Шэнэ һургуулиин шанга һургаал

- Владимир Михайлович, иимэ гоё, томо һургуули һаяхана баригдаа бэзэ?

- Улаан-Үдэ тойроод байһан һууринуудта ажаһуугшад олошорно. Ма­найшье Хойто-Бэе һууринда хүн зоной тоо жэл бүри дээ­шэлнэ. Тиимэһээ һургуули, хүүгэдэй сэсэрлиг болон бу­сад социальна талаар бай­ра байшануудые бодхоожо, гүрэн уялгаяа дүүргэнэ.

Ород гүрэнэй Юрэнхы­лэгшэ Владимир Владими­рович Путинай дурадхаһан «Эрдэм һуралсал» гэһэн үндэһэн түсэлэй ёһоор, Хой­то-Бэе һууринда һуралсалай гуламта бодхоогдожо, 2020 ондо ашаглалда тушаагдаа бэлэй.

Түрүүшын жэлдэ 750 га­ран һурагшадые манай һургуули угтан абаа. Харин мүнөөдэрэй байдалаар 1300 үхибүүн һурахаяа бэлдэжэ байнхай. Иигээд лэ байбал, үшөө гурбан жэлэй удаа һурагшадаймнай тоо 1500- һаа үлүү гараха. Баһа гурба­дахи халаанда үзэхэ боло­хобди.

Сентябриин 1-дэ манай һургуулиин богоһо анха түрүүшынхиеэ 170 үхибүүн алхажа оробо, тэдэ табан 1-дэхи класс болон хубааран­хай. Һонирхолтойнь гэхэдэ, һүүлэй гурбан жэлдэ хүбүүд басагадһаа олон болоо.

- Хойто-Бэеын үхибүүдтэ атаархахаар. Мүнөө үеын эрилтэдэ таарама бүхы шэнэ хэрэгсэлнүүдтэй кабинедүүд соо шэнэ онол аргаар тэдээндэ заагдана аабза?

- Мүнөө үедэ эрдэм мэ­дэсэ олгуулха талаар танхи­мууд зохёогдонхой, физикэ, химиин лабораторитойбди. Мүн бусадшье кабинедүүд яһала һайн оньһон хэрэгсэлнүүдтэй.

Һургуулимнай өөрын газова котельнитэй. Дула­ан байшанда һураһандаа, үхибүүднай баяртай.

Газаамнай тамирай, эл­дэб наадануудай талмайну­уд бии. Волейбол, баскет­бол, футбол наадажа боло­но, хүнгэн атлетикээр бэеэ һориходо таатай хушалта дэлгэгдэнхэй.

Һургуулиин нээгдэхэеэ байхада, барилгашад ма­най багшанартай 1200 модо тариһан юм. Жэл болоод, тэ­дэнэй 900-иинь амиды үлөө. Хосорһон модонуудай орон­до һургуулиингаа мүнгөөр шэнэ модонуудые абажа һуулганабди. Мүнөөшье һуралсалай жэлдэ абаха түсэб байна. 7-10 жэлэй удаа эгээл ногоон һургуули гэжэ нэрлэгдэхэбди.

Һургуули хэды шэнэшье һаа, бага зэргэ шэрдэхэ, са­гаадаха хэрэгтэй болоно. Бидэ түрэлхидэй хороон­той нягта харилсаа холбо­отойгоор хүдэлнэбди. Зу­най үедэ бүхы кабинедүүд иигэжэ заһабарилагдаа. Һургуулиингаа мүнгөөр ко­ридорнууд, орохо-гараха га­зарнууд шэрдэгдээ.

Һургуулиингаа хэрэгсэлнүүдые нягтаар абаад ябаха гэжэ үхибүүд хүмүүжүүлэгдэнэ. Кабинет соогоо нягтаар, сэбэрээр байгты, хойноо бог шорой бү үлөөгты гэжэ һурганабди. Һүүлэй хэдэн арбаад жэл­дэ энээниие үхибүүд ехээр баримталхаяа болишоод байгаа. Харин мүнөө жэлһээ ажалай аргаар хүмүүжүүлгэ һуралсалай гуламтануудта бусаагдахадань, тон ехээр баярланабди. Юундэб гэхэ­дэ, хүүгэд самбаршье арша­жа үгэхэеэ болишоод байгаа ха юм.

- Багшанар тухай хөөрөөд үгыт. Мэргэжэл­тэдээр дуталдаһые яагаад шиидхэнэбта?

- Мүнөө жэлдэ багшана­раймнай тоо олон болобо. Сентябриин 1-дэ 10 шэнэ мэргэжэлтэд ажалда ороо, тэрэ тоодо нэгэ залуу мэр­гэжэлтэн ерээ. Ород хэлэ ба уран зохёол зааха юм.

Бүхы дээрээ 65 багша манай һургуулида хүдэлнэ. Физкультурын багша авгу­стын 31-дэ ерээд, ажалһаа болихомни гэһэн мэдүүлгэ бэшэжэрхёо. Шэнэ багша олдохо бэзэ гээд найданаб­ди. Ород хэлэнэй ба уран зохёолой, англи хэлэнэй, тоо бодолгын багшанарнай үлүү ехэ ажал ээм дээрээ даагаад ябана. Бусад мэргэжэлтэд­най дүүрэн бии.

Манай дунда Ород гүрэнэй габьяата багша хүдэлнэ. Надежда Михай­ловна Очирова хими за­адаг. Ород гүрэнэй дунда һуралсалай хүндэтэ гэһэн 12 хүдэлмэрилэгшэ, Буряад Уласай габьяата багшанар хүдэлдэг. Эдэмнай бүгэдэ Хойто-Бэедэ хүдэлөөд, иимэ хүндэтэ нэрэ зэргэнүүдтэ хүртөө бэшэ, урдахи ажа­лайнгаа газарнуудһаа абаһан намтартайнууд.

Бусад багшанараймнай хүндэтэ нэрэ зэргэнүүдтэ хүртэхэ саг ерээд байна. Юуб гэхэдэ, һуралсалай гулам­тын байгуулагдаһаар гур­бан жэл үнгэрһэнэй удаа хүдэлмэрилэгшэд урмашуу­лагдаха ёһотой гэһэн гурим бии. Энэ хугасаада аймагай, уласай, бүхэроссиин хэмжээн­дэ багшанарнай, үхибүүднай шалгарһан байна.

- Иимэ дүй дүршэл ехэ­тэй, бэлигтэй багшана­рай байхада, ухаатай бэр­хэ хүбүүд, басагад танай һургуулиһаа гаража ошоно ха юм...

- 2021 ондо 11 хүн һургуули дүүргээ. 17 болон 12 һурагшад удаадахи жэлнүүдтэ түгэсхөө. Эдэ бүгэдэ эрхимээр һураһанай түлөө медальну­удта хүртөөшьегүй һаа, булта дээдэ болон дунда мэргэ­жэлэй һуралсалай гуламта­нуудта орожо шадаһаниинь һайшаалтай. Харин ерэхэ жэлдэ хэдэн үхибүүд медаль­тайгаар һургуулияа дүүргэхэ бэзэ гээд найдал түрүүлнэ. 10-дахи класстамнайшье эр­химээр һурадаг һурагшад олошороо.

11-дэхи классаймнай 30 һурагшад гурбан бүлэг бо­ложо хубаараад, һуралсалаа үргэлжэлүүлнэ. Эдэмнай профильно бүлэгүүд боло­но. Ерээдүйдэ инженернэ түхэлэй мэргэжэлдэ һураха һанаатайшуул тоо бодол­го, физикэ болон инфор­матика бусадһаа үлүүгээр үзэнэ. Элүүрые хамгаалгын һалбариин ерээдүйн мэргэ­жэл шэлэгшэд хими болон биологи ехээр үзэдэг болохо. Мүн гуманитарна түхэлэй хар­гы шэлэһэн үхибүүд түүхэ, об­ществознани болон англи хэлэ бусадһаа һайнаар шудална.

- Зай, һайн даа! Һонирхолтойгоор хөөрэлдэ- һэндөө баярые таанадта хүргэнэбди.