Утаагаар амилха саг

Харша бодос

Хүн зоной бэе махабадта харша нүлөөтэй утаан жэлэй хахадһаа ехэ сагай болзорто бушхана гэжэ булта ойлгонобди. Теэд  энэнь тиимэ дабашагүй, шиидхэгдэшэгүй бэрхэшээл гээшэ гү? Хүн зон хүлдэжэ үхэхэ бэшэ хадаа галаа түлихэл баатай ха юм. Утаан гарана гээд, хүйтэн гэртэ үхибүүдээ яажа дааруулхабши?

-Роспотреб- хиналтын үгэһэн мэдээгээр, Улаан-Үдэдэ агаарта муухай бодос 8 дахин дээшэлнэ. Үбэлэй хүйтэн үедэ тэрэнь бүри 15 дахин дээшээ болодог. Уласай конституциин 41-дэхи статьягай ёһоор, хүн зоной элүүр энхэ хамгаалгын хэмжээ ябуулгада Ород Улас мүнгэ гаргашалха зэргэтэй гэжэ бэшээтэй. Энэ хуулиин ёһоор бидэ сэбэр агаараар амилха дүүрэн эрхэтэйбди. Тиимэһээ Юрэнхылэгшэ Владимир Путинда, Ород Уласай Засагай газарай Түрүүлэгшэ Михаил Мишустинда, Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденовтэ манай нютаг руумнай газай сорго татахыень ханданабди. «Сила Сибири- 2» гэһэн түсэлдэ оролсожо, заатагүй сорго оруулха хэрэгтэй. Хитад, Монгол гүрэнүүд Сибирь бэшэ, манай нютагта хүхэ түлишэ оруулбалтнай, «Сила Сибири- 2» гэһэн түсэл өөрынгөө нэрэ хүндэлхэ. Конституциин 42-дохи статьягай ёһоор, хүн бүхэн аятай оршон байдалда ажаһууха эрхэтэй. Бидэнэй эрхэ хамгаалыт, - гэһэн  шанга гомдол интернедтэ ажаһуугшаднай бэшэнэ.

Арга бэдэрэн

Энэмнай мүнөөдэр, үсэгэлдэршье тобойжо гараад ерэһэн бэрхэшээл бэшэ ха юм. Тиигэбэ яабашье, «аргамжын хэды һубабашье, нэгэ хирэдэ һүүлынь гараад ерэхэ» гэһэн удхатай үгүүлэл һаная.

-Улаан-Үдэ хотын ажаһуугшадай тэсэбэри һалажал байна гэжэ ойлгохо хэрэгтэй. Тус асуудал шиидхэхэ хэрэгтэ хам орожо, ажалаа ябуулаагүйдэ, арга һалаа. Энээнһээ боложо, хэды уушха ханяаданай үбшэнгүүд һүжэрнэ гээшэб? Зайн галай утаһануудые түргэн дары шэнэлхэ хэрэгтэй. Тэрэнэй һүүлдэ зайн галаар хүдэлдэг дулаасуулгын түхеэрэлгэнүүдые тодхожо, арга мүрөө бэдэрхэ хэрэгтэй, - гэжэ ВАИ гэдэг буудалһаа холо бэшэ автозаправкада ээлжээндээ байхадаа, нэгэ ахатан хөөрэбэ.

Үнэхөөрөөшье, тэрэ газай сорго манайда хүрэтэрнь хэзээ бэ? Соргын Буряадай дэбисхэр дээгүүр татагдабашье, тэндэһээ хүхэ түлишэдэ хүртэхэ гүбди заяандаа? Ехэл хэлсээтэй асуудал.

Бэрхэшээлтэ асуудал шиидхэхэ талаар Улаан-Үдын захиргаан, Буряад Уласай Засагай газарай ноёд түшэмэлнүүд ажал ябуулнабди гэжэ тоосожол байдаг. Утаа гарадаггүй нүүрһэ хэрэглэхэ, модоной хибэдэһээр бүтээгдэһэн пиллет түлихэ гэжэ байжа дурадхалнуудые оруулдагынь һанана ёһотойт. Үнэн дээрээ тэрэниие түлихын тула тусхай пеэшэн хэрэгтэй. Харин зоной гэрээ зайн галаар дулаасуулдаг болоболнь, утаһануудынь даахагүй гэжэ элшэ хүсэнэй мэргэжэлтэд тобшолһон юм. Зайн галай утаһануудые һэльбэн шэнэлхэ гэбэл, бүхыдөө хэдэн млрд түхэриг хэрэгтэй болохо.

Сэбэр агаараар амилха эрхэ

Улаан-Үдэмнай хадануудаар хүреэлэгдэһэн газарта түбхинэһэн хадаа утааниинь һалхинда һайнаар үлеэгдэнгүй, хүнжэлдэл адляар хушаад байна. Харин нэгэ бага хүсэтэйхэнөөр һалхинай буухадань, муухай бүхы утаан таража,  сэлмэг хүхэ огторгой шанха дээрэмнай харагдана. Монгол ороноймнай ниислэл Улаан-Баатар хото баһал иимэрхүү газарта баригданхай,  мүн лэ иимэ бэрхэшээлтэй дайралдадаг. Тэдэнэр энэ талаар яһала эрид шанга шиидхэбэри абажа, агаараа бузарлахагүй гэжэ һэдэлгэ гаргана. Улаан-Үдэдэ тохёолдоһон бэрхэшээлтэ асуудал гансал Буряадай засаг баригшадай шиидхэбэри бэшэ, харин гүрэнэй хэмжээндэ баталагдаха түсэл гэжэ ойлгогдоно. Ажал хэгдэжэ, хүхэ утаагаар амилхаяа хэзээ нэгэтэ болихо бэзэбди.

ТЭЦ-тэ холбогдохо аргатай эмхинүүдэй өөһэдөө котельни баряад, тэрэнээ нүүрһээр гү,  али түлеэгээр түлихэнь хуулиин ёһоор хорюултай юм. Улаан-Үдэдэ тиимэ аргаар байшангуудаа дулаасуулдаг 200 эмхи тоологдоно.

Байгаалиин нөөсэ баялигуудые хамгаалдаг яаманда һаяхана шэнэ хуулиин түсэл тухай хэлсэһэн байна. Тэрэ хуулиин байгша оной декабрь һарада абтабалнь, хуули эбдэһэн зон 30-40 мянган түхэригэй ялада унаха болоно. Харин эмхи зургаанууд 80-100 мянган түхэригөөр хохидохо.

- Энэ хуули олзын хэрэг эрхилэгшэдэй эрхэ хашахаяа зохёогдоһон бэшэ гэжэ ойлгохо хэрэгтэй. Яагаашье һаа, тэдэнэртэ ямар дулаасуулгын арга хэрэглэхэб гэжэ шэлэхэ арга олдохо. Асуудалнууд олон байна, тиигэбэшье хүн зон агаараа бузарлахагүй гэжэ ойлгохо ёһотой, - гэжэ сайд Наталья Тумуреева тиихэдэ хэлээ.

Тус хуулиин түсэл Арадай Хуралай һунгамал, хорооной түрүүлэгшэ Анатолий Кушнарёв мүн лэ дэмжэнэ.

- Дулаасуулгын соргодо холбогдохын тула ТЭЦ амаргүй ехэ мүнгэ абана. Тиигэжэ огто болохогүй. Энээн тушаа һунгамалнууд ажаглалта хэһэн байна. Сэбэр агаарай түлөө оролдохо хэрэгтэй, энэ хуули туһатай байха, - гэжэ һунгамал Анатолий Кушнарёв тэмдэглэбэ.