Түүхэдээ түшэглэн, урагшаа уряалан...

Түүхээр баян сонимнай

- Үндэһэн сонимнай аяар зуун жэлэй туршада буряад арадайнгаа хуби заяанда, түүхэдэ сэхэ хабаатай гэжэ хэлэмээр. Ушарынь гэхэдэ, энэл сонинойнгоо хуудаһануудта шухала мэдээсэлнүүдтэй уншагшаднай танилсана. «Буряад үнэн» сониной гуламта хэзээдэшье буряад арадай сэхээтэдэй, мүн түрэл хэлэнэйнгээ, соёл уралигайнгаа уурхай болодог юм, - гэжэ «Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанай захирал Даши-Доржо Найманович Болотов һайндэрэй нээлгын үдэшэдэ хэлэнэ һэн.

Ойн баярай хэмжээ ябуулгада Буряад Уласай Засагай газарай, Арадай Хуралай түлөөлэгшэд, хүндэтэ ветеранууднай болон үнэн нүхэднай Оперно театрай танхимаар дүүрэн суглараа. Үшөөшье олоор айлшад буужа ерэхэ аад, мэдээжэ шалтагаанһаа боложо, бултаараа байжа шадабагүй. Албанай хэрэгээр талаар ябаһан Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов видеоамаршалга эльгээһэн байна.

- Буряад-Монголой АССР-эй байгуулагдаһан сагһаа хойшо тэрэнэй түүхэ бэшэжэ хадагалһан «Буряад үнэн» сониной хүгжэлтын зам яһала һонирхолтой байгаа. Уйгаржан бэшэг дээрэ хэблэгдэжэ эхилһэн аад, удаань лата бэшэгтэ ороо, харин мүнөө кириллицэ дээрэ гарана ха юм даа. Сониноймнай эгээл сэнтэйнь гэхэдэ, 100 жэлэй туршада түрэл буряадаараа уншагшадтайгаа харилсана. Саашадаа үшөө олон жэлэй туршада арад зондоо хэрэгтэй байхань болтогой! Аха үеын уран зохёолшодой, сэдхүүлшэдэй байгуулһан заншал алдангүй, бүри хүгжөөжэ ябыт даа! – гэжэ Алексей Самбуевич Цыденов хэлэбэ.

«Буряад үнэн» сониндоо үнэн сэхээр алба хааһан ветерануудые болон мүнөө үедэ ажаллажа байһан сэдхүүлшэдые Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Владимир Павлов, Засагай газарай Түрүүлэгшын орлогшонор Баир Цыренов болон Вячеслав Цыбикжапов гэгшэд халуунаар амаршалаад, шагнал хайрануудта хүртүүлбэ, үнэтэ бэлэгүүдээр шагнаба.

 Буряад сэхээтэдэй уурхай

«Буряад үнэн» сониной байгуулагдаһанһаа хойшо хэды олон бэлигтэй мэргэжэлтэд хүдэлөөб даа? Ажалайнгаа намтар «Үнэндөө» эхилээд, саашадаа амаргүй мэдээжэ болоһон уран зохёолшод, шүлэгшэд, сэдхүүлшэд олон даа. - Хоца Намсараевһаа эхилээд, Дамба Дашинимаев, Цыденжаб Дондубон, Бавасан Абидуев болон бусад олон уран зохёолшод үндэһэн сониндо хүдэлһэн, түүхыень алдаршуулhан юм. Буряад зомнай үгэ хэлэндээ хурса мэргэн, үгын эди шэдидэ үнэншэдэг урданай заншалтай. Энэ ушар арадаймнай юумэ ухаалалга болон һонирхолдо, менталитет бүридэлдэ ехээр нүлөөлһэн.

-Буряад үнэн» хэр угһаа буряад уран зохёолой үлгы байһан. Хэдэн үеын уран зохёолшод «Буряад үнэндэ» хүдэлһэн, мүнөөшье хүдэлнэ ха юм даа. Эдэ олон жэлнүүдэй туршада түрэл сониной хуудаhануудта тоогүй олоор хэблэгдэhэн суута уран зохёолшодой, элитэ буряад сурбалжалагшадай мэдээжэ зохёолнууд соо арадаймнай сэсэн мэргэн бодолнууд, оньhон хошоо үгэнүүд, үльгэр домог болон дуунууд субад эрдэни мэтэ ялалзан байдаг, - гээд, «Буряад үнэн» сониной хүндэтэ ветеран Туяна Владимировна Самбялова өөрынгөө дурсалга соогоо бэшэнэ.

Амаргүй ехэ бэлдэлгэ

Түүхэтэ энэ ойн баяр үнгэргэхэ гээшэ бэлэн хэрэг бэшэ гэжэ сэхэ хэлэлтэй. Энэ һайндэрнай гансал «Буряад үнэн» сониной ажалшадта бэшэ, харин бүхы буряад арадта, улас түрэдэ сэхэ хабаатай хэмжээ ябуулга гээшэ. 100 жэлэй орьёлдо хүрэжэ ерэһэн сониндо мүнөө үедэ ажаллажа байһан мэргэжэлтэд өөрынгөө нэрэ түүхэдэ оруулба. 50-100 жэлэй үнгэрхэдэ, тэбхэр 100 жэлэй болоходо, ямар ажалшад хүдэлжэ байгааб гэжэ ерээдүйн нүхэднай мүн лэ һонирхохол даа. Бидэ мүнөө хойшоо эрьен хаража, түүхын хуудаһануудые иража, аха үеынхиднай яажа, юун тухай бэшэдэг байгааб гэжэ шэнжэлэн, эрдэмтэдэй, сурбалжалагшадай һайгаар ном гаргаһан байнабди. Хатуу хабтаһатай, түүхын гэршэнүүдтэй, гэрэл зурагуудтай барюубшатай ном хэблэгдээ.

- Бүхы элшэ хүсэеэ нэгэдхэжэ, нэгэ мүһэн ажаллажа, энэ һайндэрөө үнгэргөөбди. Энэ хэрэгтэмнай Буряад Уласай Засагай газар, Арадай Хурал, мүн тиихэдэ олзын хэрэг эрхилэгшэд болон нүхэднай тон ехэ туһа үзүүлээ. Найр нааданда хүрэжэ ерэһэн айлшадтамнай Буряадаймнай зүжэгшэд, дуушад гоё, һайхан тоглолто харуулаа. Хүн бүхэндэнь баяр баясхаланаа мэдүүлнэбди! Урдамнай үшөө ехэ ажал хүлеэжэ байна, - гэжэ «Буряад үнэн» Хэблэлэй байшангай захиралай орлогшо Норжима Цыбикова хэлэнэ.

Түрэл «Буряад үнэн» сониндоо хүдэлһэн, хүдэлжэ байһан, мүн ерээдүйн мэргэжэлтэдтэ үшөө дахин һайн һайханиие хүсэнэбди! «Буряад үнэн» Хэблэлэй байшан мандаха болтогой!

Үни хүлеэгдэһэн уулзалга

Үе наһаараа нэгэ ажалда, нэгэ газарта хүдэлһэн үнэн нүхэдэй ёһотой дулаахан уулзалга болоо даа. Тэдэ залуу залитай наһандаа ябаһан һайхан сагаа һанан дурсан, мүнөө сагайнгаа һонин һорьмой бэе бэедээ хөөрэнэд. Үнэхөөрөөшье, гүлмэрхэн залуу наһандаа танил[1]сажа нүхэсэһэн анда нүхэдһөө үнэтэй юумэн байха аал? Жэшээнь, Хяагта хотодо ажаһуудаг мэдээжэ сэдхүүлшэн Александр Фарфутдинов Яруунын аймагай сониной эрхилэгшээр олон жэлдэ хүдэлһэн Эдуард Будаев хоёр “Үнэнэй” гуламтада танилсаһан, нүхэсэһэн юм. Эдэ хоёр нүхэд аяар 15 жэлэй хугасаада харалсаагүй аад лэ, энэ һайндэрэй үедэ уулзаба. Бэе бэедээ хөөрэхэ юумэн олон даа. Баяр ёһололой үдэшын эхилтэр, театрай фойе соо табяатай һандали дээрэ зэргэлжэ һуугаад, энеэлдэн байжа зугаалхы[1]ень харахада, урматай байба. Хажуугаарнь үнгэржэ байһан манай фотокорреспондент Анна Огороднигтой тэбэрилдэжэ байгаад, гэрэл зурагаа абхуулна һэн.

«Буряад үнэн» сониноймнай ветерануудай эгээл аха захань болохо Мижит-Цырен Дарижапович Намжилов мүнөө 93 наһанайнгаа үндэр дабаан дээрэ ябабашье, түүхэтэ энэ һайндэртөө хүрэжэ ерээд, халуун амаршалгада хүртөө. Бүхыдөө «Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанда 58 ветеран тоологдоно.

- Ямаршье гоё hайндэр болобо гээшэб! Амаргүй ехэ ажал хэгдээ юм байна. Бэрхэнүүд! Хүндыетнай тогтоон абаабди, наhатайшуулаа яhала баярлуулбат даа! Залитай, согтой залуушуулнай солотой, нэрэтэй, урагшатай “Yнэндөө” үнэн лэ ябыт даа! Маша ехээр баярлааб, hайн бэлэйт даа! – гэжэ манай ветеран Дарима Ванчиковна Цыбикова баяраа мэдүүлбэ.