Агууехэ Пётр хаанай ойн баярта зорюулжа, Буряадай Гүрэнэй архив һонирхолтой дансануудые олоной һонорто дурадхаба

Буряадай Гүрэнэй архивай захирал буряад арадай Сагаан хаашуулда бариһан үргэдэл бэшэгүүд тухай хөөрэжэ үгэбэ. Хаанда хандаха заншал хори буряадуудай Пётр хааниие бараалхажа ошоһон сагһаа хойшо сахигдадаг байгаа ха.   

- Бүгэдэнэй мэдэһээр, Орос гүрэнэй ба хаан эзэдэй засаг захиргаанай агуу байдалые буряадууд имагтал Пётр хаанай нэрэтэй холбодог байһан ха юм даа. I-дүгээр Пётрые шударгы ёһоной һүлдэ мэтээр буряадууд үзэдэг байгаа, - гэжэ Буряадай Гүрэнэй архивай захирал Бутит Жалсанова хөөрэнэ.   

Бэрхэшээлтэ асуудалнуудыемнай шударгы ёһоор шиидхэхэ гэһэн найдалтайгаар 1702-1703 онуудта буряад угай түлөөлэгшэд Агууехэ Пётр хаанда хазаар морёор зорижо ошоо бэлэй. Иигэжэ Орос гүрэнэй харьяатан болоод, нютагай засагай талаһаа мүлжэлгэдэ ороһон тухайгаа хаанда мэдүүлхэ гэжэ шиидээ бшуу.   

Тиигэжэ Пётр хааниие бараалхажа, 1703 оной мартын 22-ой Зарлигаар буряадууднай өөрынгөө газар уһа эдлэхэ эрхэтэй боложо шадаһаниинь гайхамшагтай юм. Удаань элдэб сагуудай болобошье, буряадууд Сагаан хаашуулай үнэн сэхэ, сэбэр сэсэн ажал ябуулгада этигэлээ буураагүй. Гэбэшье һүүлдэнь хори буряадууд тус зарлигай үндэһөөр газар дэбисхэрээ хуулиин ёһоор бүридхэжэ эдлэхэ һэдэлгэнүүдые гаргабашье, тодорхой үрэ дүндэ хүрөөгүй бшуу. Жэшээлхэдэ, гүрэнэй архивта Хориин тайшаа Цыдып Бадмаевай 1896 оной августын 27-до II-дугаар Николай хаанда бариһан үргэдэл бэшэг хадагалагдажа байдаг юм.