Шагай наадагшад олошорһоор

Урдахи жэлнүүдэй урилдаа- нуудтай мүнөө жэлэй тэмсээниие сасуулаад үзэбэл, түлөөлэгшэдөө эльгээһэн һуралсалай гуламтануу­дай, хабаадагшадай тоо эрид олон болоһон байна. Иимэ хүгжэлтэдэ аймагай эрдэм һуралсалай таһаг нүлөөлөө. Нэмэлтэ һуралсалай түбэй дэргэдэ шагай наада нэбтэрүүлхэ багшын тушаал нээгдээ. Зүүн- Мүрэнэй дунда һургуулиин буряад хэлэнэй багша Ханда Олеговна Молокшоновада энэ хэрэг ябуулха ехэ уялга даалгагдаа.

Түнхэнэй нютаг нугануудта мартагдаһан шагай нааданай дахи­наа һэргээгдэжэ эхилжэ байхада, Зүүн-Мүрэнэй ажаһуугшад баһа миин һуугаагүй. Энэл үедэ Ханда Олеговна иимэ һонирхолтой наа­дантай танилсаһан байна.

- Эдэбхи үүсхэл ехэтэй Дэнсэ­ма Ивановна Данжеева түрүүтэй “Бадарал” ТОС-ой дэргэдэ шагай наадажа һурааб. Эдэбхитэдэй ашаар түрүүшынгээ шагай худалдан абаа һэмди. Урид өөһэдөө һонирхожо наадаабди. Ургажа ябаа залуу халааниие үндэһэн наадантайгаа танилсуулха зорилго табигдаа. Мүнөө үедэ манай Зүүн-Мүрэнэй багашуулшье, аха захатаншье шагай­гаа наадажал байдаг. Энэ байдалые һургуулиимнай хүтэлбэрилэгшэд хүсэд ойлгожо, ходо туһалдаг, дэм­жэдэг, - гэжэ Ханда Молокшонова хөөрэнэ.

Мүн аймаг дотор шагай наадан­да бүри олон ажаһуугшадые һургахын түлөө Ханда Олеговна шабинартайгаа шармайжа эхилээ. Һүүлэй хэдэн жэлнүүдтэ олон һууринуудай һуралсалай гулам­тануудта, соёлой байшануудта хүрэжэ, һуралсалнуудые эмхидхээ. Аймагай болон уласай хэмжээ ябуулгануудта ходо хабаадалсажа, шагайгаа харуулха гэжэ оролдоно.

- “Бурхан баабайн үршөөл” гэһэн уласхоорондын хэмжээ ябуулгада үхибүүднай ганса хабаадаа бэшэ, мүн шагай нааданда сугларагша­дые һургаа. Шэмхын интернат- һургуулиин дэргэдэ Буряад Уласта буряад хэлэ гүнзэгыгөөр шудалжа байһан һуралсалай гуламтануудай лагерь хүдэлөө. Эндэ Усть-Ордын болон Агын Буряадай тойрогуудай үхибүүд уригдаһан байна. Шаби­нартайгаа баһа тиишээ ошожо, танилсуулга үнгэргөөбди. Иимэ олон газарнуудаар ябахадаа, шагай наадан тухай дуулаагүй үхибүүдэй тоо үсөөн бэшэ гээд адаглагдана. Зарим хүүгэд дуулаашье һаа, наада­ха арга үгы байна. Тиимэһээ бүхы хүбүүд, басагадые шагай нааданда һургажархиха һанаан гараадхина, - гэжэ Ханда Олеговна хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ.

2022 ондо Охор-Шэбэртэ айма­гай мүрысөөнэй удаа Түнхэнэй аймагай суглуулагдамал команда бүридхэгдөө һэн. Ивалгын аймагай Хурамша һууринда болоһон уласай хэмжээ ябуулгада тэдэ шангай 2-дохи һуури эзэлһэн байна.

Үнгэрһэн нажар Хужар һууринда можо хизаар хоорондын зунай ара­дай наадан үнгэргэгдөө бэлэй. Эндэ шагай наадан гол хэмжээн боложо үгөө. Үбэр Байгалай хизаарай, Эрхүү можын, Захааминай, Ивалгын, Хори­ин, Ахын аймагуудай шагай наадаг­шад олоор суглараа. Тэдэнэй дунда түнхэнөөрхин түрүүшүүлэй тоодо оролсожо шадаа һэн.

Ноябриин 25-да Түнхэнэй аймагай мүрысөөн дүрбэн шэглэлээр үнгэрөө. “Мори урил­даан”, “Шүүрэлгэ”, “Няһалалга” болон “Табаасай” гэһэн шагай наадануудта Лариса Бильдакова (Далахай), Бэликто Таханов (Охор- Шэбэр), Дугар Сыдеев (Тооро), Соня Папаева (Зүүн- Мүрэн) гэг­шэд чемпионой нэрэ зэргэнүүдтэ хүртөө.