Эхэ нютагтаа – эзэн ёһоор

Хабарай хангалтама хамар сорьёһон агаартань амилжа садахаар бэшэ. Эгээл энэ үедэ адуу малнай түл үгэжэ, нүүдэлшэ малшан арадай баясаха саг ерэдэг. Адуу малайнгаа олон боложо, үдэжэ байхада, баярлангүй яахаб? Заха холын Захааминай Мэлэ нютагай залуу малшан Дмитрий ОЧИРОВТАЙ танилсажа, хэр зэргэ ондо ороһон тухайнь хөөрэлдэбэбди.

Бэеэ бэдэрэлгэ

Жэлэй дүрбэн сагта хүдөөгэй ажал барагдаа гэжэ байхагүй. Илангаяа хабартаа газаа дулаан боложо эхилхэдэ, шэбхэ шабааһаяа тараахаһаа эхилээд, түлеэ залһаяа бэлдэхэ ажал дүүрэн даа. Хони ямаадайнгаа, адуу малайнгаа түл абажа тухашархаш. Хүдөө ажал хэхэ гээшэ хэзээдэшье хүндэ. Тиигэхэ мүртөө хүндэтэйшье даа. Ямаршье холисолгүй, шанар һайтай эдеэ унда гансал эдэнэрнайл бэлдэжэ шадаха. Хэды тиигэбэшье урматай ажал юм ааб даа. Дмитрий Очиров гэжэ хүбүүн бэлыень хаража, хотодо түбхинэжэ ажаллажа ядаагүй, хүндэ хүшэрыень мэдэжэ байгаад, малшан болохо гэжэ һайн дураараа шиидээ.

- Сэрэгэй албанһаа бусахадаа, Улаан-Үдэдэ элдэб ажал хэжэ үзөөб даа. Барилгашан болоод, яһала олон гэрнүүдые нүхэдөөрөө арад зондо барижа үгөөбди. Хэлсээ баталжа, һөөргөө Зэбсэгтэ Хүсэнүүдэй зэргэдэ алба хаахашье саг гараа. Хэдэн жэлэй туршада эндэ тэндэ ажаллажа үзөөд, гэртээ, нютагаа бусаха гэжэ бодоһон байнаб. Өөрынгөө түрэһэн үхибүүдтэ энэ наһандаа юумэ бэлдэжэ үгэхэ гэһэн зорилго ааб даа, - гээд, залуу фермер Дмитрий Очиров хөөрэнэ.

Нютагаа эрьебэ

Гэртээ бусажа ерэхэдэнь, тэрэнэй эжы, абань яһала хүнгэн, солбон зандаа, мал ажалаа хараһаар байгаа. Хүбүүнэйнгээ нютагтаа ерэжэ түбхинэхэм, хэһэн ажалыетнай үргэлжэлүүлхэм гэжэ хэлэхэдэнь, хэнэй зосоо баяр түрэхэгүйб даа. Абаһаар, хүбүүгээ дэмжэжэ, шадаха зэргээрээ туһалаа ааб даа. Залуу хүбүүн хотодо ажаллажа олоһон мүнгөөрөө багахан хитад трактор бүхы хэрэгсэлнүүдтэйнь худалдажа абаад, гэртээ хүрэжэ ерээ бэлэй. Тэрэ тракторынь яһала туһатай байгаа, мүнөөшье ажаллаһаар.

- Хэдэн жэлэй туршада хүдөөдэ ажаллажа үзөөд, гүрэнэй талаһаа дэмжэлгэдэ хүртэхэдэ яалай гэжэ бодообди. Хүдөө ажахы яажа хүгжөөхэ хараа бодолтойбибди гэһэн удхатай грант бэшээд, 2017 ондо туһаламжада хүртэһэн байнабди. Бүхыдөө 3 сая түхэриг хэмжээн соо ажалаа ябуулха трактор, тоног зэмсэг, мал худалдажа абаа һэм, - гэжэ туһаламжада хүртэһэн тухайгаа Дмитрий зугаална.

  Мүнөө Дмитрий Очировай гэр бүлын ажахы сагаан толгойто казах, хальмаг, симментал үүлтэрэй бодо мал, адуун һүрэг, гахай үсхэбэрилнэ.

Нёдондо шэнэ зуһаланай газарта шэнэ барилга хэжэ, буусаяа түхеэржэ байна. Хэхэ ажал гэжэ барагдахагүй, нэгыень дүүргэхэдэш, нүгөөдэнь гаража ерээд байха. Болдог гэһэн газарта бүхы юумэ шэнээр барихаһаа гадна, уһанай худаг малтуулаа. Мал адуугаа уһалха, мүн өөрөөшье эдихэ уһан хэрэгтэй ха юм. Нүхэ малтуулха хэрэгтэ аяар 200 мянган түхэриг хэрэгтэй болоо. Үшөө насос болон бусад хэрэгсэлнүүдыень худалдажа абахадаа, 80 гаран мянган түхэриг гаргашалаа.

  Ажал дүүрэхэгүй

Үнгэрэгшэ жэлэй эсэстэ түрүүшын тугалнууд түрэжэ эхилээ һэн. Тэрэ гэһээр 15 тугалтай болоод байна. Харин олон залуу үнеэдынь энэ һарын хуушаар, майн эхеэр тугаллаха ёһотой. Хабарай түрүүшын дулаахан үдэрнүүдтэ адуун унагалжа эхилдэг ааб даа.

- Зарим уладай хүдөөдэ ажал үгы гэжэ хэлэхэдэнь, би гайхагшаб юрэдөө. Хүдөө аймагта хэзээ ажал барагдаа гэжэ байгшаб? Би үглөөнэй улаан наранаар бодожо ажаллаһаар, үни орой болоһон хойно гэртээ орогшоб. Ажал хэхэеэ һанаһан зондо хэзээдэшье барагдахагүй, - гэжэ Дмитрий хэлээд, дээрэнь иигэжэ нэмэнэ:

– Ажалаа хэхэдэмнай, түрэл гаралнууднай хамһалсагша. Гүрэнэй грантын хэлсээнэй ёһоор, бидэ 3 хүниие ажалтай болгохо ёһотойбди. Тэрэ хэлсээнэйнгээ ёһоор 4 жэлэй саада тээ 3 хүниие ажалда абаа һэмди. Өөһэдымнай хүбүүд ехэ боложо, яһала туһатай болоо. Багахан трактораа жолоодожо, ехэхэн юумэ хэжэрхихэ шадалтайнууд.

Гэр бүлэ

Мүнөө үедэ гансашье Очировтанай гэр бүлэ мал ажахыгаа бодхооно бэшэ, харин яһала олон залуушуул Мэлэ һайхан нютагтаа бусажа, урданайнгаа ажал эрхилхэ һанаатайнууд. Нёдондо ехэ газарай хубаари болоходонь, нютагай залуушуулай абаһаниинь һайшаалтай. Тэдэнэй гэр бүлөөрөө тоонтоёо бусажа эхилхэдэнь, нютагай шарайшье һэргэжэ эхилхэл. Дмитрий Очиров Маргарита хани нүхэртэеэ гурбан һайхан үринэрые үндылгэжэ байна. Түшэхэ, найдаха Баатар, Мэргэн хүбүүдтэй, дангина һайхан Сарана басагатай юм. Залуу айлайхи үри хүүгэдээ багаһаань ажал хэжэ һургана, хүмүүжүүлнэ.

Нютагай бэрхэшүүл

Адуу малаа хаража ажаллажа байһан залуу фермернүүд гансал өөрынгөө харгы хараад ябана бэшэ, харин нютагтаа элдэб янзын ажаябуулгада оролсожо туһална, хамтын ажалда хам оролсоно.

- Бидэнэй нютагһаа холо бэшэ Сагаан-Нуга гэжэ ехэ аршаантай һайхан газар бии юм. Тэндэ урдань, хамтын ажахын байхада баригдаһан гэр бии. Тэрэнэй хушалта, даралта муудажа эхилэнхэй, ошохо харгышье үгы. Тиихэдэнь бидэ, нютагай малшад, сугларжа, арга шадалаа нэгэдхэжэ, харгы заһабарилха, байра байдалынь шэнэлхэ гэжэ хэлсээбди. Нютагай зоной, мүн айлшадай амарха, бэеэ аргалха хүсэтэй аршаан һэргээхэ хэрэгтэйл даа, - гэжэ урагшаа һанаатай Дмитрий хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ.

Иимэ бэрхэ, шадалтай нютагай хүбүүд түрэһэн тоонто нютагтаа эзэн ёһоор адуу малаа үсхэжэ, баян тарган һуухадань һайшаалтай.

Гадаада газарһаа хүн ерэжэ, бидэнэй байра байдал һайжаруулхагүй. Тиимэһээ бүхы юумэн манай гарта гэжэ ойлгобол, нютагнайшье хаягдахагүй, ёһо заншал, хэлэмнайшье мартагдахагүйл.