Ниигэм 25 jun 2025 321

Агууехэ Илалтые - уран һайханай аргаар

«Агууехэ Илалта» гэһэн арадай уран бэлигэй харалган-конкурс улас дотор эмхидхэгдэжэ түгэсэбэ. Буряад Уласай Соёлой яаманай болон Уласай уран бэлигэй түбэй мэргэжэлтэд бүхы аймагуудаар ябажа, мүрысөөндэ хабаадагшадые сэгнэһэн байна. Тэрэнэй дүнгүүдынь «Наадан-Сурхарбаан» найрай үедэ мэдэгдэхэ, түрүү һуури эзэлһэн аймагта 500 мянган түхэригэй шан барюулагдаха

Энэ конкурс Агууехэ Илалтын 80 жэлэй ойдо зорюулагдана гээд хэлэлтэй. Гэхэтэй хамта конкурсын бүридэлдэ хэдэн бэеэ даанги урилдаанууд оруулагдаа.

- «Агууехэ Илалта/Великая Победа» гэһэн конкурс ехэ һонирхолтойгоор үнгэргэгдөө гээд һанагдана. Юуб гэхэдэ, хүдөө аймагай түлөөлэгшэд гэрһээ холо ошонгүй, дүршэлөө бүхы талаһаань харуулжа шадаа. Мэргэжэлтэд бүхы аймагуудаар ябажа, конкурсдо хабаадагшадтай танилсаа, тэдэнэй ажалые сэгнээ. Конкурсын гол хэмжээ ябуулга хадаа Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнда зорюулагдаһан театрализованно харалганууд боложо үгөө. Аймагуудай түлөөлэгшэд дуунуудые гүйсэдхөө, хатарнуудые дурадхаа, шүлэгүүдые уранаар уншаа. Үшөө тиихэдэ дайнай үеын зурагуудай, эд зөөриин үзэсхэлэн мүрысөөндэ оруулагдаа. Аймаг бүхэн уран гартанай бүтээлнүүдэй тусхай үзэсхэлэн шүүгшэдэй анхаралда дэлгэһэн байна. Мүнөө боложо байһан сэрэгэй тусхай үйлэ хэрэгтэ ябаһан сэрэгшэдые дэмжэлгын түсэлнүүд конкурсын үедэ бэелүүлэгдээ, - гэжэ Уласай уран бэлигтэнэй түбэй таһагай ахамад мэргэжэлтэн Дарима Бальжинимаевна Дашиева конкурс тухай хөөрэнэ.

Июниин 20-21-эй үдэрнүүдтэ конкурсын шүүгшэд Ахын болон Түнхэнэй аймагуудаар ябажа ерээ. Шүүгшэдэй тоодо Буряадаймнай мэдээжэ хатарай багшанар, дуушад, Үндэһэтэнэй музейн болон Үндэһэтэнэй номой сангай мэргэжэлтэд оролсоно.

- Экспертнүүд бүхы аймагуудаар ябаа. Ахын болон Түнхэнэй аймагуудта конкурс түгэсэбэ. Манай хэмжээ ябуулгануудта хабаадагшад горитой ехэ ажал хэнэ гэжэ ойлгохоор. Ерээдүйе шадамараар Эхэ орондоо дуратайгаар хүмүүжүүлнэ. Тиихэдэ сэрэгэй тусхай үйлэ хэрэгтэ хабаадажа байһан сэрэгшэдтэ бүхы арад зомнай туһалжа байна. Жэшээлбэл, Ахын аймагта СВО-до болон бусад дайшалхы үйлэ хэрэгүүдтэ хабаадагшадта зорюулагдаһан хүшөө табигдахаар хараалагдана. Манай тэндэ ошоод байхадамнай, түрүүшын шулуун булагдаа. Хажуугаарнь модохонууд таригдажа, сэсэрлиг болгогдохо юм, - гэжэ Дарима Дашиева хэлэнэ.

Пётр Степанович Дёмин

Улаан-Үдэһөө ерэһэн соёлой талаар мэргэжэлтэд Түнхэнэй аймагта 101 наһатай Пётр Степанович Дёминтой танилсажа хүндэлөө.

- Пётр Степанович - гайхамшагта хүн. Одоошье дайнай дүлэн соогуур гараһан иимэ наһатайшуулнай үсөөрнэ. Хэды үндэр наһатай болобошье, тэрэ аймагайнгаа бүхы хэмжээ ябуулгануудта хабаадана. Иимэ шанга хүнтэй танилсаһандаа, шүүгшэд баяртай үлөө, - гэжэ Дарима Бальжинимаевна үргэлжэлүүлнэ.

«Агууехэ Илалта/Великая Победа» гэһэн конкурс Түнхэндэ аймагай Сурхарбаанай найр наадантай дайралдаа. Тиимэһээ бүри ехэ һонирхол татаа гэхэдэ, алдуу болохогүй. Хэмжээ ябуулгын нээлгын баяр ёһололой үедэ нютагуудай сомонууд дайнай үеын хубсаһа үмдөөд гараа. Жэшээлбэл, аршаанайхид агаарай сэрэгшэд болоо, Харбяангуудай сомон уһанай сэрэгшэдэй тельняшкануудые үмдөөд гараа. Харин Мон һууринай хүнүүдэй хилэ харагшад болоһониинь гайхалгүй.

Түнхэнэй аймагта апрель-май һарануудта өөһэдын уран һайханай урилдаан болоһон байна. Уласай конкурсдо шэнгеэр шүүгшэд нютаг бүхэн хүрэжэ, сэгнэлтэнүүдые табяа. Нэгэ мянганһаа үсөөн хүнүүдэй ажаһуудаг һууринуудай дунда Галбын сомон (сомон даргань - Эрдэни Ильич Амбаев) түрүүлээ. Нэгэ мянганһаа үлүү ажаһуугшадтай һууринуудай дунда түрүү һуури Хужарай сомон (сомон даргань - Арюна Васильевна Туруева) эзэлээ.

Конкурсын үедэ сэрэгэй тусхай үйлэ хэрэгтэ баатарлиг үхэлөөр унаһан сэрэгшэдэй эжы абанарта медальнуудые барюулаа. «Отец Героя» болон «Благодарная Бурятия» гэһэн медальнууд 10 гаран хүндэ зүүлгэгдээ.

СВО-до хабаадаһан Александр Хусаев, Геройн аба Буда Лопсондоржиевич Жамбалов гэгшэд баярай үгэнүүдые хэлээ.

- Сэрэгшэдтэ туһалжа байһан бүхы арад зондо баярые хүргэхэ байнаб. Минии хүбүүнэй шархатаад, хубсаһа хунар, телефон үгы болошоод хэбтэхэдэнь, олоной ашаар дары түргэн туһаламжа үзүүлэгдээ һэн. Һайн дураараа туһалжа байһан волонтёрнууднай ехэ ажал хэнэ даа. Танай ашаар энэ муухай хомёролдоон түргөөр дүүрэжэ, хүбүүднай амиды, элүүр энхэ гэртээ бусаг даа, - гэжэ Буда Лопсондоржиевич хэлэнэ.

Аймагай номой сан хуушанай гэрэл зурагуудай үзэсхэлэн бэлдэжэ, шүүгшэдтэ харуулаа. Тэрэ хэдэн хубинуудһаа бүридөө.

- Номойнгоо сангай жасаһаа дайнай үеын, совет сагай хара үнгэтэ зурагуудые олоной анхаралда харуулнабди. Мүн тиихэдэ манай мэргэжэлтэн Чимита Сократовна Шагдурова аймагайнгаа бүхы һууринуудта хүрэжэ, дайнай үедэ хабаатай хүшөөнүүдые буулгажа ерээ. «Георгиевская лента», «Лента Победы» гэһэн түсэлнүүд манай һууринуудта яагаад үнгэргэгдөөб гэжэ мүнөө сагай үнгэтэ гэрэл зурагууд харуулна. Хүндэтэ ветеран Пётр Степанович Дёминой ажабайдал харуулһан 20 гаран гэрэл зураг табигдаа, - гэжэ аймагай номой сангай захирал Эржена Доржиевна Ардуева хөөрэнэ.

Эдир уран зураашадай бүтээлнүүд мүн лэ энэ үдэр олоной анхаралда дурадхагдаа. Уран гартан дайнда зорюулжа, элдэб янзын бүтээлнүүдые шадамар бэрхээр хэжэ шадана гэжэ тусхай үзэсхэлэн гэршэлээ. Эдэ бүгэдые хүндэтэ шүүгшэд һонирхожо хараһан байна.

Автор: Борис БАЛДАНОВ

Фото: Борис Балдановай гэрэл зурагууд