АРЬЯА БААЛА рамнайлагдана

Үглөөнэй 7 сагһаа Бандида хамба лама Дамба Аюшеев түрүүтэй Буряадай бүхы дасан хиидүүдэй шэрээтэнэр, лама багшанар рамнайн ехэ уншалга бүтээнэ. Сан хэнгэрэгүүд наяржа, хонхо дамаари жэнгиржэ, олон тоото унзад хоолойтой лама багшанарай жэгдэ уншалгые дэмжэн, суута шүтээнүүд - Табан-Уулын хоорондо оршоһон Санагын үргэн голоор зэдэлнэ.

Захагүй үргэн Захааминай заншалта буряадаараа хубсалһан ажалша малша зон, хаа-яанаһаа олоороо буужа ерэһэн – Санагын голой үүдэн гэгдэһэн Хаан сагаан Ташаашада хүндэтэйгөөр угтагдаһан, үргэн Санагын айлнуудаар хүндэлүүлжэ хоноһон айлшад үй түмөөрөө Арьяа Бааладаа, лама багшанартаа мүргэжэ, саглашагүй ехэ буян үйлэдэнэ.

Юун болохо юм гэжэ тобшохоноор мэдээсэе. Уулын хормойдо түхеэрэгдэһэн үргэн ехэ тайзан дээрэ үдэһөө хойшо “Диваажанай орондо” гэгдэһэн бүжэглэмэл тоглолто сугларһан зоной сэдьхэлые хужарлуулха. Санагын зон уран бэлигээрээ, хонгёо хоолойгоороо үни холоһоо суутай ха юм даа: эндэ мүнөө бэлигтэй бэрхэ ехэшүүлэйшье, эдиршүүлэйшье, хүүгэдэйшье арадай, жэшээтэ бүлгэмүүд ирагуу һайхан дуунуудаа, солбон солгёо хатарнуудаа бултанда бэлэглэхэ. Арьяа Бааладаа магтаал татан соносхогдоһон урилдаанда түрүүлһэншье, хабаадаһаншье дуунууд гүйсэдхэгдэхэ. Тиигээдшье иимэ ехэ найр наада үнгэргэжэ дадашаһан санагаархин баян ехэ дүй дүршэлтэй ха юм. 2006 ондо Санагада үнгэргэгдэһэн “Уулын уладай уулзалга” нэрэ түрэтэйгөөр үнгэргэһэниинь уншагшаднай һайн һанана бэзэ. Тиихэдэ хоёр үдэрэй туршада сугларһан түмэн зониие дээдэ тэнгэри адислажа, хура бороон нэгэ жэгдээр сүршөө һэн, мүнөөшье хүхэ мүнхэ эсэгэ тэнгэримнай үй түмэн мүргэлшэдөө адислаха гэжэ найдая. Үшөө һонин гэхэдэ, тиихэдэ Түнхэнэй түлөөлэгшэд хазаар морёор Буха-Ноён баабайн зүргөөр һарьдагые дабажа ерээ бэлэй. Мүнөөшье энэ агуу рамнайда хүлэг моридоороо хүрэжэ ерээ, бахархахаар даа. Нэмэжэ хэлэхэдэ, эдэ зоригтой хүбүүдтэй хамта манайшье сурбалжалагша Эрдэни Раднаев дүрөө дээрээ! Тэрэ һонин аяншалга тухай Эрдэнимнай сонинойнгоо удаадахи дугаарта хөөрэхэ даа.

Олоной һонорто “Эртэ урдын сагһаа” гэһэн үзэсхэлэн дэлгэгдэхэ. Энэмнай суута хизаар ороноо шэнжэлэгшэ Викулий Хадаевай (манай сониной урдахи ба энэ дугаарта уншаарайт) олон жэлэй нэтэрүү ажалай үрэ дүн гээшэ.

Энэл үедэ буддын шажанай манай ехэ һургуулиин ректор Дымбрыл багша Арьяа Баала бодисадын һургаал табиха.

Буряад арадай ямар найр “Эрын гурбан наадагүй” үнгэрхэб даа: Арьяа Баалын хүндэлэлдэ, горитой шангуудай түлөө мэргэшүүл, бүхэшүүл, гар шангатайшуул тэмсэхэ, шуран солбон шодоогууд хүлэг моридоороо урилдахал даа.

Булта бүгэдэнэй анхаралда Арьяа Баалын асари ехэ хүрэг бүтээлгые уран бэлигээрээ, оюун ухаагаараа, зохёохы шадалаараа ударидан бүтээһэн, урма зоригоороо улад зонойнгоо һанаан сэдьхэлые бадараан зоригжуулһан арадай габьяата уран зурааша, барималша Юрий Ёндонович Мандагановай уран нарин бүтээлнүүдэй “Шулуунуудай аялга – Арьяа Баала” үзэсхэлэн дэлгэгдэхэ.

Наранай бүхыхэ тээшэ “Захааминай хаданууд – арадтаа хүсэ шадал үршөөгшэ” гэһэн нютагай бэлигтэйшүүлэй тоглолтые залгуулан, Буряадаймнай эстрадын ялалзама одод Арьяа Баалын “нюдэ нээлгэдэ” (Молон ламбагайн айладхаһаар) хабаадалсаһан бүхы зондо уран бэлигэйнгээ дээжэ бэлэглэхэ.

Хүндэтэ уншагшад, эдэ бүгэдэ тухай дэлгэрэнгыгээр манай сурбалжалагшад бэшэхэ, хэн нэгэнтэйтнай уулзажа хөөрэлдэһэнөөшье дурдаха.