​Токарь Володя

Абамнай, Галданов Радна Цыденович - улаахан олзон угай, эжымнай, Галданова Жигмит Данзановна – хүхыт угай. Абамнай полеводческо бригадын учётчигоор хүдэлжэ байһанаа, Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнда 1942 оной үбэл мордоо һэн. Хаана унаһаниинь мэдэгдэнэгүй. 6 үхибүүд үлөө һэмди. Дайнай үеын үхибүүдэй хуби заяан бултанда мэдээжэ. Володидоо: “Ши абаяа хараагүйш, бидэ абаяа хараабди”, - гэжэ эгэшэнэрэйнгээ хэлэхэдэ, “Абаяа эжынгээ хүйһөөрнь хараа һэмби”, - гэдэг һэн.

Ахынгаа гэрлээд, амяараа гарахадань, Володя бидэ хоёр эгэшэнэрээл дахажа, айлай гэрээр байрладаг һэмди. Нэгэ үбэл фермын Улаан буланда үбэлжөө һэмди. Эжымнай ехэ ахымнай һүүлээр хүндэ үбшэндэ нэрбэгдэжэ, наһа бараа һэн. Володя тиихэдэ арбатай байгаа.

Хуулиин хэмдэ хүрэжэ, албанда татагдахадаа, Карелидэ алба хэжэ, биатлондо хабаадажа, Хүндэлэлэй хэдэн грамотаар шагнагдаһан юм. Тэндэ алба хэжэ байхадаа, алба дүүргэжэ байһан өөрынгөө нэрээлтэ, дүтын Галданов Володитой уулзажа, ехэ баярлаа һэн.

Албаа дүүргээд, нютагтаа Ленинэй нэрэмжэтэ колхоздо токарёор хүдэлбэ. Жаргалантын басаганда дурлажа гэрлээд, ахынгаа байрлаһан Инзагата нютаг ошожо, табан үхибүүдтэй болоо. Зэдын голдо суутай токарь болобо. “Коммунизм” колхозой машина ба тракторай хахад запчастьнуудые хэдэг һэмди”, – гэдэг һэн. Володя мүнгэндэ, эд зөөридэ обтоогүй хүн. Колхозойнгоо һандаржа байхада, түрүүлэгшэнь “Волга” машинаяа Володидо дурадхаба. Володя тэрэнииень абаагүй. Зэдын голой олон нютагуудһаа хүнүүдэй ерэжэ, запчасть хүүлэхэдэнь, мүнгэ абадаггүй һэн. Нэгэтэ зэдынхидэй Улаан-Үдэдэ запчасть бэдэржэ ябахадань, мэдээжэ поэт, лама Матвей Чойбонов иигэжэ хэлээ гэдэг: “Эндэ юу бэдэржэ ябаа хүмта? Токарь Володидоо захиит”. Зэдэдэ Володиие танихагүй хүн үсөөн. Иигэжэ өөрынгөө талаангаар, зангаараа Зэдын голдо суурхаһан хүн лэ даа.

Абынгаа дурасхаалда

Дайнай халуун охин соо

Дабана баруулжаа абамни,

Зургаан үхибүүдээ орхижо,

Зорино ороноо хамгаалхаяа.

Ехэ хүбүүниинь арбан табатай,

Хоёрдохинь – арбан гурбатай,

Бэшэнь - үшөөл зааханууд –

Бэшэг хүлеэнэ абаһаа.

Дайнай хүшэр үедэ

Хүбүүд эжыдээ туһална.

Үдэшэ бүри нэгэниинь

Үльгэр хөөрэнэ багашуулдаа.

Хабарай сагай ерэхэдэ,

Хараасгайнууд бусажа,

Жэгтэй һайханаар жэргэмэл

Жэгдэ дээрэһээ дуулана.

Ая гангын үнэрөөр

Абтана гунигта эжымни,

Үеын нүхэрөө һанаад,

Уйдхартайгаар дуулана.

Надежда Галданова, Буряад Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ

Сэлэнгын аймагай Тохой нютаг