Зурхай 6 may 2024 671

Буряад-монгол зурхай майн 6-һа 12 болотор

© фото: Анна Огородник

Майн 6, гарагай 2, буряад-монгол литээр 28

28-да бэри буулгахагүй.

Амгалан тайбанай, малгайн, гуталай, хубсаһанай хэшэг даллага абахада; га­хай, хонин, туулай жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

«Үхээриин» үүдэн нээгдэнэ: наһа ба­рагшые хүдөөлхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, баруун зүг руу муу, бэшэ зүгүүд руу һайн.

Нохой жэлтэндэ һанаһанаа бүтээхэдэ, урагшатай гараг; хонин жэл­тэнэй буянай үдэр.

Үһэеэ абхуулхада – ама хэлэндэ, хэрүүл тэмсэлдэ.

Майн 7, гарагай 3, буряад-монгол литээр 29

29-дэ Нирманарати түбиһөө бур­хадай буудаг ехэ үдэр, тэдэ хүнүүдэй үйлэдэһэн һайн, муу хэрэгүүдые хинан шалгадаг.

Бэри буулгахагүй, адуу мал худалдахагүй, аралжаа наймаа ябуулхагүй, андалдаа хэхэгүй.

Амгалан тайбанай, баялигай хэшэг даллага абахада, хулгана, луу, бишэн жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэ­дэ һайн үдэр.

«Үхэлэй» үүдэн нээгдэнэ: наһа бараг­шын хэрэг үйлэдэхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, баруун зүг руу муу, бэшэ тээшэ зүглэхэдэ һайн.

Морин, могой жэлтэнэй урагша­тай үдэр; хулгана, гахай жэлтэнэй буян үйлэдэхэ гараг. Тахяа, бишэн жэлтэндэ муу үдэр, һэргэг ябаха хэ­рэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – һүнэһэн зайла­ха.

Майн 8, гарагай 4, буряад-монгол литээр 30

Бурхан багшын дүйсэн үдэр.

30-да айраг тараг бэрихэдэ һайн. Бэри буулгахагүй.

Амгалан тайбанай, мориной далла­га абахада; бар, морин, нохой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

«Ниитын» үүдэн нээгдэнэ: суглаа зарлахагүй, шухала уулзалга эмхидхэхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ тээшэ зүглэхэдэ гэмгүй.

Хулгана, гахай жэлтэнэй һайн гараг; үхэр, луу, нохой жэлтэнэй буян үйлэдэхэ үдэр. Морин, могой жэлтэн һэргэг бай­хые оролдог.

Үһэеэ абхуулхада – хэрүүл аманда, заргада.

Майн 9, гарагай 5, буряад-монгол литээр шэнын 1

Шэнын 1-дэ һанаһан хэрэгүүдээ бүтээхэдэ: худаг малтахада, газар хахал­хада, аянда мордоходо һайн.

Амгалан тайбанай, илангаяа хүүгэдэй даллага абахада; тахяа, үхэр, могой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хи­идхэхэдэ һайн.

«Айлшанай» үүдэн нээгдэнэ: айлша­дые урихагүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу; бэшэ зүгүүд руу һайн.

Бар, туулай жэлтэнэй урагшатай үдэр, харин тахяа, бишэн жэлтэнэй буян үйлэдэхэдэ һайн. Үхэр, луу, хонин, нохой жэлтэн һэргэг ябахые оролдохо.

Үһэеэ абхуулхада – наһан хорохо.

Майн 10, гарагай 6, буряад-монгол литээр 2

Бальжинима (Согто) үдэр амиды ба нүгшэһэнэй ямаршье үйлэдэ һайн. Энэ сагта Синпүн гэхэ мэтэ газарай бусад­шье эзэдэй байбалшье, али үгышье һаа, согто хутаг, буян болохо.

2-то даргын тушаалда томилогдохо­до, пеэшэн табихада, үрэһэ тарихада, арьбажуулгын хэрэгүүдые бүтээхэдэ, урагшатай, һайн.

Амгалан тайбанай, хониной хэшэг даллага абахада һайн.

«Наймаанай» үүдэн нээгдэнэ: олзын хэрэг эрхилхэгүй.

Энэ үдэр «морин үхэхэ, эмээл ху­харха» ушарһаа харгыда гарахада муу, илангаяа зүүн зүг руу.

Хонин, тахяа, бишэн жэлтэнэй ураг­шатай, һайн үдэр; морин, бишэн жэлтэ­нэй буянай үдэр. Бар, туулай жэлтэнэй чисаа гараг – һэргэг ябаха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – үбшэн хүрэхэ, хэрүүл аман дэлгэрхэ.

Майн 11, гарагай 7, буряад-монгол литээр 4 (3 забһарлаба)

Модон хохимой үдэр ехэ тушаалай шэрээдэ гарахые, шэнэ ажалда орохые, сэрэг хүдэлгэхые тэбшэхэ.

4-дэ бэри буулгахада, аралжаа наймаа ябуулхада, модоор уран дар­ха хэхэдэ һайн. Хэрүүл ама татахагүй, заргалдахагүй.

Амгалан тайбанай, ургаса таряанай даллага абахада; бар, морин, нохой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэ­дэ һайн.

«Сэрэгэй» үүдэн нээгдэнэ: сэрэг хүдэлгэхэгүй, заргалдахагүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, баруун зүг руу муу, бэшэ тээшэ зүглэхэдэ һайн.

Үхэр жэлтэнэй урагшатай гараг; бар, туулай жэлтэнэй буян үйлэдэхэ үдэр. Хулгана, гахай жэлтэндэ урагшагүй үдэр, һэргэг байха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – зүһэ шарай һайжарха.

Майн 12, гарагай 1, буряад-монгол литээр 5

5-да холын замда гарахада һайн; наһа барагшые хүдөөлхэгүй, модо унагаахагүй, сабшахагүй.

Энэ үдэр амгалан тайбанай, эдеэ ун­данай, баялигай, адуу малай хэшэг дал­лага абахада һайн.

«Түрэлнүүдэй» үүдэн нээгдэнэ: түрэл гаралнуудтаяа найрлахагүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, баруун зүг руу муу; бэшэ зүгүүд руу һайн.

Луу жэлтэнэй урагшатай, һайн гараг.

Үһэеэ абхуулхада – баялигта.

Зурхай Жаргал лама ДУГДАНОВ бэлдэбэ

Фото: Анна Огородник