Ниигэм 1 apr 2022 535

Хүдөөгэй ажалда хүдэржэһэн

Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнай дүлэнтэжэ байха үедэ Николай Дамбиевич түрэһэн намтартай. Бүхы наһаараа хүдөө нютагтаа совхозой элдэб ажалда амаралтада гаратараа хүдэлөөд, хүбүүдэйнгээ, аша зээнэрэйнгээ дунда 80 наһанайнгаа ойн баяр һаяхана тэмдэглэбэ.

© фото: Гэр бүлын архивһаа

- Минии түрэхэдэ, Дамби Гомбоевич абамни дайнда ошоһон байгаа. Шэтэһээ баруулжаа эшелоноор гарахадань, Слюдянка хотодо Долгор Сыбеновна эжымни ошожо уулзаа һэн. “Яагаад үхибүүдээ үндылгэхэбши даа?” – гээд, абамни бархиршоо гэжэ эжымни һүүлдэнь зугаалдаг байгаа. Анна, Гена, Володя гурбан үхибүүтэй аба эжымни байгаа. Тиихэдэнь би гарахаяа ябааб. Абамнай дайнһаа бусажа, үшөө Аза гэжэ басагатай болоо, - гэжэ Санжай таабай гэжэ нютагтаа мэдээжэ Николай Дамбиевич һанамжална.

Санжай хара багаһаа хойшо хүнгэн бэшэ хүдөөгэй ажалда хамсыгаа шуун оролсоһон. Газаа зосоохи ажалһаа гадна, түлеэндэ гарадаг байһанаа элеэр һанаад ябана.

- Нэгэ жэл бидэ хоёр һара һураад, ажал хээ һэмди. Хаанаһаа морин, трактор байхаб даа. Түрүүн сараа хүллөөд, газаагаа шабааһаа суглуулхаш. Март һарада ой модо руу гаража, түлеэ бэлдэхэш. Манай ажалай түлөө мүнгэ үгэхэгүй, ганса һаалишан эжынэймнай салинай дансада ажалай 8 үдэр нэмэгдэхэ бэлэй. Энэнь мүнгөөрөө хэды болодог байгааб гэжэ мэдэнэгүйб, - гэжэ балшар бага наһаяа Николай Дамбиевич дурсана.

Тэрэ Элтэгшэнэй һургуулида түрүүн һураа. Хэрэнэй дунда һургуулида 8 класс дүүргээд, совхозойнгоо ажалда хүдэлөө. Багаһаа хойшо хүндэ хүдэлмэриин хүлһэ амасаһан Санжай даалгагдаһан даабарияа хүсэд дүүргэжэ, амжалтатайгаар хүдэлдэг болоо.

- Хужарай урда талада нэгэшье гэр байхагүй, эндэхи поли дээрэ элдэб ургамал таригдадаг һэн. Ехэ шулуутай байхадань, ажаһуугшад, һургуулиин үхибүүд сэбэрлэгшэ бэлэй. 1960-аад онуудта тэндэ кукуруза ургуулдаг һэн. Морёор ябабал, тэндэ харагдахагүйш. Тиимэ үндэрөөр ургадаг байгаа, - гэжэ хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ.

Газар хахалагшаар хүдэлжэ байтараа, Николай Дамбиевич Соёлой байшангай даагшын уялгануудые хэдэн жэл соо дүүргээ. 20 гаран наһа хүрөөд ябаад, сэрэгэй албанда татагдаа. Юуб гэхэдэ, хоёр аханарынь армида байхадань, тэрээниие абаашангүй байгаа. Хабаровск, Биробиджан, Рязань, Саратов хотонуудта ракетнэ сэрэгтэ алба хаагаа.

Гэртээ бусаад, жолоошоноор хүдэлөө. Гурбан һараар һурахаяа Улаан-Үдэ эльгээгдэһэнэй удаа барилгашадай бригадир болоо. Нютагайнгаа эхин классай һургуулиин байшан бодхооһон юм.

- Бригадир байгааб. Нэгэ үдэр совхозой контородо дуудаа, ажалаа тушаа гэжэ дурадхаа. Муугаар ажал хээгүйб, архи тамхи уужа ябаагүйб, Оренбург хотодо һуралсал гарааб гэжэ зосоогоо һанааб. Теэд юундэ намайе тушаалһаа болюулхаяа һанааб гэжэ ехэ гайхааб. Тиихэдэмни совхозоо үргэхымни тулада ноёд эрхилэгшын тушаал намда дурадхаа һэн. 12 жэл соо хүдэлөөд, наһанайнгаа амаралтада гарааб. Энэ үедэ совхознай түрүү ажахынуудай дунда ороһон байна. Нютагайнгаа арад зонтой хамта ехэ ажал хэгдээ, - гэжэ Санжай таабай ажалайнгаа харгы тайлбарилна.

Николай Дамбиевич сэрэгэй албанһаа бусамсаараа, Сэдэп Алексеевна дангина басагатай гэр бүлэ зохёожо, дүрбэн хүбүүдэй гарые ганзагадань хүргөө.

Мүнөө сагта долоон ашанараа харалсажа, Санжай таабай баяртай ажаһууна. Хэды 80 наһа хүрэбэшье газаахи зосоохи ажалаа хэһэн зандаа.

Автор: Борис БАЛДАНОВ

Фото: Гэр бүлын архивһаа