Баярай үдэшэ

ГАБШАГАЙ ҺАРЫН БАЯРАЙ ҮДЭШЭ

Булагай уһандал буригүй сагаан буряад хэлэнэймнай габшагай һара дүүрэжэ, баяр ёһололой үдэшөөр түгэсэбэ. Х. Намсараевай     нэрэмжэтэ Буряад драмын театрта тэрэ үдэр буряад хэлэ үзэлгэдэ, тэрэнэй хүгжэлтэдэ хабаатай зон олоороо суглараа. Ордон руу орохотой сасуу һайндэрэй оршон байдал үзэгдэнэ. Буряад хубсаһаяа үмдэһэн айлшад хоорондоо хүхюутэйгээр һонин һорьмойгоо хөөрэлдэнэ. Театрай фойе соо олон эмхинүүд өөрынгөө ажал харуулһан үзэсхэлэн эмхидхээ. Хүрэжэ ерэһэн айлшад һонирхон байжа тэдэниие үзэнэ, гэрэл зурагуудаа абхуулна.

Тоглолтын урда

«Буряад үнэн» Хэблэлэй байшан сонин болон сэдхүүлнүүдээ олоной һонорто дэлгэбэ.

- «Буряад үнэн» сонинойнгоо 100 жэлэй ойн баярта гэжэ бэлдэһэн урданай гэрэл зурагуудай үзэсхэлэн нэгэ дахин харуулһан байнабди. Хаалта хизаарлалтаһаа боложо, олониитын хэмжээ ябуулганууд үнгэргэгдөөгүй ха юм. Тиимэһээ бидэ түүхын хуудаһан болоһон үнэтэ зурагуудтай үзэсхэлэнөө уншагшадтаа дахин дэлгэхэ гэжэ шиидэһэн байнабди, - гэжэ «Буряад үнэн» Хэблэлэй байшанай мэргэжэлтэн Чимита Батоцыренова хэлэнэ.

Хүдөө ажахын, Болбосоролой болон эрдэм ухаанай, соёлой яаманууд, Буряадай гүрэнэй ехэ һургуули мүн лэ өөһэдынгөө ажал харуулба. Жэлэй туршада шалгарһан зон урмашуулагдажа, Баярай бэшэгүүдээр болон сэнтэй бэлэгүүдээр шагнагдаһан байха юм.

Буряад Уласай 100 жэлэй ойн баярта дашарамдуулан, Буряад арадай уран бүтээлэй түбэй эмхидхэһэн урилдаанда сугтаа хүдэлдэг манай нүхэрнай, мэдээжэ сэдхүүлшэн, уран зохёолшон Болот Ширибазаров «Сансара» гэжэ нэрэтэй зүжэг бэшэһэнэй түлөө лауреадай нэрэ зэргэдэ хүртэжэ шалгарба.

Эхэ буряад хэлэнэйнгээ булаг мэтэ бурьялжа байхын түлөө ажаллажа байһан зониие энэ үдэр амаршалба, Буряадаймнай соёлшод хүгжэм дуугаа бэлэглэбэ.

Тайзан дээрэһээ

17-дохиёо үнгэргэгдэжэ байһан Буряад хэлэнэй габшагай һара жэлһээ жэлдэ улам һонирхолтойгоор эмхидхэгдэнэ. Тус үдэшэдэ уран һайханай бүлгэмүүдтэ һургуули гаража байһан үхибүүд уян хатар харуулжа, уянгата дуунуудые мэргэжэлтэ зүжэгшэдтэй хамта нэгэ тайзан дээрэһээ хангюурдажа, харагшадые баярлуулаа. Буряад Уласай Болбосоролой болон эрдэм ухаанай, Соёлой яаманууд, тиихэдэ Улаан-Үдэ хотын захиргаан хэжэ байһан ажалайнгаа дүн харуулһан хэдэн видеоролигуудые дурадхаа. Тэдэнэйнь хоорондуур хатар зугаа, дуунууд харуулагдаа юм ааб даа.

Буряад Уласай Толгойлогшын шанда хүртэхын түлөө хэды олон зон өөрынгөө ажалнуудые дурадхаа гээшэб. Тэдэнэй эгээл эрхимүүдынь үндэр тайзан дээрэһээ шагнал абаха аргада хүртэбэ. Буряадай Толгойлогшо Алексей Цыденов болон Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Владимир Павлов хоёр амаршалгын үгэнүүдые илагшадта, сугларһан зондо зорюулаа.

-Хүндэтэ нютагаархид! Буряад хэлэнэй һайндэрөөр та бүгэдэниие хани халуунаар амаршалнаб. Түрэл буряад хэлэеэ хүгжөөжэ, тэрэ зандань саашань дамжуулха - манай нангин уялга. Энэ талаар яһала ажал хэгдэнэ. Сэдьхэл хүдэлгэмэ буряад дуунуудые шагнаха ехэ дуратайб. Гансал «Тоонто нютаг» гэжэ дуун ямар ехэ удхатай  гээшэб? Гүлмэрхэн үхибүүдэй өөһэд хоорондоо түрэл хэлээрээ ярилдажа байхыень шагнахада, ямар урматайб даа. Тиимэһээ үри хүүгэдтэеэ, хүршэ айлайнгаа үхибүүдээр, аша зээнэртэеэ буряадаараа хөөрэлдэхэ гэжэ оролдогты. Буряад һайхан хэлэмнай хүнэй шэхэндэ тон тааруу зохид, - гэжэ Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов амаршалгын үгэ абахадаа, тайзан дээрэһээ хэлэһэн байна.

Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Владимир Павлов буряад үхибүүдээр наадан үндыхэдөө, сэбэр буряад хэлэтэй болоһон юм гээд мэдээжэ. Тэрэ али болохо һайндэрнүүдтэ буряад арадаа түрэл хэлэн дээрэмнай амаршалдаг заншалтай.

- Буряад Уласай Арадай Хуралай ба өөрынгөө зүгһөө та бүгэдэниие Буряад хэлэнэй hайндэрөөр үнэн зүрхэнhөө халуунаар амаршалнаб! Арадай Хуралай һунгамалнууд буряад хэлэеэ хүгжөөхэ, дэлгэрүүлхэ талаар ехэ ажал ябуулна гээд онсо тэмдэглэхэ шухала. «Буряад Уласай гүрэнэй хэлэн болохо буряад хэлэ дэмжэлгын хэмжээнүүд тухай», «Буряад Уласай арадуудай хэлэн тухай» хуулинуудые нарижуулгын талаар ходо анхарал хандуулагдажа байдаг юм. Жэл бүри буряад хэлэ хүгжөөхын түлөө мүнгэ һомолнобди. Манай буряад хэлэн ехэ баян, ульгам, һайхан. Бүхы юумэн гэр бүлэһөө эхитэй гэжэ мэдээжэ. Тиимэһээ түрэл хэлэн дээрээ гэртээ үхибүүдээрээ хөөрэлдэхэ шухала, - гэжэ Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Владимир Павлов тэмдэглэбэ.

Түрүүлжэ гарагшад

Буряад Уласай Толгойлогшын шанда хүртэхын түлөө «Үндэһэн хэлэнэй үлзы хэшэг» гэһэн урилдаанда хабаадагшад 20 шэглэлээр хаба шадалаа туршаһан байна. Эрхим гэр бүлэ, һурагша, оюутан, багша болон һуралсалай эмхинүүд, мүн нютаг һууринууд тэмсээндэ оролсоһон байна. Илагшадай нэрыень дурдажа, бултыень урдахи дугаартаа бэшэһэн байхабди.

Алибаа һалбарида ажалладаг сэхээтэд түрэл буряад хэлэндээ дуратай, тэрэнээ улам хүгжөөхэ аргатай бэрхэшүүл урмашуулагдажа, Толгойлогшын гарһаа шангуудаа абабад. Тэдэнэр саашадаа бүри эршэтэйгээр ажалаа ябуулхань дамжаггүй.