Ниигэм 13 apr 2022 1345

Борсо, борсын шүлэн

Мяханайнгаа гутахагүйн тула айлнууд декабрь, январь соо тэрэнээ 30-40 см тухай гонзогороор жүһөөд, шэниисын талха түрхеэд, амбар соо үлгэжэрхихэдэнь, тэрэнь һэбхигэр, зөөлэншэгөөр хатадаг байһан. Энэмнай борсо болоно. Борсолһон мяхан үни удаан хадагалагдадаг байгаа.

© фото: Интернедһээ гэрэл зураг

Дулаанай сагта мал гаргаа һаа, мяхаяа бүри нарииханаар жүһөөд, дабһатай халуун уһан соо хээд, удаань хатаадаг байгаа. Үгы гэбэл, талха түрхеэд үлгэжэ хатаадаг һэн. Тэрэнь одоол ехэ хатуу борсо болодог байгаа. Борсоёо нимгэхэн арһаар гү, али бүдөөр оёһон туулмаг соо хадагалдаг  байгаа. Борсо зундаа үбһэ хулһанда, аян замда гарахадаа, абаад ябадаг байһан.

Борсын шүлэн

Туулмаг сооһоо борсоёо гаргаад, түрүүн уһан соо дэбтээнэбди. Тэрэмнай 2 дахин ехэ, хүбхэгэр болохо. Удаань жэжэхэнээр хэршээд, 10-15 минутын туршада уһан соо бусалганабди.  Һүүлээрнь гараараа таһалһан талха үйнэбди. Амталан дабһа нэмэнэбди. Талханайнгаа болохо багта хүдөөгэй мангир жэжэхэнээр хэршэжэ шүлэндөө хээд, бусалганабди.  Хоншуухан гоё үнэртэй, амтатай гээшэнь аргагүйл даа, борсын шүлэн.  Хэды шэнээн шүлэ шанахабиибди, хэды хүн эдихэб -  тэрээнһээ борсын, таһалһан талханай, мангирай хэмжүүр дулдыдаха.

 

Александра Цэдашиевна Цымпилова, культурологиин эрдэмэй кандидат, Буряадай эрдэмэй түбэй ажалшан

Фото: Интернедһээ гэрэл зураг