Хэнтэйшье жэшэхээр бэшэ

Тэрэнэй программа соо олон хэмжээ ябуулганууд бэелүүлэгдэжэ, ёһото арадай һайндэр болоһон байна. Тэрэ тоодо элдэб янзын тоглолтонууд, театрай зүжэгүүд, арадай үндэһэн хубсаһа үмдэһэн олон хүн зоной сугларжа ябалганууд эмхидхэгдээ. Нютаг аймагуудта, Усть-Ордын, Агын тойрогуудта зуугаад, мянгаад зон сугларжа, эдэ үйлэнүүдые һонирхон хараа. «Гэсэртэ» зорюулагдаһан спортын нааданууд эршэтэйгээр үнгэрөө.

Ниислэл хотын түбтэ Илалтын гудамжада Гэсэрэй хүшөөгэй бодхоогдохо газарта шулуун һуури табигдаа. Улаан-Үдэдэ болоһон гол тоглолтодо мори унаһан Гэсэр баатар гараха ёһотой байгаа. Сценариин ёһоор, баатарай хүлэг морин, мүн Гэсэрые тоглохо баатарлиг эрэ хэрэгтэй байгаа. Мориншье олдоо гэлэй. Харин баатарай дүрэ харуулха хүниие яһала бэдэрээ юм. Мухар-Шэбэрэй аймагай Хушуун-Үзүүрэй Сүхын Булагта тоонтотой Буряадай суута барилдаашан Илья Гармаевые эгээн түрүүн хэн дурадхаа һэм бэ, тэрэ мүнөө мартагдаа, шухала бэшэ.  ВАРК-ын хүтэлбэрилэгшэд Даша-Нима Дугарович Дугаровай ба Бата Дугаржапович Баяртуевай һанамжа шиидхэхы болоо юм ааб даа. Тэдэ Илья Гармаевай морин дээрэ һуухые харамсаараа: «Энэл даа, манай баатар хүбүүн!» - гэжэ нэгэн дуугаар хэлэһэн байна. Морин дээрэ һуухыень харахада, хасаг сэрэгшэд тухай Шолоховой үгэнүүд һанаанда ороно: «сидит набекрень, как литой, такого легко не собьёшь с седла…».

Илья Санжиевич Гармаев 1954 оной мартын 9-дэ Мухар-Шэбэрэй аймагай Сүхын Булаг нютагта түрэһэн юм. Спортдо туйлаһан амжалтануудынь нэгэ хүнэй хубида туйлай ехэ, хүртэжэ болохоор бэшэ гэхээр юм. Зарим тэдыень тоолоогүйдэ хөөрөөмнай дутуу байха.

Илья Гармаев хорёод жэлдэ Буряадай спортын нэрэ хүндые хамгаалан мүрысэхэдөө, дүн хамта арбан хоёр дахин сүлөөтэ ба буряад барилдаагаар Буряадай АССР-эй чемпион болоһон юм. Буряад арадай барилдаанай түүхэдэ Илья Санжиевич абсолютна абарга юм гэжэ ондоо юумэнтэй жэшэнгүй хэлэлтэй. Зүгөөргүй хүндэхэн (130 килограмм) шэгнүүртэйшье һаа, багашаг, солбон шуран хүбүүдтэй ана-мана шүүрэлсэн, урда хойнонь оролсодог шамбай, түргэн хүдэлсэтэй бэлэй. Илья Гармаев бурханай үгэһэн бэе билдар дээрэ тамиршанда хэрэгтэй һүүлшын секунда хүрэтэр диилдээб гэхэгүй үсэд зангаараа, һорилгоһоо залхуурдаггүй ажалша бэрхээрээ шалгардаг байгаа. Ильягай барилдаха үедэ абсолютна абарга бүхэдэ автомашина шагнал болгон баридаггүй һааб даа. Тэрэмнай хожомой түүхэ. Илья Гармаев тиимэ шагналнуудта хүртөө һаа, бүхэли автопарк суглуулха һэн.

Сүлөөтэ барилдаагаар дүрбэ дахин Россиин чемпионадуудта шангай һуури эзэлээ. Аха дүү арминуудай спартакиадада илалта туйлаһан байна. 1980-1990-ээд онуудта Монголдо «Интернационал» турнирта нэгэнтэ бэшэ түрүүшын һуури эзэлээ. КПСС-эй ЦК-гай «Сельская жизнь» сониной, ВЦСПС-эй, Яхадай АССР-эй сайдуудай Соведэй шангуудай түлөө мүрысөөнүүдтэ илалта туйлаа. Зургаа дахин Сибирь болон Алас Дурнын чемпион болоо. Тэрэнэй спортын һоригшод, габьяата тренернүүд В.Н. Иванов, М.Л. Балдаевые дурдаха хэрэгтэй.

Илья Санжиевичай илалтада эрмэлзэдэг, ажалда дадаһан зан абаринь хожомой наһан соонь, ажалдань аша туһын гол зүйл болоһониинь ойлгосотой. Армиин спортын клубта тренерээр ажаллаа. Фермерэй томо ажахы толгойлходоо, ехэ амжалта туйлаһан байна. Мухар-Шэбэрэй аймагай Депутадуудай зүблэлэй гэшүүн байгаа.

…Илья Санжиевич Гармаев ёһотой буряад арадай баатар хүбүүн. Амиды байгаа һаа, 70 наһанайнгаа ойе тэмдэглэхэ байгаа гэжэ шаналан һануулая.