Онсо харасатай һэн

Эхэ эсэгэһээ эхитэй

Ходол энеэһэн шэгтэй, номгон даруу Бальжинима хурайха наһаараа Буряадай хүдөө ажахын дээдэ һургуулида багшалһан юм. Бытыцу хээтэй Буряадай багшанарай училищи түгэсхөөд, сэсэрлигтэ хүдэлөө. Аяар табан үхибүүдые хотодо үндылгэхэ гээшэ тэрэ үедэшье, мүнөөшье тиимэ бэлэн бэшэ. Дашибаловтан арга мүрыень олоод лэ байгаа. Огородой эдеэ ородуудһаа өөрэгүйгөөр һуулгадагшье һэн аабза. Олоһоноо бултандань тааруулан хүргэхэ гээшэ эхэһээл дулдыдадаг гүб даа. Бытыцу хээтэй хатуу шанга, саб гэмэ бэрхэ һэн. Солдатский һууринда гэртэнь хододоо ариг сэбэр байха. Би оюутан байхадаа, эжытэеэ айлшалдаг һэмди. Бальжинима хурайха наһан болоод байгаа. Бытыцу хээтэй хэбтэриин шахуу болонхойшье һаа, залуугайнгаа зан алдаагүй – прокурор мэтэ асуудалнуудые табижа мэдэхэ. Баир ахайншье эхынгээ дэргэдэ “отчёт” барижа байхыень һананаб.

Бальжинима хурайха Бытыцу хээтэй хоёр үхибүүдтээ бултандань дээдэ һургуули олгуулаа, эхэ эсэгын уялга дууһан дүүргээ. Үшөө тиихэдэ эхэ хэлэеэшье дамжуулжа шадаа. Хотодо үндыһэншье һаа, бултуулаа буряад хэлэтэйнүүд байгаа.  

Эрилтэ ехэтэй эрдэмтэн

Баир Бальжинимаевич докторой нэрэ зэргэ хамгаалаад, дэлхэй дүүрэн экспедицинүүдтэ ябаһан, эрдэмэй хуралдаануудта оролсоһон. Ябаагүй газарынь үгы аабза – Монгол, Азербайджан, Казахстан, Украина, Австри, Солонгос, Англи, Япон, Вьетнам, Австрали, Шэнэ Зеланди... Археолог тула, эртэ үеын түүхэ уудалан, хүдөө газар нилээн махаһан.

Эрдэмтэн Дашибалов ондоо, өөрын онсо харасатай һэн. Хүнэй һанаа үзөөгүй гипотезнуудые хэлэхэ. Монгол туургата арад урдань гахай тэжээдэг байһан, корей арад хори буряадуудтай холбоотой гэхэһээ эхилээд, олон тоото һанамжануудынь эрдэмтэдэй дунда ехэ зүбшэлдөө түрүүлдэг бэлэй.

Баир ахайн гэртэхи кабинедыень хараад, ехэтэ гайхаа бэлэйб. Номой сангынь - картотекэ юумэтэй. Эрдэмтэнэй кабинет иимэл байха ёһотойл даа.         

 Нээлгын баярһаа

БГУ-гай Зүүн зүгэй факультедэй дэргэдэ Баир Дашибаловай нэрэмжэтэ аудиториин нээгдэһэниинь удха ушартай. Эрдэмтэн эндэ багшалдаг байһан юм. Лекцинүүдынь ехэ һонирхолтойгоор үнгэрдэг байгаа гээд, шабинарынь дурсана.

“Эрдэм шэнжэлгэ соогоо орошонхой, тэрэнээрээл ажамидаржа байһан домог суута эрдэмтэдэй тоодо Баир Дашибалов ороно. Ази түбиие шэнжэлэгшэд эрдэмтэнэй ажал үндэрөөр сэгнэдэг байгаа. Буряадай түүхэ шэнжэлгэдэ нэбтэрүүлһэн методологинь мүнөө хэрэглэгдэһээр”, - гээд, БГУ-гай проректор Виктория Номогоева тэмдэглээд, иигэжэ нэмэбэ, - энэ аудиторидо үлгөөтэй стенднүүд оюутадай һонирхол татажа, Баир Дашибаловтал адли дээдын гарай мэргэжэлтэн болоходонь нүлөөлхэ бэзэ”.

• Буряадай эрдэмэй түбэй дэргэдэ Баир Бальжинимаевич Дундада зуунай археологи гэжэ шэглэлэй үндэһэн һуури табяа. Һүүлшынгээ жэлнүүдтэ сэдэбээ гүнзэгырүүлэн, Ивалгын хүннүү арадай булашада хабаадаа, - гэжэ ИМБТ СО РАН-ай таһагые толгойлогшо Александр Гомбожапов дурсаад, эрдэмтэнэй наһан болоходо хэблэгдэһэн хүдэлмэринүүдыень БГУ-да бэлэглээ.

“Эрдэмтэн эртүүр ябабашье, ехэ юумэ хэжэ үрдеэ. Дундада зуунай аяар 147 экспонат олоһон юм. Гадна ехэ үүсхэлнүүдые олониитэдэ хүргэдэг байгаа. Жэшээнь, Улаан-Үдэ хото мянган жэлэй  түүхэтэй гэжэ Баир Дашибалов лэ дуулгаһан”, - гээд, Буряадай эрдэмэй түбэй музейн захирал Светлана Бураева мэдээсэбэ.    

Эсэгэ тухайгаа дулаахан үгэнүүдые эрдэмтэнэй хүбүүн Эрдэм Дашибалов хэлээ. Тэрэ баһал эрдэм шэнжэлгын ажал ябуулна. Эсэгэдээл адли элитэ эрдэмтэн болоһой гэжэ хүсэе.