Ниигэм 12 mar 2025 311

Сэдьхэл зүрхыемнай баясуулаа

Һаяхан Улаан-Үдэ хотымнай Физкультурно-спортивна комплексын танхим соо Сагаалганда зорюулагдаһан “Амар мэндэ, Сагаан һара!” гэжэ нэрлэгдэһэн найр нааданай эхилхын урда тээ буряад угсаата арадаймнай заншалта яармаг-худалдаа наймаан дэлгэгдэжэ, тэндэнь дэлһээр, мүнгөөр, мельхиороор, бусад эдээр бэлдэгдэһэн гарай бэлэгүүд, үндэһэ яһатанаймнай хэр угһаа үмдэжэ байһан урданай болон мүнөө үеын маягаар оёһон хубсаһан, малгай, бусад һайхан зүйлнүүд олоороо ерэһэн зондо дурадхагдаба.

© фото: Анна Огородник

Соёлой яаманай дэргэдэхи РЦНТ-гэй шэмэглэн-гоёолгын ис­кусствын талаар таһагые даагша Эржена Цыдыпова тэмдэглэхэдээ, эндэ бэрхэ-бэрхэ дархашуулай, тэрэ тоодо Зоригто Жамбаловай мүнгөөр хэһэн хэрэгсэлнүүд, эхэнэрнүүдэй гоёолтонууд табигдаба гэжэ онсолбо.

Буряад орондоо мэдээжэ болоһон һайн дуранай бо­лон мэргэжэлтэ артистнууд бэлиг талаангаа харуулба, харагшадай халуун альга ташалгада хүртэбэ. Буряад арадаймнай уран бэлиг­тэ, баян ёһо заншалнуудта һанаашархаһан, баялигы­ень үгы болгохоёо һэдэһэн шолмос угтай Хара шубуун­да Буряад ороноймнай баатарнууд – Эхирэд, Булагад, Хонгоодор, Хори, Сонгоол, Сартуул баатарнууд Ородой баатартай хамта эсэргүүсэн добтолһыень үльгэрэй үзэгдэлнүүд тайзан дээрэ гэр­шэлнэ. Хэды тиигэбэшье һаань, алдар суута “Байгал” театр, “Байгалай долгинууд”, “Булжамуур”, “Лотос”, ород, шэмээшэг, хасаг бо­лон оротоной ансамбльнууд аргагүй бэрхээр хатарба, суг нэгэ үдэр соо эбтэй эетэй- гээр үнгэржэ байһан Сагаалганай болон Масленицын һайндэрнүүдые дэмжэбэ, хани барисаанай хүсэ шада­лые харуулба. Бэлигтэй дуу­шад Бадма-Ханда Аюшеева, Чингис Раднаев, Зорикто бо­лон Нонна Тогочиевтан, Дул­ма Сунрапова, Сэсэг Аюшее­ва, Дарима Цырендондопо­ва болон бусад дуушаднай бэлэг дуугаа барижа, эндэ сугларагшадые баясуулһан байна. «Русские не сдаются, буряты не бегут» гэһэн дуу Тимур Болотов геройнуудта зорюулба.

Амаршалгын үгэнүүд - амгалан байдалай түлөө

Түрэл уласаймнай дар­ганар тайзан дээрэ гара­жа, үреэлэй дээжые, һайн һайханиие эндэ сугларһан зондоо, үнгэрһэн жэлдэ шалгарһан эрхим хүнүүдтэ, эбтэй эетэй, бэлигтэй бэрхэ гэр бүлэнүүдтэ хүсэбэ. Буряад Уласаймнай Толгойлог­шо Алексей Цыденов иигэ­жэ тэмдэглээ: «Манай ажа­байдалда ходол һайн үйлэ хэрэгүүд боложо байг, бидэ ямаршье дуудалга, дабаануудые дабажа байхамнай бол­тогой! Хододоо манай уласта, манай гүрэндэ һайхан сэдьхэлтэй, залуу үетэн мүндэлхэнь болтогой! Сагаан һараар, Сагаалганаар!».

Буряад Уласай Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Влади­мир Павлов Сагаалганайн­гаа мэндэ хүргэбэ: “...Иланга­яа бидэ манай сэрэгшэдые болон тэдэнэй бүлэнүүдые халуунаар амаршалнабди! Маани, мэгзэмүүднай дайгаа дараха хэрэгтэмнай, Илал­тадамнай манай нютагаар­хидта туһалаг лэ, тиин тэдэм­най дайгаа даража, даагаа һүүлдэжэ, гэртээ элүүр энхэ, амиды мэндэ бусахань бол­тогой!”.

Улаан-Үдын Депутадуу- дай соведэй түрүүлэгшэ, Бүгэдэ Буряадай үндэһэн соёлой эблэлэй түрүүлэгшэ Чимит Бальжинимаев амар­шална: “...Үндэһэн буряад хубсаһаяа хододоо үмдэхэл байгаабди даа. Бэе бэедээ һайхан, дулаан үгэнүүдые хэлэжэ, түрэл хэлэеэ үзэхэ ёһотойбди, среда бүхэндэ буряадаар хөөрэлдэе, ара­дайнгаа ёһо заншалые дэл- гэрүүлэе”.

Удаань түрэл уласаймнай эрхим зондо Буряад Уласай Гүрэнэй шангууд даргана­рай зүгһөө барюулагдаба. Литературын оршондо суута поэт Санжи-Сурун (Гали­на) Раднаева шагнагдаба. Харин “Эреэхэн” гэһэн опе­ро бүтээһэн композитор Баир Дондоков түрүүтэй бүлэгэйхид шагналнуудта хүртөө. Буряадайнгаа искус­ство болон литература дээ­рэ илгарагшад гэхэдэ, алдар суута артистнууд, уран бэ­лигтэн – түрэл театртаяа са­суу наһатай Георгий Бутуха­нов, баледэй мэдээжэ артист Виктор Ганженко, драматург Степан Лобозёров, режис­сёр Анатолий Баскаков гэг­шэд шангуудые халуун альга ташалган доро абаба.

Буряад ороной Толгой­логшо, Эрхүүгэй можын, За­байкалиин хизаарай, Тыва Республикын болон Хальмаг Республикын Гулваа хоорон­доо телемост – сэхэ дамжуул­га үнгэргөө, бэе бэеэ амар­шалаа.

ФСК-гай фойе соо Сагаан һарын бэлэгүүд дэлгээгдээ, эндэ һайхан угал­затай амһарта, табагууд, гоё буряад зурагууд, гоёолто зүүдхэлнүүд олоной анхарал татаа. Сэдьхэлээ тоглолтоор, яармаг-харалгаар ханааһан, баясаһан зон гэртээ ехэ ба­яртайнууд бусана һэн даа.

Автор: Бэлигма ОРБОДОЕВА

Фото: Анна Огородник