Зурхай 19 jun 2023 3773

Буряад-монгол зурхай июниин 19-һөө 25 болотор

© фото: Анна ОГОРОДНИК

Июниин 19, гарагай 2, буряад-монгол литээр шэнын 1.

Амгалан тайбанай, малгайн, гуталай, хубсаһа­най хэшэг даллага абахада, гахай, хонин, туулай жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр гарагай уһан махабад одоной хии ма­хабадтай ушаржа, «хубааралга» болоно. Энэ үдэр шухала хэрэгүүдые эрхилхэгүй, айлшадые уриха­гүй.

Харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ тээшэ - һайн.

Нохой жэлтэндэ һанаһанаа бүтээхэдэ, урагша­тай гараг; хонин жэлтэнэй буянай үдэр.

Үһэеэ абхуулхада – наһан хорохо.

Июниин 20, гарагай 3, буряад-монгол литээр 2.

Амгалан байдалай, илангаяа баялигай хэ­шэг даллага абахада, хулгана, луу, бишэн жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ; пеэшэн табихада, һайн үдэр.

Энэ үдэр гарагай гал махабад одоной уһан махабадтай ушаржа, «үхэл» болоно. Энэ үдэр ами­даралай хүсэн һуларна, эхилһэн хэрэгүүд буруу һүрэжэ болохо, эмнэлгэшье эхилэлтэгүй, олзын хэрэг эрхилхэгүй.

Энэ үдэр «морин үхэхэ, эмээл хухарха» ушарһаа, харгыда гарахада муу, илангаяа зүүн зүг руу.

Морин, могой жэлтэнэй урагшатай үдэр; хул­гана, гахай жэлтэнэй буян үйлэдэхэ гараг. Тахяа, бишэн жэлтэндэ муу үдэр, һэргэг ябаха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – хэлэ аман, хэрүүл тэмсэл дэлгэрхэ.

Июниин 21, гарагай 4, буряад-монгол литээр 3.

Бальжиниматай (Согто) үдэр амиды ба нүг­шэһэнэй ямаршье үйлэдэ һайн. Энэ үдэр Синпүн гэхэ мэтэ газарай бусад эзэдэй байбашье, али үгышье һаа, согто хутаг, буян болохо.

Амгалан байдалай, мориной хэшэг даллага абахада, шэнэ гэр барихада, шорой шулуугаар ба­рилгын ажал хэхэдэ, һайн үдэр.

Хүүгэдэй шухала хэрэг эрхилхэгүй, түрэһэн үдэрынь тэмдэглэхэгүй, гэрһээ холо эльгээхэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, урда зүг руу муу, бэшэ зүг руу - һайн.

Хулгана, гахай жэлтэнэй һайн гараг; үхэр, луу, нохой жэлтэнэй буян үйлэдэхэ үдэр. Морин, могой жэлтэн һэргэг байхые оролдог.

Үһэеэ абхуулхада – баялигта.

Июниин 22, гарагай 5, буряад-монгол литээр 4.

Дашиниматай (Үлзытэй) үдэр – амгалан жарга­лантай, абишиг (Ваан) хайрлаха, һайтар байгуулха (рамнай үргэхэ), бурханай тахилга хэхэдэ һайн.

Амгалан тайбанай, хүүгэдэй хэшэг даллага аба­хада, тахяа, үхэр, могой жэлтэй хүнүүдтэ хии мори­ёо хиидхэхэдэ, һайн үдэр.

Энэ үдэр гарагай гал махабад одоной хии маха­бадтай ушаржа, “хүсэн” болоно. Эхилһэн хэрэгүүдээ түгэсхэхэдэ, һуралсалай хэрэгүүдые эхилхэдэ, ехэ урагшатай.

Энэ үдэр харгыда гарахада, баруун зүг руу муу, бэшэ зүг руу - һайн.

Бар, туулай жэлтэнэй урагшатай үдэр, харин тахяа, бишэн жэлтэнэй буян үйлэдэхэдэ һайн. Үхэр, луу, хонин, нохой жэлтэн һэргэг ябахые оролдохо.

Үһэеэ абхуулхада – бэеын эрхэтэнэй хүсэ ша­дал һайжарна.

Июниин 23, гарагай 6, буряад-монгол литээр 5.

Тэрсүүд үдэр – энэ үдэр ямаршье үйлэ хэрэгһээ арсабал дээрэ, хойшолонгуудынь муу байха. Ар­гагүй хэхэ хэрэгэй гарабал, «Жанаг гагдог» гэһэн гурим бүтээлгэхэ хэрэгтэй. Олоной газарта ябалта­гүй, түрэл гаралнуудаараа найрлахагүй, бэеэ нари­наар абажа ябаха хэрэгтэй.

Амгалан тайбанай, хониной хэшэг даллага аба­хада, муу ябадалнуудһаа, аашануудһаа болиходо, һайн үдэр.

Энэ үдэр харгыда гарахада, баруун зүг руу муу, бэшэ тээшэ - гэмгүй.

Хонин, тахяа, бишэн жэлтэнэй урагшатай, һайн үдэр; морин, бишэн жэлтэнэй буянай үдэр. Бар, туулай жэлтэнэй чисаа гараг – һэргэг ябаха хэрэг­тэй.

Үһэеэ абхуулхада – эд бараан арьбажана, адуу мал үдэхэ.

Июниин 24, гарагай 7, буряад-монгол литээр 6.

Баялигай, илангаяа таряанай даллага абахада, бар, морин, нохой жэлтэй хүнүүдтэ хии мориёо хиидхэхэдэ һайн.

Энэ үдэр гарагай газар махабад одоной гал ма­хабадтай ушаржа, «носохо» болоно: шухала хэрэ­гүүдые, эмнэлгэ эхилхэгүй, гэрэй һуури татахагүй, гэр байра заһабарилхагүй, ондоо тээшэ зөөлгэхэ­гүй, шорой шулуугаар барилгын ажал хэхэгүй.

Харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ тээшэ - гэмгүй.

Үхэр жэлтэнэй урагшатай гараг; бар, туулай жэл- тэнэй буян үйлэдэхэ үдэр. Хулгана, гахай жэлтэндэ урагшагүй үдэр, һэргэг байха хэрэгтэй.

Үһэеэ абхуулхада – үнгэ зүһэ һайжарха.

Июниин 25, гарагай 1, буряад-монгол литээр 7.

Энэ үдэр амгалан тайбанай, эдеэ унданай, бая­лигай, адуу малай хэшэг даллага абахада һайн.

Энэ үдэр гарагай гал махабад одоной гал маха­бадтай ушаржа, «арьбажаха» болоно: үрэһэ тари­хада, худалдаа наймаанда, олзын хэрэгтэ, хүрэнгэ шэглүүлгэдэ, урьһалалгада болон арьбажаха бүхы хэрэгүүдтэ; шэнэ гэр барихада, шорой шулуугаар барилгын ажал хэхэдэ, пеэшэн табихада, урагша­тай, һайн.

Бэриин хэрэгүүдые үйлэдэлтэгүй.

Энэ үдэр харгыда гарахада, зүүн зүг руу муу, бэшэ зүг руу - гэмгүй.

Луу жэлтэнэй урагшатай, һайн үдэр.

Үһэеэ абхуулхада – хэрүүл аманда, заргада.

Жаргал лама ДУГДАНОВ бэлдэбэ

Фото: Анна ОГОРОДНИК