​«Буряад үнэнэй» шогуудһаа

«Буряад үнэн» соо шогууша зон хүдэлдэг, шогтой ушарнууд хэдышье болодог һэн.

Бү- бү- бү гээд һалахагүйдэнь...

Үнгэрөөшэ зуун жэлэй далаад онууд. Буряадай оперо болон баледэй театрай байшан соо партийна үргэдхэмэл зүблөөн зарлагдаһан байгаа.

Партиин обкомой хоёрдохи секретарь К.М.Продайвода элидхэл хэжэ байба. Редакциһаа Д.Ш.Хубитуев тоосоо бэшэхээр урда үдэрынь уялгалагдаһан хадаа түрүүшын рядта ерээд һууба.

Нэгэ янзын бү- бү- бү гэһэн абяанһаа хашаран татажа һуутараа дурд гэшэбэ ха. Һэг гээд һэрихэ зуураа нөөхил малаан толгойтой хүнэйнгөө бү- бү- бү гээд һалахагүйдэнь, шангахан тодоор «Кончай!» гээдхибэ.

Тэрэ дары сагдаанар хоёр тээһээнь һэбхүүл шэнгеэр тэлэн хүтэлөөд, газаашань шэрэбэд. Тэрэл үдэртөө Далай Шагдарович «Үнэнһөө» мухаряа һэн бэзэ. Теэд энээгээр түүхэ дүүрээгүй, үшөөл хэдэ дахин оролгон- гаралган болоһон. Пенсидээ эндэһээл, «Үнэнһөө» гараһан.

Владимир Доржиевичай заабари

Хурамхаанай Аргата нютагһаа гарбалтай В.Д.Жигжитов ажалаа аша үрэтэйгөөр бүтээдэг, үдэрэйнгөө зургаан хуудаһые жэншэдгүй дүүргэдэг, заримдаа үлүүлжэ тушаадаг һэн. Нэгэ үгөөр хэлэбэл, передовик. Бэеэр набтаршаг сулашаг бэетэй хадань хурамхаан янзаар «Бишытхаан Володя», «Тахтар Володя» гэлдэхэ. - «Энэ бишытхаан Володя хитад абаритай. Магазинда оробол, юумэнэй шанар дууһан мэдэхэ. Хопеэхэ хээд ябаха түмэр монетницэтэй, хармаандаа бишыхан донгорогтой. Специ хэрэглэжэ байжа, эдеэ амтатайгаар бэлдэдэг» гэлдэхэ нүхэдынь.

Владимир Доржиевич 1972 ондо ажалда ороһон. Нилээн дүршэлтэй болоод байхадань, 1979 ондо Дарма Базарович Дондоков энэ таһагтань оробо. Дармын түрүүшынгээ корреспонденци бэшэжэ ядажа, дүүлижэ һуухадань, Володинь столдонь дүтэлжэ, хурганайнгаа яһан үеэр тоншосогоон, бардамлан заабарилһан ха: «Понимать надо!». Һүүлдэ Дарма түрүүшынгээ «һурган хумүүжүүлэгшэтэй» татаа һаа, таһаршагүй нүхэд болоһон».

Эмэгтэйшүүлэй харгыень хааба

Хүдөө ажахын таһагай хүбүүдтэ эхэнэрнүүд ерээд һалахагүй. Шэнэ байшандаа буугаад, дүрбэдэхи дабхарай углуугай байрада эдэнэй түбхинэхэдэ, эхэнэрнүүд мүрөөрнь мүрдэжэ олоод лэ, ерэлдээд лэ байха.

Тэг урдаһаань хараһан үүдэтэй бэшэгүүдэй таһагые даагша В.Э.Токтохоева хүдөө ажахынхидай үрэ бүтээсэтэ ажалда һаад хэдэг эмэгтэйшүүлые яашье өөгшөөхэгүй байба. Харгыень хааха һэдэлгэ гаргадаг болобо.

Нэгэтэ дүтын «Книготорг» эмхидэ хүдэлдэг Н.эхэнэр суглаанай дүүрэхые хүлеэжэ, хүбүүдэй үүдэндэ зогсобо. Алил һэмши, суглаанһаа түрүүлэн гараһан Вера Эрдынеевна Н- дэ дүтэлөөд, тунгаасагүйгөөр тулган үгүүлбэ: «Манай Э - дэ ерээ гүт? Һамуу һалихай ябадалда оруулха гээ гүт? Һамгатай юм. Энэ сүүмхэ соотнай юун тэнзынэб? Энээнээ абаад лэ, ерэһэн харгыгаараа ябашагты даа».

Яахыншье аргагүйгөөр хашагдаһан Н.түргэхэн лэ талииба.

«Ходииза! Һолооб! Годон гутал!»

Редакторай орлогшо С.Д.Ринчинов Сэлэнгын аймагай Ноёхонһоо гарбалтай, бэеэр томо, аяг зангаар аятай хүн бэлэй. Бадма Тибочкиевичтэй дүрбэдэхи дабхарай таһагтань үдын забһарта шатар наадаха.

- Доошоо оробол, ехэ сонгоолые наашань дуудажархииш, - гэхэ Бадма ахай.

Сергей Дугаржаповичые гэбэ гээшэ. Н.Д.Бадмаринчиновые бага сонгоол гэдэг байгаа. Уданшьегүй Бадма ахайн психологическа хатуу атакын үгэнүүд хаа яагүй эли дуулдажа соностохо.

- Ходииза! Годон гутал! Бэрсэшни бэлтэгэнээ... Тэргэшни тэмтэрээ... Ходииза! Һолооб! Хүбүүшхэеэ түлхи! Барнааг гүш даа? Тэргэеэ аба, тэһэ дарахаб! Хаатаржаан даһаа!

- Һолооб гэжэ юун юм? – гээд, хэн нэгэ наадагшадай һонирхоо һаа, - Холоп! Барлаг, зараса гэнэб. Баргажанда хаатаржаанууд олон байһан. Омулёво бочкоёо һанана гүш?. Тумтукаешь?

Эдэ үгэнүүдые шагнаха зуураа, урдаһаань тулалдаха гээшэ ямар байгаа гэжэ һананат? Теэд хэнтэй наадажа байһанаа ойлгодог хадаа тэсэхэл баатай болодог һэм шуу.

Ц.Б.Цырендоржиев ото наадаха. С.Д.Очиров хаа-яа оролсохо. «Үнэнэй» шатаршадта уран зохёолшо Шираб-Сэнгэ Бадлуев, уран зурааша Бато-Мүнхэ Зыдрабын, охотовед Михаил Гылыков, бүхэ нюуртай бусадшье зон шадарлан няалдаха. Һайнаар наададагшье һаа, шог энеэдэ даадаггүй зон Бадма Тибочкиевичтэй наадалхаяа зүрхэлдэггүй байһан.

«Ходииза!» гээд эхилээл һаань, шогууша ёһоной шоо үзэлгэн, шобто харалгандань дайруулһан мэтэ, холошье ошонгүй һалашадаг һэн ха. Диилдээшье һаа, Бадма ахатан «Үшөө тиихэбши?! Үтэр шэнээр, үрсэгэнүүлээд хаяхаб, хондолой дээрээ буухаш»! гээд шатарайнгаа дүрсэнүүдые шэнэлэн табиха. «Ходииза!» гээшэнь «Урагшаа!» гэһэншүү зэдэлжэ, нүгөөдэ хүнэйнь үншэн хабһые соо хадхаһандал болодог һэн бэзэ. Нюдэнэйнгээ шэл абанхай, үһэеэ арбайлганхай Бадма Тибочкиевич дээдэ зиндаагай шатаршан бэшэшье һаа, соёроо дээгүүр һанаатайгаар наадажа, эльгээ хаха баярладаг һэн.

Галина Базаржапова-Дашеева дурсан бэшэбэ