Балта Цыренжаповай бүлэдэ Оросой Холбоото Уласай Геройн Одон барюулагдаба

Мартын 22-то Улаан-Үдэдэ Балта Дымбрылович Цыренжаповай бүлэдэ  Оросой Холбоото Уласай Баатарай Одон гэһэн үндэр шагнал дамжуулалгын ёһолол үнгэргэгдэбэ. Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов, Агаарай ба десантна сэрэгэй түлөөлэгшэ Александр Марков гэгшэд гүрэнэй дээдэ шагнал, Оросой Холбоото Уласай Геройн нэрэ зэргэ олгоһон тухай Юрэнхылэгшын грамота Балта Цыренжаповай эжыдэ - Цырегма Бадмажаповнада, Сарана Валерьевна нүхэртэнь, Ардан Балтаевич хүбүүндэнь барюулба.

– Балта Цыренжапов – сэрэгшэ, Эсэгэ ороноо хамгаалагша, ёһотой Баатар. Ямаршье гүрэнэй хүсэ шадал тэрэнэй хамгаалагшадай хүсэ шадалһаа дулдыдадаг. Росси - диилдэшэгүй хүсэтэй гүрэн гэжэ Балта баримталан баталаа. Юундэб гэхэдэ, Эхэ ороной хамгаалгада Балта шэнги сэрэгшэд зогсоно. Цыренжаповтанай бүлэ дүрбэн хүбүү хүмүүжүүлээ, тэдэ булта сэрэгэй албанай зам шэлэһэн байна. Гурбан хүбүүдынь сэрэгэй тусхай операциин хабаадагшад. Энэ бага наһанһаань үри хүүгэдээ зүб мүрөөр хүмүүжүүлжэ шадаһан баатарнуудай бүлэ. Цырегма Бадмажаповна эжыдэнь, Балтын наһанай нүхэр Сарана Валерьевнада тон ехэ баяр хүргэнэбди. Гэр бүлын дэмжэлгэ сэгнэшэгүй, эрэшүүлэй баатаршалгын үндэһэ һуури болоно, - гэжэ Буряадай Толгойлогшо Алексей Цыденов хэлэбэ.

Балта Цыренжапов хүдөөдэ үндыһэн юрын хүбүүн. Аба эжыдээ малаа хараха хэрэгтэнь туһалдаг һэн. Өөрынгөө жэшээгээр дүүнэрээ хүмүүжүүлдэг байгаа гэжэ Россиин Геройн эжы Цырегма Цыренжапова хөөрэбэ.

– Хүндэ ажалһаа айдаггүй, ехэ бэрхэ, номгон зантай хүбүүн байгаа. «Эжы, бүхы юумэн һайн байха!», - гэжэ дабтаха дуратай һэн. Хүбүүдни булта сэрэгэй албанай зам шэлэжэ абаһан, гурбаниинь тусхай үйлэ хэрэгүүдэй хабаадагшад. Минии хүбүүд Эхэ оронойнгоо урда уялгаяа ёһотоор дүүргээ, - гэжэ Цырегма Бадмажаповна хэлэбэ.

Балта Дымбрылович Цыренжапов Буряад Уласай Яруунын аймагай Эгэтэ нютагта 1984 оной февралиин 18-да түрэһэн байна. 1990-1993 онуудта Үлзытын һургуулида эхин шатын классуудые дүүргээ. 1999 ондо Нарһатын дунда һургуулида 9-дэхи класс түгэсхэжэ, 31-дэхи училищида ороһон байна. Тэндэ «Хүдөө ажахын үйлэдбэриин мастер» гэһэн мэргэжэл абаа һэн. 2002 онһоо 2004 он болотор Борзя хотодо сэрэгэй алба гараа. Алба гаража байхадаа, гар тулалдаагаар бэеэ һорижо эхилээ, олон мүрысөөнүүдтэ хабаадажа, шангай һууринуудые эзэлһэн юм. 2005 ондо хэлсээ баталжа, гвардейскэ десантно-штурмовой 11-дэхи бригадын тагнуулай ротын взводой ударидагшын орлогшо болоо. Тагнуулай ротодо алба гаража байхадаа, Хамгаалгын яаманай грамотануудаар, энгэрэй тэмдэгүүдээр шагнагдаһан байна. Дүрбэн жэлэй туршада 36-дахи армиин гарнизонуудай хоорондохи гар тулалдаагаар тэмсээнүүдтэ илажа гарадаг байһан юм. 2014 ондо Балта Чукоткодо үнгэргэгдэһэн «Восток-2014» гэһэн сэрэгэй үргэн дэлисэтэй хэмжээ ябуулгада хабаадаа, 2016 ондо Крымэй хилэ хамгаалхаяа ошоо. Тэндэһээ бусажа ерэһэнэйнь удаа тусхай үүргэтэй тагнуулай батальоной ахамад тагнуулшанай тушаалда тэрэниие томилоо һэн. 2017 онһоо 2021 он болотор Хойто Кавказай сэрэгэй тойрогой дэбисхэр дээрэ алба гараа. Энэ сагай хугасаада Оросой Холбоото Уласай Хамгаалгын яаманай «За воинскую доблесть» гэжэ 2-дохи шатын медаляар, дурасхаалта медальнуудаар шагнагдаһан байна. 2022 оной февралиин 24-дэ, сэрэгэй тусхай  операциин түрүүшын үдэрһөө,  Эхэ ороноо хамгаалжа эхилээ. 2022 оной май һарада шархатаа. Аргалагдаһанай удаа албаяа үргэлжэлүүлээ һэн. 2023 оной июнь һарада лейтенантын курс дүүргэжэ, тагнуулай батальоной тусхай үүргэтэй ротын командирай орлогшоор томилогдоһон байна. 2024 оной февраль һарада тагнуулай батальоной тусхай үүргэтэй ротын  командирай тушаалда дэбжүүлэгдээ.

Балта Цыренжаповай баатарлигаар алба хаагшадай жэшээ болоно. 2024 оной мартын 31-нэй һүни Балта бүлгэмөө гурбан тээшэнь хубаагаад, дайсанай ара тала руу ошоһон байна. Нэгэ бүлгэмдөө дайсанай харуулай пост һалгажа, урид бэлдэгдэһэн газар руу сухариха даабари үгэһэн юм. Энэл үедэ Балта бүлгэмтэеэ эрид шангаар добтолжо, блиндаж соо байһан дайсанай 15  сэрэгшые һалгаһан байна. Удахагүй дайсанда туһаламжа ерэхыень хараадаа абажа, Балта 3-дахи бүлгэмдөө дайсанай харгы хааха даабари үгөө һэн. Тэрэ бүлгэмынь ВСУ-гай 15 сэрэгшые хюдаа. Тэрэнэй удаа Балта Цыренжапов шархатаһан сэрэгшэдтээ эмнэлгын түрүүшын туһа үзүүлхэ даабари үгөө һэн. Дайсанай артиллери таһалгаряагүй буудажа байгаа. Блиндажһаа гараһан лейтенант Цыренжапов «Мавик-3» гэжэ дайсанай дрон элирүүлжэ, тэрэниие буугаар һалгаа һэн. Тэрэнэй удаа «Баба-Яга» гэжэ нэрэтэй дрон үгы хээ. Тэрэл үдэрэй үдэшын сагта найман хүнһөө бүридэһэн бүлгэм дайсанай газар эзэлээ һэн. Цыренжаповай бүлгэм хоёр сүүдхын туршада дайсантай тэмсээ, гол хүсэнүүдэй ерэтэр нэгэшье сэрэгшэеэ алдангүй, табигдаһан зорилгонуудаа дүүргээ.

Сэрэгэй тусхай операцида хабаадажа байха үедөө Балта Цыренжапов нэгэтэ бэшэ гүрэнэй шагналнуудта хүртөө. Шэн габьяагай хоёр орденоор, Суворовой медаляар, Россиин Хамгаалгын яаманай «За Боевые отличия» гэжэ медаляар шагнагдаһан байна.

2024 оной майн 21-дэ дайшалхы даабари дүүргэжэ байһан сэрэгшэдэй бүлэг  хүреэлэлгэдэ ороо һэн. Балта Цыренжапов тэндэһээ сэрэгшэдээ гаргаха даабари абаад, дайсанай пункт һалгаа. Тиигэжэ хүреэлэнһээ гараха коридор тэрэ байгуулжа шадаа һэн. Шархатаһан нүхэдөө хүреэлэнһээ гаргахадаа, Цыренжапов бэеэ гамнангүй тэдэнээ хамгаалаа, дайсанай буудажа байһан газар руу гранатомёдоор буудажа эхилээ. Нэтэрүү шанга байлдаанай үедэ Балта Дымбрылович Цыренжапов дайсанай һомондо дайрагдажа, наһа бараһан байна. Урдань табигдаһан зорилгоёо тэрэ дүүрэн дүүргэжэ, нүхэдэйнгөө түлөө ами наһаяа үгөө.