Ниигэм 28 jun 2023 1328

Зол жаргалай заанууд

Урдын буряадууд заанай дүрсые бурханайнгаа урда табидаг гуримтай байhан. Олон арадуудай заншалаар, заанай дүрсые гэртээ байлгахада, хүнэй ажаhуудалда hайн хубилалтануудые асардаг.

© фото: Дарья Цыдыповагай гэрэл зураг

 Дээшээ бодоhон хоншууртай заанай дүрсэ мүнгэ, бая­лиг татадаг, харин доошоо бууhан - үхибүүдэй hүлдэ тата­даг гэhэн тэмдэгтэй.

Нэгэ заан – эзэндээ дотор сэдьхэлэй хүсэ шадал үр­шөөдэг;

Хоёр заан – ганса хүниие инаг амарагтайнь уулзуул­даг;

Гурбан заан - үхибүүдтэй болоходо туhалдаг;

Дүрбэн заан – мүнгэ зөөри, эд баялиг татадаг;

Табан заан – юрын боро байдалhаа таhаржа, шэнэ хэрэг эрхилхэдэ туhатай;

Зургаан заан – жаргалтай инаг дура бэлэглэдэг;

Долоон заан – hанаhан бүхы хүсэлнүүд бэелүүлэгдэжэ, алишье талаар буян хэшэг үршөөгдэдэг;

Найман заан – хуби заяанай бэрхэшээлнүүдые эрэлхэ­гээр гаталхада туhатай;

Юhэн заан - һонор хурса ухаа бодол хүгжөөдэг. Илан­гаяа үхибүүдэй таһалга соо табяад байхада, hуралсалайнь хэрэгтэ hайн нүлөө үзүүлдэг;

Арбан заан – ажаhуудалые hайн тээшэнь эрьюулдэг;

Арба нэгэн заан – бэеын энхэ элүүрые, хүсэ шадал нэмээдэг.

Илангаяа сагаан заанай дүрсэ үндэрөөр сэгнэгдэдэг. Тэрэ гэр бүлые хамаг муу муухайhаа аршалжа, амжал­та, туйлалтануудые асардаг гэhэн тэмдэгтэй. Үхибүүтэй болохоёо хүсэhэн хүнүүд зулзагатай эхэ заа­най дүрсэ абажа табидаг. Тус дүрсэ мүн лэ үхибүүдые аршалхаhаа гадна, түрэлхидэй хоорондо эбтэй эетэй бай­дал тогтоодог убадистай.

Заан аргагүй зүүдхэл шэмэглэлдэ дуратай амитан, тиимэhээ хүзүүндэнь ямар нэгэн hубhа гү, али гоёлой гэнжэ зүүлгэбэл, заабол танда баярые хүргэхэ. Yшөө гоё hайхан бүд, хибэс дээрэ табяад байхада, улам хүсэтэйгөөр туhал­даг гэдэг. Тэрэ дэбисхэрынь, хибэсынь өөрын гараар оёг­доhон гү, али нэхэгдэhэн һаа, бүри hайн.

Заанайнгаа дүрсые үе-үе болоод, тооhыень аршажа, эльбэжэ, хөөрэлдэжэ байхань шухала. Тиихэдээ ушарал­даhан бэрхэшээлнүүд, hанаhан, зориhон хүсэлнүүд тушаагаа хөөрэжэ, мэдүүлжэ байбал, заан улам түргөөр ба аша үрэтэйгөөр туhалдаг гэжэ тэмдэглэгдэнэ.

Автор: Баярма БАТОРОВА

Фото: Дарья Цыдыповагай гэрэл зураг