Буряадай түрүүшын эрдэмтэн Доржо Банзаровта зорюулагдаһан самбар Эрхүү хотодо нээгдэбэ

 Буряадай түрүүшын эрдэмтэн Доржо Банзаровта зорюулагдаһан самбар Эрхүү хотодо һаяхана нээгдэбэ. Шэнээр байгуулагдаһан “Иерусалимай хада” гэһэн түүхын болон дурасхаалай комплексын дэргэдэ тодхогдоо.

Эрхүү хото олон жэлэй хугасаада һалбаран хүгжэжэ, дэбисхэр тала дайдань үдэр бүри үргэн болоно. Тиимэһээ Иерусалимай хада хотын түбтэ орошонхой.

Анханһаа хойшо Иерусалимай хада хотын дэбисхэр гэжэ тоологдодоггүй байгаа бшуу. Тэндэ хүүр байгша һэн. Баян тарган, мэдээжэ ноёд һайдуудые, арад зондо мүнгэ алтаар туһалдаг хүн зониие тэндэ хүдөөлүүлдэг заншалтай байгаа. Түүхын хуудаһа ираад харахада, 1772 онһоо 1930 он болотор эндэхи хүүр дээрэ 120 мянга гаран хүн хүдөөлүүлэгдээ гээд тоологдоно.

Совет үедэ хүүр хаагдажа, талмай дээрэнь амаралгын парк байгуулагдаһан түүхэтэй. Хүндэ 1990-ээд, 2000-аад онуудай эхиндэ энэ талмай дээрэ томо зугаасалгын түб болон бусад амаралгын талаар эмхинүүд хүдэлжэ байгаа.

Талмайн ехэ үнэ сэнтэй болоходонь, хада дээрэ өөрын хэрэг эрхилэгшэд томо-томо гэрнүүдые бодхоохо гэһэн бодолдо абтаа. Хажуугаарнь ниитын ажал ябуулагшад, шажан мүргэлтэн түүхэтэ дэбисхэртэ энэ ушараар баһа ехэ һанаата болоо. Юуб гэхэдэ, элинсэг ху- линсагуудайнгаа түүхэ алда- хагүй гэжэ оролдоно ха юм.

Эрхүү можын Губернаторай дэргэдэ шажан мүргэлэй зүблэлэй хорооной гэшүүд Иерусалимай хадые зандань үлөөжэ, шэнээр һэргээхэ тухай үүсхэл гаргаа. Тус зүблэлдэ Усть- Ордагай дасанай шэрээтэ лама Зорикто Батуев оролсодог юм.

Ехэ ажал хэлгэдэ ниитын ажалшад, түүхэшэд, хизаар ороноо шэнжэлэгшэд оруулагдаа. Бултанай хүсөөр талмай дээрэ түүхын болон дурасхаалай комплекс бодхоогдохо тухай шиидхэбэри абтаа һэн. Тиигэжэ тус ажал хэрэгтэ федеральна һанһаа мүнгэн орожо эхилээ.

Дэбисхэр дээрэ хуушанай хүүрнүүдэй шулуун шэнжэнүүд үлэнхэй байгаа. Тэдээндэ ехээр гар хүрэнгүй үлөөхэ гэжэ хэлсээ. Эрхүү можодо ажаһуудаг элдэб ондоо шажантан, үндэһэ яһатан өөрын хубита оруулаа, - гэжэ Зорикто Батуев хөөрөөгөө эхилнэ.

Энэ ушарһаа буряад угсаатан ямар үүргэ оруулхаб гэжэ асуудал табигдаа. Эрхүү хотодо наһанайнгаа һүүлшын жэлнүүдые Буряадай түрүүшын эрдэмтэн Доржо Банзаров үнгэргөө гэжэ олон эрдэмтэд заагаа.

Манай түрүүшын эрдэмтэн Эрхүү хотодо наһа бараһан гэжэ мэдээжэ. Теэд хаана хадагалаатайб гэжэ мэдэгдэнэгүй. Энэл Иерусалимай хада дээрэ хүүрынь байжашье магадгүй. Абаһаар лэ Доржо Банзаровай нэрэмжэтэ субарга бодхоохо һанаан байгаа. Теэд газар бага байшоо. Тиимэһээ бултантай адли түүхэтэ самбар табиха гэжэ шиидхээбди. Дары түргөөр эрдэмтэнэй намтар тобшохоноор бэлдэжэ, гоё зурагыень оложо, комплекс бодхоогшодто тушаагааб. Сентябриин эхиндэ манай самбар бэлэн болоһондонь баяртай байнаб, - гэжэ шэрээтэ лама мэдүүлнэ.

1-дэхи гильдиин наймаашан Иван Шведов, Зүүн Саяан, Мүнхэ Һарьдаг болон Хүбсэгэл нуур шэнжэлһэн Сергей Перетолчин, Эрхүү хотын хүндэтэ эрхэтэн Иннокентий Портнягин, Зүүн Сибириин түрүүшын психиатр эмшэн Владимир Брянцев, уран зурааша, архитектор Владислав Кудельский болон бусад мэдээжэ хүн зоной түүхэтэ самбарнууд комплексын түб үүдэндэ дүтэхэнэ тодхогдонхой. Эдээнэй дунда Доржо Банзаровай самбар хүн зон хараха аргатай.

Холо гадуур Эрхүү можоһоо мэдээжэ хүнүүдтэй хамта Буряадаймнай түрүү эрдэмтэнэй нэрэ мүнхэлэгдэһэниинь һайшаалтай.