адлишуу бай­на. Сэргэ тухай хөөрэхэдэнь, ямар ад­либ гэжэ шагнажа һуугааб. Һэеы гэр табиха талаар урилдаан һайшаагдаа. Манай Оһын аймагта нэгэ бага ондоогоор табигдана. Урда үдэртэнь харуулжа үгэхэдэнь, яһала ойлго­жо абаабди. Урилдаанда дурадхагдаһан бүхы ёһо заншалнуудые мэ­дээд ябаабди. Иибии төөдэйһөөнь хадуужа абаад, залуу халаандаа дам­жуулжа ябанабди, - гэжэ Любовь Ни­колаевна һанамжаараа хубаалдана.

«Буряад ФМ» радиогой Агын хам­нигадай үдэрые хүтэлэгшэ Бадмажаб Гындынцыренов олон жэлэй хугасаада һэеы гэрнүүдые бэлдэдэг уран гартан юм. Тиимэһээ «Дүрбэн бэр­хэ» урилдаанда анха түрүүшынхиеэ дурадхагдаһан энэ шатые шадамар бэрхээр хүтэлөө. Хэмжээ ябуулгын урда үдэр бүхы гэр бүлэнүүдтэ харуулжа үгөө.

- Эрхүүгэй түлөөлэгшэдые «эгээл эр­хим шабинар» гэжэ нэрлэмээр (энеэбхилнэ). Үнэн дээрээ өөрын заншалаар иимэ гэрнүүдые табидаг ехэ һайн бэлэдхэлтэй айл байшоо. Оройдоол 17 минутын хугасаада табижархёо. Ононой хамнигадые түлөөлһэн Тугшан нютагай гэр бүлэ болон Сэлэнгын аймагай буряадууд шалгараа. Һэеы гэр тиимэ бэлээр табихагүйш гэжэ бүхы хабаадагшаднай ойлгожо абаа, тусхай арга дүрэ, шадабари ехэ хэрэгтэй ха юм. Удаадахи урилдаанда бодхоожо шададаг болоод ерэхэ бэзэ гээд най­дагдана, - гэжэ Бадмажаб Гындынцы­ренов мэдүүлнэ.

Баргажанай аймагай Лубсановтанай гэр бүлэ

Баргажанай буряадуудай түлөөлэгшэ Жамсаран Лубсанов урилдаан хүндэшэг шатануудһаа бүридөө гэжэ мэдүүлнэ.

- «Баргуужан» ансамблиин гэшүүн хүм. Тайзан дээрэ гаража, ёһо заншалаа харуулдагбди, дуунуудаа хангюурдадагбди. Хэды тиигэбэшье, «Дүрбэн бэрхэ» гээшэ хүшэр урилдаан байна. Юуб гэхэдэ, иимэ түхэлэй хэмжээ ябуулгада үсөөнөөр ябааб. Буряад зонойнгоо ажал хүдэлмэри яагаад хэжэ байһые мэдэжэ абажа байхада, гоё ааб даа. Мүнөөдэр хэ­дэн шатада хабаадаһандаа баяртайб, - гэжэ Жамсаран Бубеевич хэлэнэ.

Шата бүхэндэ шалгарһан гэр бүлэнүүд тэмдэглэгдээ. 77 наһатай Ахын аймагай Надежда Сыренов­на Гомбоева зээ басаган Саранту­яатайгаа эгээл эрхимээр үнеэнэй хабидаа томоһон байна. Яруунын аймагай Мытыповтэнэй бүлэ дал­лагын табагые шадамар бэрхээр бэлдээ гэжэ элирүүлэгдээ. Эдэнэй хүүхэн, 7 наһатай Жаргал Дансара­нов үхибүүдэй хабаадаһан шатада түрүүлээ. Хүндын табагта бэеэ эрхи­мээр Хамгушкеевтэнэй бүлэг танил­суулаа.

Сэлэнгын аймагай Болхоевтоной гэр бүлэ

Бүхы шатануудай удаа Ахын ай­магай Манхановтанай гэр бүлэ түрүүлжэ гараа. Эрхүүгэй Хамгушке­евтэнэй бүлэ 80 мянган түхэриг шан­да хүртөө. Сэлэнгын аймагай Болхо­евтоной бүлэдэ 60 мянган түхэриг шан барюулагдаа. Бусад гурбан бүлэнүүд 30-30 мянган түхэригөөр ур­машуулагдаа.

Гончик, Оксана Манхановтан түрэл аймагайнгаа Өөрлиг һууринда ажаһуужа, хүдөө ажахын һалбарида ажал хэдэг юм.

- «Буряад ФМ» радио дээрэ үнгэрдэг «Дүрбэн бэрхэ» наадые ехэ һонирхожо шагнадаг заншалтайбди. Надежда Сыреновна теэбиимнай хуу шагнаһанаа шэнжэлжэ, зүб бурууень маанадтаа ойлгуулжа үгэжэ байдаг. Түрэл буряад хэлээрээ ёһо занша­лаа һэргээн үргэжэ, һонин һургаал заабаринуудые залуу үетэн болон хүүгэдтээ дамжуулжа ябаха хэрэг­тэй. Тус конкурсын үедэ ойлгожо, мэ­дэжэ абаһан юумэеэ аха дүүнэртээ, үетэн нүхэдтөө заал һаа, хөөрэжэ үгэхэбди, - гэжэ Манхановтанай бүлэ мэдүүлнэ.