Эрхим эрын ээлжээтэ дабаан

Сэрэгэй албанда

-Далайн сэрэгэй авиацида Дурна зүгэй тойрогто 2 жэлэй туршада һуража гараһан мэргэжэлээрээ (фельдшер) албанайнгаа эхинһээнь адаг болотор ябааб. Гүн тайгын оёорһоо далайн үргэн нюрууда ошоод байһан намда бүхы юумэн һонирхолтой байха даа. Албанда ябахадаа, Эхэ оронойнгоо олон ондоо яһатанай хүбүүдээр нүхэсэдэг байгааб, - гэжэ Александр Иннокентьевич Дурна зүгэй сэрэгэй тойрогто алба хааһан тухайгаа хөөрэнэ.

Нютагаа ерэхэдээ, эмшэнээр хүдэлхэ һэдэлгэнь бууража, ургажа ябаһан улаан бургааһадта үзэг ном зааха багша болохо дуран ерэбэ. Д.Банзаровай нэрэмжэтэ багшанарай дээдэ һургуулида амжалтатайгаар шалгалта баряад, түүхын болон хэлэ бэшэгэй факультедэй оюутан боложо абтаба даа. Хүнэй энэ наһанай эгээл жаргалтай үе хадаа оюутан ябаһан хаһа гэжэ дэмы хэлсэдэггүй. Наһан залуу, бэе сүлөө, урдашни далан долоон харгы нээлгээтэй. Тиихэдэ мүнөөшье оюутад холын газар ошожо, ажал хэдэг байгаа ха юм.

Оюутан ябаһан жаргалтай үе

Далайн эрьедэ албанда ябаһан Александр ахатан оюутан болоод байхадаа, дахинаа далай харахаяа, ажал хэжэ, мүнгэ олохоёо аяар холын Камчатка нэгэ зун нүхэдөөрөө зорибо. Одоол тэндэ нэгэ үдэшэ амаржа байха үедөө дулаахан түүдэгэй дэргэдэ нюдэндөө ошотоһон галтайхан Дарима басагантай танилсаба. Тэрэ танилсалгань бүри хүгжэжэ, урин һайхан инаг дуранай эхин һабагша байгаа бшуу. Эхэ оронойнгоо дурна зүгтэ танилсажа эжэлшээд, гэртээ бусахадаа, гэр бүлэ түбхинүүлхэ гэжэ дурлаһан хоёр шиидээ. Дээдэ һургуулияа дүүргэхэдээ, гэр бүлэ болоһон залуушуул нүхэрэйнгөө түрэһэн тоонто Аха нютаг багшалхаяа эльгээгдээ.

-Өөрлигэй дунда һургуулида һуралсалай нэгэ жэл багшалаад байтарнай, һая нээгдэһэн Саяанай дунда һургуулида багшалхыемнай аймагай хүтэлбэри эльгээбэ. Тэндээ залуу мэргэжэлтэд яһала тааража хүдэлөөбди. Тэндэ хүүгэднайшье үндыгөө. Багшынгаа ажалда тэбхэр 10 жэл хүдэлхэ хуби заяатай байгааб. Үнжэгэн һайхан, сагаан сэдьхэлтэй үри хүүгэдые һурган хүмүүжүүлжэ, шэнэ юумэндэ һургажа, тэдэнэйнгээ ехые мэдэхэ боложо байхые харахада, гоё даа, - гэнэ Александр Литвинцев.

Эхэ ороноймнай эгээл хүндэ 1994 ондо Александр Иннокентьевич Өөрлиг нютагай захиргаанай сомон даргаар дэбжүүлэгдээ. Хүн бүхэн һайн һанана ёһотой тэрэ үлэн хооһон үе сагые.

-Тиихэдэ Ахымнай аймагай засаг даргаар хүдэлжэ байһан Валерий Раднаевич Монголов намайе энэ тушаалда орохыемни зууршалһан юм. Нютагайнгаа болон арад зонойнгоо аша туһада ажаллаха гэжэ оролдожо ябаалди даа. Хахад жэлээрээ салин абадаггүй һэмнайбди. Бэрхэл, һайн ноёдтой суг хамта ажаллажа гарааб даа. Валерий Раднаевич Монголов засаг дарга, Бато-Дондок Цыренович 1-дэхи орлогшонь туйлай ехэ ажал хэһэн зон даа, - гэжэ хэлээд, үшөө иигэжэ нэмэнэ: - Саашадаа мүн лэ дүршэл ехэтэй түрүүлэгшэнэрээр ажаллааб. Эдэниие нэрлэбэл, Баир Дашиевич Шарастепанов, Дамбинима Цыренович Самбуев, Нима Намжилович Базаров, Баяр Дашеевич Балданов болон бусад.

Шэнэ ажалда шэлжэн ороод...   

Зураглалаймнай герой нютагай сомон даргаар дүрбэн жэлдэ хүдэлөөд байхадаа, Ахын аймагай захиргаанай аюулгүй байдал сахидаг мэргэжэлтэн болобо. Бүхы түймэр саралганда, гэнтын ушарнуудта, байгаалиин аюулта үзэгдэлнүүдэй хойшолон задалха ажал гээшэ. Ахымнай аймаг энэ ушараар ехэ хүндэхэн байдалтай газар ха юм даа. Багахан хур бороогой һүүлээр хадын түргэн горхонууд дэбэржэ, хүүежэ, урдаа байһан хүүргэ хаалтануудые һэтэ сохижо гараха. Зунай сагта түймэр һүжэрбэл, хадын орьёлнуудаар таража, тайгын гүн руу орохо, үбэлдөө уһа мүрэн тэһэржэ, хашар гаража, һаад ушаруулха. Холо ойгуур таража һууһан малшадтаа хүрэхэ харгы замуудые һэргээхэ ажалнуудһаа эхилээд, хэхэ ажал дүүрэн ааб даа.

-Минии аюулгүй байдал сахидаг албанда ажалда ороод байхадамни, 2001 ондо аймшагтай ехэ үер болоо һэн. Һоёд арадай үндэһэн наадан болохо гэжэ байгаа. Хотоһоо, олон ондоо аймагуудһаа тоогүй олон айлшад буугаа. Тэрэл һүниндөө аадар бороон адхаржа, Аха ехэ мүрэмнай эрьеһээ халижа гараа бэлэй. Хүршэ аймагтаяа болон Улаан-Үдэтэеэ холбоон таһараа. Хэдэн үдэрэй туршада усадхалгын ажал ябуулагдажа, холын айлшад гэртээ хариха аргада хүртөө һэн. Тэрэ аймшагтай үерэй хойшолонгууд үни удаан саг соо сууряатаа һэн, - гэжэ бодолгото болон, Александр Иннокентьевич хөөрөө дэлгэнэ.

Иимэл даа ёһотой эрын гаталһан энэ наһанай харгы зам. Мүнөө Александр ахатан Дарима Цырендондоповна хоёр басагадай болон угаа залгуулха хүбүүнэй эжы аба, амтатайхан аша зээнэрэй хүгшэн аба эжы болонхойнууд. Түрэл гаралайнгаа халуухан дүхэригтэ түрэһэн үдэрөө угтажа байһан Александр Иннокентьевич Литвинцовые хани халуунаар гэр бүлэнь, үнэн нүхэдынь амаршална.