496
Одоошье эдеэ хоол баридаг газарта автобус хүрэбэ. Хэдыхэн зон досоохиёо дундалхаяа яаралтайгаар шабхан тээшэ гүйлдэнэд, нүгөө зариманиинь столово руу эдеэлхэеэ оробод. Харин автобус cоo нэгэ залуушье гэхэдэ, залуу бэшэ, наһажаалшье гэхэдэ, дан наһатайшье бэшэ хүн гансаарханаа үлөөд, унтанашье бэшэ, үгэ дуугүй сонхо руу хараад һууна. Ямар тиимэ ехэ бодолдо абтаад ябаһан хүн гээшэб гэжэ досоогоо һанаха зон тэдэнэй дунда олдоогүй ха... Гансал нэгэ эхэнэр тэрэ хүниие гайхан татаад, досоогоо хайрлахадал гэбэшье, тэрэ xүнhөө юумэ асуухаяа зүрхэлбэгүй.
Тэрэ эхэнэр Эхэ хүн хадаа элдэб юумэ бодоод үзэбэ. Столово соо эдеэлхэ гээд һуугаа, теэд досоонь эдеэ хоол оробогүй. Сай уугааша боложо, шүлэнһөө ама хүрөөд орхибо. Мүнөөхи автобус соо hyyhaн хүниинь һанаанһаань гаранагүй.
«Энэ хүн яахадаа бүхэли харгыдаа сонхо руу гэтээд һуунаб, юундэ нюдэнһөөнь нэрэ һураггүй нулимса гоожоходол гэнэб?» гэһэн асуудал толгой соонь ороод, амар заяа үзүүлнэгүй.
Зон эдеэ хоол баряад, хүхюутэйхэн болоод, газаагуур автобусойнгоо хажуугаар иишэ тиишээ ябасагаан хөөрэлдэнэд, зариманиинь тамхияа татанад. Үнөөхи Эхэ хүмнай автобус соо hyyhaн хүндэ дүтэлжэ, столовоһоо асарһан эдеэгээ тэрэ хүндэ дурадхаба. Тэрэнь гол таһа apcaбa.
Тиигэһээр тэрэ автобуснай харгыгаа хороожо саашалба. Харин үнөөхимнай сонхо руугаа шэртээд лэ hyyhaap, хирэ-хирэ болоод, нюдэдһөөнь нулимса гоожоно хэбэртэй. Эхэ хүн үнөөхи хүндөө дүтэлжэ хөөрэлдүүлхэ гээд ядаба. Нютагтаа дүтэлхэ бүреэ үнөөхи хүнэй шарай бүри барагар болоно хэбэртэй.
Хэды дахин һурагшалһанай ашаар Эхэ хүн һонирхоһон харюугаа абаба ха. Тиин өөрөөшье тэрэ хүнтэеэ хамта бархиралдан алдаад, бэеэ бариба. Эхэ хүн хадаа хатуу юм ааб даа. Эсэгын дайнай үедэ эхэнүүд үхибүүдээ абархын тула нилээд ехэ жэшээ болоһон байдаг. Хархис фашистнуудтай дайлалдаһаншье гээшэ.
Нютагаа бусажа ябаһан хүмнай холо ойрын гүрэнүүдые хархис эзэмдэгшэдһээ сүлөөлэлсэжэ ябаһаар, хамта хоёр жэлэй туршада нэгэ амһарта coohoo эдеэлжэ, нэгэ унтарида дааран, бээрэн, зали абан ябажа, анда нүхэд болоһон нүхэрөө дайнда гээһэн байба бшуу. Тиин мүнөө эгээл дүтынгөө хүниие гээһэндээ гэмшэжэ һууна ха юм.
- Нүхэршни хаанахи байгааб? – гэжэ Эхэ хүн тэрэ хүнһөө асууба. Тэрэнь үбэр дээрээ табяатай байһан тулам руугаа заажа, «Энээн соо нүхэрэйнгөө шарил абаад ябанаб», - гэбэ.
- Дайнда унаһан нүхэрэйнгөө бэеынь түрэһэн тоонто Сахалин руунь абаашаха аргагүй хадаа өөрынгөө, Ородой-Адаг нютагтаа хүдөөлхэ гэжэ ерэжэ ябанаб, - гэжэ тэрэ сэрэгшэн хүбүүн ама алдаба.
Түрүүшээр наһатайшагаар харагдаһан нютагайнь энэ хүн үнэн дээрээ нилээд залуушаг хүбүүн болошоо. Автобус соо иигэжэ хөөрэхыень шагнажа һууһан зоной досоо нилээд уйтан, муу болобо. Тиибэшье энэ тэрэ үлүү юумэ хэлэхэ зон олдобогүй. Булта анираа хатаад, үгэ дуугүй. Гансал бултадаа шахуу мэдэхэ маани мэгзэмээ уншажа ябаа бэлэй...
Бато-Цырен ДУГАРОВ, Хэжэнгын аймаг
