869
Ивалгын дасанай анханай һуурида хүрэлөөр субарга баригданхай. Энэ барилга XII дугаар Бандида Хамба лама Даши-Доржо Этигэловэй Эрдэнитэ мүнхэ бэе сахигша Бимба ламын үүсхэлээр бүтээгдээ гэжэ ниитын ажал ябуулагша, Буряад ороноор аяншалга эмхидхэгшэ Эрдэни Дымчиков дуулгаба.
- Хоёр жэлэй саана Ивалгын дасанаар экскурси үнгэргэхэ зүбшөөлтэй болоод, энэ газар түрүүшынхиеэ ерээ һэм. Эдэ үдэрнүүдтэ дахин ерэһыемни, ехэ барилга боложо байна. Дуган бодхоогдоно, үшөө нэгэ субарга баригдана. Энэ газар Дээдэ Ивалга нютагһаа баруулжаа 2-3 километрэй зайда байдаг юм, - гэжэ Эрдэни Дымчиков хөөрэнэ.
1945 оной майн 3-да Иосиф Виссарионович Сталин Буряад-Монголой АССР-эй буддын шажантанай фашис Германиие илаха хэрэгтэ оруулһан хубита сэгнэжэ, Буряад орондо мүргэлэй гэр бариха зүбшөөл үгөө һэн гэжэ һануулая.
Тэрэ үеын ламанар Улаан-Үдэһөө 40-өөд километрэй зайда оршодог Дээдэ Ивалга һууринда (тиихэдэ Сталинай нэрэмжэтэ колхоз) дасан бодхоохо гэжэ шиидэһэн байна. Юуб гэхэдэ, НКВД-гэй түлөөлэгшэд тэрээнһээ холо барилга хэхэ зүбшөөл үгөөгүй.
Нютагай зоной тодорхойлжо үгэһэн 2 гэр соо хуралнууд хурагдажа эхилээд байтарнь, колхозой суглаан дээрэ мүнөө байһан газар руунь дасанаа зөөлгэхэ гэжэ шиидхэбэри абтаа һэн. Юуб гэхэдэ, анхан тодорхойлогдоһон һууридань колхозой таряалан, сабшалан байһан байгаа.
Фото: Эрдэни Дымчиков
