Эжэл мүрэнэй эрьедэхи уулзалга

Бэрхэ багша, ударидагша Людмила Будажаповна Доржиевагай хүмүүжүүлгэ доро хэдэн үеын хүүгэд гуурһаяа туршажа, уран үгэдэ эльгэтэй болооб даа. Энэ урилдаанай эмхидхэн байгуулагшань Евгений Николаевич Суховей гэжэ нэрэтэй чуваш яһанай хүн юм. Иигэжэ эды олон жэлдэ нэгэтэ эхилһэн хэрэгтээ үнэн сэхээр хандажа, ургажа ябаһан хүүгэдые хүмүүжүүлхэ хэрэгтэ горитой хубитаяа оруулжа байһан зондо һайниие хүргэмөөр. Энэ фестиваль урид Чуваш Уласта үнгэргэгдэдэг һаа, мүнөө жэл Татарстанда эмхидхэгдээ. Тэндэ манай «Буряад үнэн» сониной эрхилэгшэ Сарюна Эрдынеева хабаадалсаһан байна.

- Эжэл мүрэнэй эрьедэ болоһон уулзалганууд үндэр хэмжээндэ үнгэрөө. Сугларһан эдир сэдхүүлшэдтэ дүршэл ехэтэй мэргэжэлтэд тон һайн хэшээлнүүдые үгэһэн байна. Олондо мэдээсэл тараадаг эмхинүүдэй «тогоон» соо һайса бусалһан мэргэжэлтэд байна гэжэ абаһаар ойлгохоор. Уулзалгада хүрэжэ ерэһэн хүүгэдшье нюдэндөө галтайнууд, ерээдүйн мэдээжэ уран бэшээшэд, зураг, кино буулгагшад ябана гэжэ хэлэхэ байнаб, - гэжэ Сарюна Булатовна тэмдэглэнэ.

Эдир сэдхүүлшэдэй болон кино бүтээгшэдэй 32-дохи «Волжские встречи» фестиваль 2022 оной эгээл түрүүшын үдэрнүүдтэ Татарстан Уласай ниислэл Казань хотодо боложо үнгэрбэ. Тус хэмжээ ябуулга Бүхэроссиин «Эдир сэдхүүлшэдэй нэгэдэл» гэһэн ниитын эмхи болон «ЮНПРЕСС» зохёохы бүлэг эмхидхэдэг заншалтай юм. Энэ хэрэгыень хүүгэдэй зохёохы «Бумеранг» нэгэдэл дэмжэдэг гэжэ фестивалиин гаршаг доро бэшээтэй.

Зохёохы “шүлһэтэй” эдиршүүлэй урилдаанда Ород Уласай бүхы можо нютагуудай үхибүүд оролсожо, хаба шадалаа туршалсаха аргатай. Фестивалиин боложо байха үедэ хүүгэд өөрынгөө бүтээлнүүдые дурадхахаһаа гадна, бэшэ зоной хэһэн ажалнуудтай танилсаба. Тэдэ дүршэл ехэтэй багшанарай үнэтэ заабарида хүртэбэ, мэргэжэлэй нюусануудтай танилсажа, эрдэмээ дээшэлүүлбэд. Урилдаанай үдэрнүүдтэ хабаадагшадай сүлөө сагаа ашагтайгаар үнгэргэхын тула соёлой элдэб һонин хэмжээ ябуулганууд эмхидхэгдээ. Аяар холын түүхэтэ хотодо болоһон фестивальда манайшье Буряад ороной эдир сэдхүүлшэд багшанартаяа хамта хабаадалсаа.

13 мянган модо гаталжа...

«Волжские встречи» гэһэн фестивальда бидэ эгээл холоһоо – Буряад оронһоо хүрэжэ ерээбди. Манай нютагта нарата үдэрнүүднай Сочи хотоһоо олон байдаг. Харин эндэ, Казань хотодо, ехэ саһатай, дулаан байна. Ябаһан газартамнай татаар арадай заншалта эдеэн чак-чак гээшэ элбэгээр дайралдана.

Январиин 3. Үглөөнэй 3 саг, эжымни намайгаа һэрюулбэ. Түргэн суглараад, гэрһээ гарабабди, 6 сагта бидэ Улаан-Үдын аэропорт ерээд байгаабди. Бидэ Улаан-Үдэһөө 100 модоной зайда оршодог Гусиноозёрск хотодо ажаһуудагбди. Агаарай онгосодо һуужа, 6 саг үлүүтэй ниидэхэ зуураа унтажа, бэеэ амаруулааб. Түрэл Эхэ оронойнгоо ниислэл Москва хото ерэхэдэмнай, тэнгэри бүрхэг байбашье, Шэнэ жэлэй баярай оршон байдалтай байгаа. Тэндэ ехэ олон зон иишэ тиишээ гүйдэл дундаа ябанад. Метрогоор ябахада, абаһаар һожоргүйдөөб, үүдэниинь түргөөр хаагдана. Харамтайнь гэхэдэ, Москва хотодо бидэ тиимэ удаан байгаагүйбди, тэрэл үдэшэндөө поездоор саашаа аян замдаа гараһан байнабди. Харгыда аяар 13 саг ябахадаа, зарим хүүгэд наадана, хүхинэ, харин би сагай һэлгээнһээ боложо, ехээр эсээб. Удаахан унтаа хаб даа. Казань хүрэжэ ерэхэтэймнай сасуу бидэниие угтан абажа, сэхэ автобусто һуулгаад, түүхээр баян хототой танилсуулаа. Бидэнэй газаршан болоһон Владимир Александрович Валерий Измайлович хоёрой һонирхолтой хөөрөөнүүдые анхаран шагнаабди. Хэдэн мянгаад жэлэй түүхэ нэгэ үдэрэй туршада мэдэхэ болообди. Эгээл һайшаагдаһан юумэн гэхэдэ, ислам шажанай Куп Шариф гэһэн һүмэ болоно.

 Анна ТАРАНОВА, Арина СТЕПАНОВА

 Танигдаагүй Казань хото

Бидэ хүүгэд бултадаа 15 наһандаа Казань хото анха түрүүшынхиеэ ерэбэбди. Хэдыхэн үдэрэй туршада яһала олон юумэ мэдэхэ болообди.

 1) Татарстан Улас хоёр Юрэнхылэгшэтэй юм байна. Татарстан Улас өөрынгөө Юрэнхылэгшэеэ Гулваа гэжэ нэрлэхэеэ арсажа, урданайхяар үлөөһэн. Хэды тиигэбэшье байгша оной июниин 1-һээ Татарстан Уласай ударидагшань Гулваа гэһэн зиндаатай болохо, энэнь Ород Уласай хуулиин эрилтэ.

2) Казань хотодо улаан үнгэтэй автобусууд гүйлгэлдэнэ. Юундэ гансал улаахан унаанууд ябанаб гэхэдэ, иимэ байна. Хэдэн жэлэй урда тээ үмсын унаатай жолоошод арад зониие зөөдэг байгаа. Тиигэжэ 2007 ондо хотын захиргаанай мэргэжэлтэд тэдэнэртэй тэмсэхэ гэжэ улаан үнгэтэй хитад автобусуудые худалдажа абаа һэн. Мүнөө тэдэ унаанууд Казань хотын үйлсэнүүдээр үнинэй харагдахаяа болёо, орондонь «МАЗ» түхэлэй автобусууд ябана.

 3) Казань хото урдандаа Ород Уласай эгээл томо хотонуудай зэргэдэ ородог һэн. 1738 ондо хүн зоной тоо бүридхэлгын үедэ Казань хотодо 200 гаран мянган хүн ажаһуудаг байгаа гэһэн гэршэ бии.

 4) Казаньда 11 буудалһаа бүридэһэн метро ажалладаг, тэрэ 2005 ондо ашаглалгада тушаагдаа. Газар дорохи унаа түрүүн оройдоол 5 буудалай зайда ябадаг байгаа.

Артур ПАК, Захар ЖАРКОВ

 Холо ойгуур ябажа, газар уһа үзэжэ, сасуутантаяа танилсажа, олон юумэ мэдэхэ болоһон эдир сэдхүүлшэд нютагаа ерэхэдээ, тусхайтаар замай тэмдэглэлнүүдые бэшэхэ бэзэ гэжэ найданабди. Хабтайн нэмжыһэн Эхэ оронойнгоо можо нютаг бүхэнһөө буужа ерэһэн үетэнөөрөө танилсажа, олон жэлдэ ханилха нүхэдтэй болоһон хүүгэд баяртай байнгүй яахаб даа. Хүүгэдтэ зорюулһан иимэ хэмжээ ябуулганууд үнгэргэгдэхэдөө, алишье талаһаань харахада, тон хэрэгтэй гэжэ һанамаар байна. Хурса гуурһатай, хурдан ухаатай, сэсэн мэргэн бодолтой мэргэжэлтэд боложо ургаг лэ даа!