Ниигэм 12 dec 2022 996

Амарлингы сэдьхэлэй аша туһа

Хүлгөөтэй сагта арад зомнай дасан дугангууд руул субадаг. Ламанарай хэдэг ажалые мүнөө үедэ байлдаанай газарта ябаһан сэрэгшэдэй албантай сасуулхаар гэжэ һанагдана. Үдэр бүрил муу муухай юумэнтэй тэмсэнэ, хүшэр байдалда орогшодой һанаа тэгшэрүүлнэ, сэдьхэл номгоруулна ха юм. Теэд энэ удаа хөөрэлдөөндэ уриһан хүмнай - Дамба-Даржаа Заяевай нэрэмжэтэ «Даши Чойнхорлин» гэһэн Буддын шажанай ехэ һургуулиин захирал Дымбрыл лама Дашибалданов - «сэдьхэл номгоруулха» гэхые хүлеэн зүбшөөхэгүй байшаба. Энэнь ямар ушартайб гэжэ һонирхохоһоо гадна, үшөө хэдэн асуудалаар һанамжа бодолыень асуубабди.

© фото: burunen.ru

- «Номгон» гэхын орондо «амарлингы» гэбэл дээрэ. «Номгон» гэхэдэ, юун гэжэ ойлгодогбибди? Тэрэш аягүй номгон хүн лэ даа - бүхы хүндэ баһуулшанхай гэжэ хэлсэдэгбди. Тиимэһээ хүн номгон байхаяа һанаха гү? Зондо баһуулаа һаа, хойшоо гарашаха ха юм. «Шиваа» гэжэ түбэд ойлгосо бии. Тэрэниие буряад хэлэндэ зүбөөр оршуулбал, «амарлингы» гэжэ үгэ таарана. Амарлингы сэдьхэл гэхэдээ, уур сухал, ташаяан, һэжэг, атаа мэеэндэ абтадаггүй гэһэн удхатай. Иимэ байхадаа, хүн ямаршье ушарта зүб шиидхэбэри абаха аргатай болохо. Зүб үйлэ хээ һаа, тэрэнэй үриньшье зүб байха ха юм, - гэжэ Дымбрыл лама тэмдэглэбэ.

- Мүнөө боложо байһан сэрэгэй тусхай операци тухай юун гэжэ хэлэхэ байнабта?

- Урдань ямар нэгэн буруу үйлэ хэгдэһэн байгаа. Тэрэнэйнь үриие мүнөө мэдэржэ байнабди. Энэ байдалай түргөөр заһархын тула яаха болонобибди? Юрын зон нэн түрүүн маани мэгзэмээ уншанал даа. Тиигэжэ муу юумэнэй ушар шалтагаан усадхагдана, байлдаанай газарта ябажа байһан хүбүүдэй нүгэл нимгэдхэгдэнэ – амиды мэндэ гэртээ бусаха үндэһэн байгуулагдана. Иимэл зорилготойгоор ламанаршье хуралнуудаа хураналди даа.

- Яажа сэдьхэлээ амарлингы байлгажа һурахаб?

- Дээрэ хэлэгшэ уур сухал, ташаяан, һэжэг болон бусад муу һанаанда эсэргүүсэхын тула ухаагаа һорихо хэрэгтэй. Тиимэ хүшэр юумэн бэшэл даа. Тэрэниие ойлгоод, ажабайдалдаа хэрэглээд ябаа һаа, һайн нүлөөнь нилээдгүй ехэ. Наһанайнгаа зорилгонуудыешье бэелүүлхэдэтнай, туһатай байха. Харин халтад гэхэдэ хүлгэшэдэг һаа, буруу шиидхэбэри абаха аюултайт. Тиимэһээ алибаа юумэнэй болоходо, сэдьхэлээ хүдэлөөд гүйнгүй, бэеэ барижа һураха хэрэгтэй. Жэшээлхэдэ, тээсгэн сэрэгтэ таталгын эхилхэдэ, зарим зон бүхы юумэеэ хаяад гүйлдөөл даа. Үнэн дээрээ юунэй болоһые, юунһээ тэрьелһэнээшье хүсэд ойлгоогүй аад. Угайдхадаа зоной толгой һамаруулха, худал хуурмаг мэдээсэл тарааха ажал тэрэ талаһаа нилээд эршэмтэйгээр ябуулагдана. Минии һанахада, мэгдэхэ, хүлгэхэ гээшэ ехэ аймшагтай юумэн. Байлдаанай газарта ябаһан хүбүүднайшье һанаа үнөөндэ абтаа һаа, амияа таһарха шалтагынь үлүү ехэ болоод орхихо. Тиимэһээ сэдьхэлээ амарлингы, тайбан, бата байлгаха гээшэ Буддын шажанай гол зорилго болоно.   

- Шажанай һургуулиин оюутадые сэрэгтэ татахагүй гэһэн зарлиг гараа һэн. Харин ламанарай талаар ямар шиидхэбэри абтанхайб?

- Нээрээшье, хубарагууднай албанһаа сүлөөлэгдөө, харин ламанарта дуудалганууд ерэжэл байгаа. Хүн бүхэн шададаг юумэеэ хээд лэ байха ёһотой. Бүхы юумэндэ оролсоод байха болоо һаа, үймөөн болошохо. Өөрынгөө даажа абаһан ажалаа харюусалгатайгаар, һайнаар хэхэ хэрэгтэй. Тиигээ һаа, юрэнхы байдалнайшье һайжарха һэн. Харин зарим зоной ажалдаа хайша хэрэгээр хандаад ябахадань, юумэн уруугаал ороно ха юм. «Шадахаб» гээд, хэжэ туршаашьегүй юумэ руугаа тархияа шэхээ һаа, өөрөөшье муу юумэндэ орохош, тойроод байгша зоноошье хохидуулхаш. Тиимэһээ эрдэмтэд шэнжэлгэнүүдээ һайнаар хэг, таанад, сэдхүүлшэд, мэдээсэхы ажалаа һайнаар хэгты, харин ламанар хуралнуудаа һайнаар хураад байха ёһотойбди. Эгээл тиихэдэ манай байдал тогтууритай болохо, ажабайдалнай һайн тээшээ хубилха.

- Һайнта даа, хүндэтэ Дымбрыл лама. Асуудалнуудтамнай харюусаһандатнай баяр хүргэнэбди.         

Хүндэтэ манай уншагшад! Дымбрыл ламатай хэһэн хөөрэлдөөмнай улам дэлгэрэнгыгээр «Үнэн. Дамжуулга» гэһэн медиа-түсэлэй хэмжээндэ https://burunen.ru/news/society/94946--nen-damzhuulga-aylshan-dymbryl-lama-dashibaldanov/ гэһэн хаягаар дурадхагданхай. Хаража һонирхооройгты.

Автор: Даши-Доржо БОЛОТОВ

Фото: burunen.ru