Ниигэм 9 apr 2025 275

Валерий Поздняков: «Бэлигтэй багшын бэлэг»

Бэлигтэй бэрхэ багшанараараа суурхаһан манай Росси гүрэн, шабинарынь багшанартаа алдар соло асардаг. Ургажа ябаа улаан бургааһадта эрдэм ном зааха, хүмүүжүүлхэ хүндэтэй үүргэ дүүргэжэ ябадаг багшанарай аша габьяа сэгнэшэгүй ехэ. Олон жэлэй туршада Буряад оронойнгоо үхибүүдые уран үгын эди шэдитэ нюусануудтай танилсуулжа байдаг Людмила Будажаповна Доржиевагай «Сэдьхэлээрээ үе сагаа холбон ...» («Душою времена соединяя...») гэһэн шэнэ номтой танилсалга Буряадай Үндэһэтэнэй номой санда һаяхана аятай дулаан оршон байдалда үнгэрбэ.

© фото: Людмила Доржиевагай дурадхаһан гэрэл зурагууд

Тус хэмжээ ябуулга­да олон айлшад суглараа. Людмила Будажаповнатай суг хамта хүдэлжэ байһан нүхэдынь, Бу­ряадай болбосоролой һалбариин эмхи зургаануудай түлөөлэгшэд, нютагаархи­дынь, найза нүхэдынь, шаби­нарынь болон бусад.

Оросой Холбоото Уласай һүр жабхалантай гимнын зэдэлһэнэй удаа Сэлэнгын аймагай Һүтэй нютаг тухай дуун олоной һонорто зэдэ­лээ. Энэ дуунай үгэнүүдэй автор - Людмила Доржиева, хүгжэмыень Буряад орон соогоо мэдээжэ композитор, Буряад Уласай соёлой габь- яата хүдэлмэрилэгшэ Цырен Шойжонимаев зохёогоо. “Энэ ном бүтээхэ бэлэн бэшэ хэрэгтэмни туһалһан бүхы зондо баяраа хүргэнэб”, - гээд, олоной багша үгэ абаха­даа тэмдэглэбэ. Шэнэ номой харюусалгата редактор Сер­гей Гармаевич Ошоров, баг­шын эрдэмэй кандидат, БГУ- гай доцент. Ольга Кузьмина­гай уран зурагууд энэ номые шэмэглээ. «Залитай залуу наһаяа, анхан хүдэлһэн, мүн м ү н ө ө ш ь е суг хамта ажалла­жа байһан зоноороо, шабинараараа уул­зажа хөөрэлдэһэнөө һанан дурсан, шүүмжэлэн байтараа, энэ ном бэшэхэ һанаан бии болоо. Хэдэн жэлэй саада тээ угайнгаа бэшэг тухай элид­хэл бэлдэхэдээ, «Буряад үнэн» Хэблэлэй байшангай дизайнер Аркадий Батомункуевта хандааб. Тиигэжэ хо­юулан энэ элидхэлэймни зу­рагуудыень бэлдээбди. Тиихэдэл «Үе сагаа сэдьхэлээрээ холбон...» гэһэн нэрэ нэн түрүүн буряад хэлэн дээрэ бии болоо. Удаань тэрэнээ ород хэлэн дээрэ оршуулха гэжэ бодооб», - гээд, номой автор мэдээсээ.

Буряадай болбосоролой болон эрдэм ухаанай сайд В.А.Поздняков

Буряадай болбосоролой болон эрдэм ухаанай сайд Валерий Анатольевич Позд­няков Людмила Будажа­повнае халуунаар амаршалаад, иигэжэ хэлэбэ: “Манай уласта эдиршүүлэй журна­листика хүгжөөхэ хэрэгтэ оруулжа байһан аша габьяатнай сэгнэшэгүй ехэ. Танай һурагшад ганса Буряад орон соогоо бэшэ, харин бүхы Рос­си гүрэн дотороо мэдээжэ, бэрхэ мэргэжэлтэд болон­хой. Мүнөө гүрэн түрэмнай Илалтын 80 жэлэй ойе тэм­дэглэхэеэ байна. Энэ ушараар ном соотнай Эхэ орон­доо дурлал түрүүлһэн сэдэб­тэ анхарал табигдаад байха­дань, тон сэн­тэй. Ажал хэрэгүүдтэтнай үшөө үндэр амжалтануудые хүсэнэб”.

Илалтын музейн юрэнхы захирал Александр Школь­ник:

- Буряад Уласай Болбо­соролой болон эрдэм ухаанай яаманда эдир журна­листнуудай хүдэлөө дэм­жэжэ байһандань, баярые хүргэнэб. Людмила Будажа­повнагай нүхэд, шабинарынь олоороо сугларжа, дэмжэжэ байхадань, урматай байна.

Багшын эрдэмэй доктор, профессор Сергей Влади­мирович Тетерский (Москва хото):

- Энэ ном уншаад, үнгэрһэн, мүнөө үе ба ерээдүй сагуудаар аяншалһан мэдэ­рэлдэ абтааб. Ёһо заншалнууд мүнөө үе сагта тон сэн­тэй. Людмила Будажаповна шэнги гүнзэгы бодолтой, та­лаан бэлигтэй зоной манай Росси гүрэн дотор олон бай­хадань урмашамаар. Мүнөө үедэ үхибүүд Интернет соо ороод, ондоо арад түмэнэй ажабайдалтай танилсахын­гаа урда тээ өөрынгөө түүхэ, ёһо заншал тон һайн мэдэ­хэ, өөрөө мэдээсэлтэй байха ёһотой. Яагаад газетэ, ви­део, фильм бүтээхэб – эдэ бүгэдэ юумэндэ багашуулые манай бэрхэ багша Людми­ла Будажаповна һургана ха юм. Иимэ эрдэм мэдэсэтэй болоһон үхибүүд саашадаа ажабайдалай дардам харгы замда гарахадаа, бүдэрхэгүй, төөрихэгүй болоно.

Багшын эрдэмэй канди­дат, БГУ-гай доцент Сергей Гармаевич Ошоров иигэжэ хэлэбэ:

- Энэ ном ургажа ябаа улаан бургааһадые хүмүүжүүлхэ асуудалда зорюулаг­данхай. Гэр бүлынгөө ёһо заншалнуудые мэдэжэ ябаха шухала гэжэ автор уряална. Мүнөөнэй сагта иимэ номууд хэблэгдэжэ байхадаа, тон хэрэгтэй гээд онсо тэм­дэглэхэ байнаб.

Буряад Уласай Һуралсалай бодол нэбтэрүүлгын дээ­дэ hургуулиин ректор, физи­ко-математическа эрдэмэй кандидат, доцент Альбина Борисовна Дамбуева:

- Людмила Будажаповна манай БРИОП-ой ветеран, Буряад орон соогоо мэдээжэ багша. “Сэдьхэлээрээ үе сагаа холбон...” гэһэн но­мыень анхаралтайгаар уншаад байхадаа, багшын ажал үнгэрһэн сагые, мүнөөнэй үе болон ерээдүйе яагаад холбожо, “хүүргэнь” болохоб гэжэ шэнжэлээб.

Номтой танилсалгын ёһололдо бэлигтэй багшын ша­бинарай түрэлхидыньшье ерэжэ, дулаахан үгэнүүдые хэлээ. Эдир журналистын эжы Елена Петровна:

- Ехэ һонирхолтой ном. Оршон үеын эрилтэнүүдтэ таарамаар гадар талань зо­хёогдоо. Удха шанараараа гүнзэгы, ехэ һайн ном болоо. Бидэндэ үхибүүдэй «ухаан бодолой юртэмсэ» шэнжэлхэ арга олгоһондонь, Людмила Будажаповнада талархалаа мэдүүлнэб.

Эдир сэдхүүлшэн Егор Сотнич:

- Энэ ажал хадаа аргагүй ехэ дүй дүршэлэй, эрдэм мэ­дэсын уулын үзүүр болоно. Олон тоото номууд соо энэ бүтээл өөрынгөө хүндэтэй һуури эзэлхэ.

Буряад Уласаймнай холо ойрын элдэб аймагуудай һургуулинуудаар медиа-түбүүд байгуулагдажа, амжалтатай ажал ябуулна. Хориин 2-дохи дунда һургуулиин медиа- түбые даагша, багша Надеж­да Михайловна Доржиева энэ үйлэ хэрэгтэ ерэжэ, мүн лэ амаршалгын үгэнүүдые хэлээ:

- Энэ ном хадаа манай ажалда тон хэрэгтэй мэдээсэлтэй баялиг болонхой. Ном дахин-дахин уншажа, ажалдаа хэрэглэхэ дуран хүрэнэ. Юундэб гэхэдэ, энэ ном һонирхолтой, хэрэгтэй материалнуудаар элбэг. Ии­гэжэ дүй дүршэлөөрөө хубаалдажа байһан Людмила Будажаповнада һайн даа гэжэ хэлэнэбди.

Гэхэтэй хамта хэмжээ ябуулгада ерэһэн үхибүүд согтой залитайгаар хатараа, дуу дуулаа, шүлэгүүдые уран гоёор хөөрөө.

Буряад Уласай эрдэм болбосоролой Гүрэнэй шан­гай лауреат, Буряад ороной Эдир журналистнуудай хол­бооной түрүүлэгшэ, Евразиин арадуудай ассамблейн гэшүүн Людмила Доржиева эдэ олон жэлнүүдэй хуга­саада эсэхэ сусахые мэдэнгүйгөөр ябуулһан ажалайн­гаа дүй дүршэлые, хамаг эр­дэм мэдэсэеэ, зүрхэ сэдьхэ­лэйнгээ ульһа энэ ном соогоо оруулаа. Людмила Буда­жаповнагай 75 наһанайнь, мүн багшын, зохёохы, ниитын ажалайнь 55 жэлэйнь ойн баярнуудта зорюулагдаһан энэ үйлэ хэрэг аятай дулаа­хан оршондо үнгэрөө.

Автор: Дарья ЦЫДЫПОВА

Фото: Людмила Доржиевагай дурадхаһан гэрэл зурагууд