Ниигэм 30 mar 2022 443

Эдир халаанда эрдэмэй бэлэг

Улаан-Үдэ хотодо асари томо һургуулиин байшан үүдэеэ сэлибэ. Ганса Буряад Уласта бэшэ, Алас Дурна зүгтэ эгээл ехэ һургуули нээгдэбэ гээд, хэлэхэ шухала. “Һуралсал” гэһэн үндэһэн түсэлэй бэелүүлгын ашаар иимэ бэлэгтэ 8-дахи дунда һургуулиин 2 мянга 600 гаран һурагшад хүртөө. Тиимэһээ Сэлэнгэ голой зүүн эрьедэ ажаһуудаг үхибүүд гурбан халаанда һурахаяа болихонь.

Шэнэ һургуули Автотранспортная үйлсэдэ бодхоогдожо, бэе бэетэеэ холбоотой аяар долоон байраһаа бүридэнэ. Нэгэ доро 1275 үхибүүн һураха аргатай юм. Шэнэ һургуулиин дэргэдэ ямар танхимууд бииб гээд тобшохоноор абаһаар лэ танилсуулхамнай.

Эрдэм мэдэсэ абаха тусхай һаруул таһалганууд үхибүүд, багшанарта һайшаагдаха. Мүн классһаа гадуур ябуулагдаха хүмүүжүүлгын хэшээлнүүд олоор эндэ эмхидхэгдэхээр хараалагданхай.

Хүбүүд басагад ажалай хэшээлнүүдые шэнэ хэрэгсэлнүүд дээрэ үнгэргэхэ аргатай. Зарим үйлэдбэринүүдтэшье мүнөө үеын иимэ оньһон техникэ үгы гэхэдэ, алдуу болохогүй.

Хэлсээнэй танхим амфитеатрта адляар хэгдэнхэй. Элдэб түхэлэй уулзалгануудые, түхэреэн шэрээнүүдые, үгэ андалдаанай хэмжээнүүдые тэндэ үнгэргэхөөр.

Һуралсалай гуламтын дэргэдэ томо номой сан оршоно.  Уншалгын зал 116 һууритай юм. Эрдэм шэнжэлгэнүүдэй болон эстетическэ таһагууд номой сангай дэргэдэ хүдэлнэ. Һүүлэй байдалаар 8-дахи һургуулиин жасада 20 мянган ном тоологдоно. Тэдэниинь бэлэхэнээр ном хадагалдаг тусхай газарта багтаа. Буряад Уласай түб номой санда адли нэгэ дабхарһаа нүгөө дабхарта номуудые эльгээхэдээ, лифт хэрэглэгдэнэ.

Актова зал ямаршье театрһаа үлүүгээр харагдана. Нэгэ доро 200 хүниие багтааха зал, томо тайзан, зүжэгшэдэй хубсаһа хунараа һэлгэхэ таһалганууд, хатарай, дуунай залнууд эндэ зохёогдонхой.

Хоёр бассейн олониие гайхуулна. 25 метр утатай дүрбэн зүргөөр мэргэжэлтэ тамиршадшье бэеэ һорихо аргатай. Нүгөө бага бассейндэ хэнииешье һургахаар, тамаралгын азатай танилсаха дуратайшуул үсөөн бэшэ байха гээд һанагдана. Уһа сэбэрлэлгэ түхэреэн сүүдхын сагта хэгдэхээр хараалагданхай.

Үхибүүдэй элүүржүүлгэдэ гол анхарал хандуулагдана гэжэ һургуули соогуур ябаад ойлгохоор. Бассейнһээ гадна спортын талмайнууд энээниие гэршэлнэ.

Спортын залда нэгэ доро гурбан классай үхибүүдтэ физкультурын хэшээл үнгэргэгдэхэ аргатай. Юуб гэхэдэ, тэндэнь гурбан баскетбольно талмай багтаанхай. Мүн гимнастикаар бэеэ һорилго хэхэ хэрэгсэлнүүд удангүй эндэ табигдаха. Стадион мүнөө сагай эрилтэдэ таарана, футболой, волейболой, ГТО тушаалгын талмайнууд тусхай хушалтатай.

8-дахи һургуули патриотическа хүмүүжүүлгын ажал ябуулгаараа Буряад Уласаа холо ойгуур суурхуулаа. Эдир армейцүүд 2021 ондо Ород гүрэн дотороо түрүүлжэ гараа һэн гээд һануулая. Энэ талаар тус һургуулиинхид бүри хүсэгдэхэеэ болихонь. Юуб гэхэдэ, шэнэ һуралсалай гуламтын дэргэдэ бэеэ һорихо арга боломжонь үргэдхэгдэнэ. Үхибүүд дэлгэрэнгыгээр Ород гүрэнэй түүхэ үзэнэ, сэрэгэй эхин бэлэдхэлтэй дуратайгаар танилсана. Ород ба Буряад Уласуудай баатарнуудта тусхай “Сэрэгэй алдарай зал” зорюулагданхай.

Нээлгын баяр ёһололой үдэр хүндэтэ айлшад, Улаан-Үдэ хотын бүхы һуралсалай гуламтануудай хүтэлбэрилэгшэд 8-дахи һургуулиин эдир армейцүүдые үшөө дахин гайхан хараа.

Сугларһан үхибүүдэй, тэдэнэй эжы абанарай, бусад айлшадай нэрьемэ альга ташалган доро 8-дахи һургуулиин захирал Оксана Грязновада барилгашадай талаһаа гуламтын түлхюур “Дом-2000” үйлэдбэриин хүтэлбэрилэгшэ Бато Сандаков барюулаа. Эгээл энэ барилгын ажахын хүдэлмэрилэгшэд хоёр жэлэй хугасаада үдэр һүнигүй хүдэлжэ, хэдэн мянгаад үхибүүдэй найдал дүтэлүүлһэн байна.

Эдэ үдэрнүүдтэ Буряад Уласта албанай хэрэгээр буужа ерэһэн Ород гүрэнэй Болбосоролой яаманай сайдай орлогшо Андрей Николаев шэнэ һургуулитай танилсаа.

- “Һуралсал” гэһэн үндэһэн түсэлэй дүнгүүдые хаража байхада, гоё юм ааб даа. Москвада өөрын танхим соо һуугаад, саарһа дансанууд дээрэ зураатай ехэ мүнгэнэй тоо харахада, Ород гүрэнэй карта дээрэ хаана, хэзээ һуралсалай гуламта баригдахань бэ гэжэ шэртэжэ һуухада, ондоо гээшэ. Мүн нютаг нугануудта ерэжэ, өөрын нюдөөр хэгдэһэн ажалтай танилсахада ондоо. Буряад Уласай хүтэлбэритэй хамта үхибүүдтээ һургуули, хүүгэдэй сэсэрлигүүдые бэлэглэжэ байхадаа баяртайбди, омогорхол түрүүлнэ, - гэжэ Андрей Николаев амаршалгын үгэнүүд соогоо хэлээ.

Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов сугларагшадые амаршалхадаа, хэды дахин “эгээл” гэһэн үгэ дэмы хэлээгүй.

- Иимэ томо, һаруул ордон соо, үхибүүд, һайнаар һурагты, багшанар, һайнаар эрдэм мэдэсэ дамжуулагты. Танай һургуули ганса эгээл томо гээд бэшэ, мүн бүхы талаараа түрүүшүүлэй тоодо орохо ёһотой, - гэжэ уласай Толгойлогшо хэлэбэ.

Һурагшадай, багшанарай хоор энэ үдэр анха түрүүшынхиеэ һая бэшэгдэһэн һургуулиингаа гимн олоной анхаралда дурадхаба. Тиигэжэ түрүүшын хонхо эндэ жэнгирээ. Апрелиин 4-һөө хойшо хүхюу зугаатай, баяртай энеэдэн һуралсалай гуламтада нэрьехэнь.

Тус һургуулиин барилга Улаан-Үдэ хотын хэдэн бэрхэшээлнүүдые шиидхэхэнь. Нэн түрүүн гурбадахи халаанда һуралсалаа ябуулдаг үхибүүдэй тоо эрид бага болобо.

- Үйлсэнүүдэймнай пробкоор түрэлхид багашуулаа холо ойрын һуралсалай гуламтанууд руу үдэр бүри зөөдэг байгаа. Үхибүүдшье зобоно, түрэлхидшье сагаа һалгана. Ивалгын аймагай дүтэ нютагуудай, хотымнай һууринуудай хүбүүд басагад гэртээ дүтэхэнэ һурахадань, зохид байха гээд һанагдана. Пробкошье бага болохо, - гээд, Улаан-Үдэ хотын мэр Игорь Шутенков һанамжаараа хубаалдаа.

Автор: Борис БАЛДАНОВ

Фото: Борис Балданов