Ниигэм 15 apr 2022 764

Үльгэрэй орон

Камчаткын галта ууланууд
Байгаалиин үзэгдэлнүүдэй гайхамшагта зүйлнүүдэй нэгэн галта ууланууд болонхой. Олон тоото мэргэжэлтэд, илангаяа геологууд, сурбалжалагшад, тэдэниие мянган жэлэй хугасаада шэнжэлхэеэ оролдоно. Мүн аяншалагшад заал һаа галта уулануудые өөрын нюдөөр харахаяа һанадаг.

© фото: loveopium.ru

Дэлхэй дээрэ нэгэ мянга гаран унтараагүй галта ууланууд тоологдоно. Итали гүрэндэ Этна ба Везувий, Индонезидэ – Кракатау болон бусадые нэрлэхээр. Ород гүрэндэ Камчаткын хизаар галта уулануудаар эгээл баян регион болоно гээшэ.

Камчаткын хахад олтирогой дэбисхэр дээрэ галта уулануудай тэһэрһэнэй шалтагаанһаа боложо, байгаалиин 182 шухаг халуун аршаанта булаг, гейзер, галта уула бии болонхой. Гүнзэгы томо тогоонууд соо олон нуурнууд яларжа гайхуулна.

 

Камчаткын галта ууланууд Номгон далайн дүлэтэ дүхэригэй бүридэлдэ ороно гээшэ. Бүхы дээрээ эндэ 300 галта уула тоологдоно, тэдэнэй 29-иинь унтараагүй юм. Тэдэ булта Ород гүрэнэй гайхамшагта газарнуудай нэгэн болоно. ЮНЕСКО-гэй хамгаалга доро оруулагданхай.

 

Камчаткын хэдэн галта ууланууд:

- Ключевская Сопка

- Карымская Сопка

- Корякская Сопка

- Малый Семячик

- Ичинская Сопка

 

Ключевская Сопка

Еврази түбиин эгээл томо унтараагүй галта уула болоно. 4 мянга 750 метр үндэр хадата газарта оршоно. Эрдэмтэдэй һанамжаар, 8 мянга гаран жэлтэй юм. 1697 ондо тэһэрһэн ушарынь анха түрүүшынхиеэ шэнжэлэгдээ. Мүнөө болоходо, табан жэлэй нэгэ дахин дэлбэрнэ гээшэ.

 

Карымская Сопка

6 мянган зуун жэлэй саана бии болоһон энэ галта уула тиимэшье үндэр хадын оройһоо тэһэрдэггүй. Үндэрынь 1486 метр гээд тоологдонхой.

Эгээл эршэтэйгээр, ходо дэлбэржэ байдаг галта уула гээшэ. 20-дохи зуун жэлдэ 23 дахин тэһэржэ, галта дүлэн оройһоонь гараа. 1996 онһоо хоёр жэлэй туршада саг зуура унтараад, хирэ-хирэ болоод лэ, дүлэтэжэ байгаа.

 

 Корякская Сопка

Камчаткын ниислэл Петропавловск-Камчатский хотоһоо  оройдоол 35 километрэй зайда энэ унтараагүй галта уула оршодог. Уулын үндэрынь 3456 метр болоно. Манай ээрын 5500 , 1950 , 1550 жэлнүүдэй урда тээ, 1895-1896 онуудта, 1957 ондо галта уула ехэ шангаар тэһэрһэн тухай мэдээнүүд суглуулагданхай. Тиимэһээ ООН-ой бүхы дэлхэйгээр  шэнжэлдэг галта уулануудай 16-ай тоодо оруулагдаа.

 

 Малый Семячик

Энэ галта уула гурбан километр ута оройтой юм. Тэрэнь гурбан амһартай гээшэ. Троицкий гэһэн амһарайнь оёорто 170 метр доро гүнзэгыдэ оршодог гашуун нуур нюдэнэй шэмэг болоно. Тунгалаг бэшэ нуурай уһан 27-42 градус бүлеэн юм.

Ехэ томо нуур гээд тоологдоно. Үргэниинь хахад километр боломоор, гүнзэгынь - 140 метртэ хүрэдэг. Камчаткын байгаалиин үзэмжэтэ газарнуудай нэгэн гээд нэрлэгдээ.

 

Ичинская Сопка

Камчаткын үндэр хада уулануудай дундахи нюрганай баруун талада оршодог. Эндэ 2-дохи үндэр уула болоно. Һүүлэй үедэ тэһэрэнгүй, амар болонхой. 1740 ондо һүүлшынхиеэ дэлбэрээ.

 

Автор: Борис БАЛДАНОВ хэблэлдэ бэлдээ

Фото: loveopium.ru