​«Үльгэртэ хүрэхэ зам» гэһэн нэрэтэй шэнэ тоглолто «Байгал» театр бэлдэнэ 

«Үльгэртэ хүрэхэ зам» гэhэн нэрэтэй шэнэ тоглолто «Байгал» театр бэлдэнэ. Буряад угсаатанай анханай соёл уралиг, ёһо заншал арадайнгаа аман зохёолтой, үльгэр домогуудтаяа нягта холбоотой юм. Ямаршье үльгэр абажа харахада, тэрээн соо заатагүй арад зоноо хархис дайсадһаа аршалһан, эрэлхэг зоригтой баатар хүбүүдээ магтан түүрээһэн байдаг. Буряадай эгээл мэдээжэ үльгэрнүүдэй тоодо «Гэсэр», «Шоно баатар», «Дүүдэй Мэргэн баатар», «Алтан Галуу ноён», «Алтай Сүмбэр Богдо хүбүүн», «Нарин Хүзүүн Гүлдэмэй» гэһэн зохёолнууд ороно.

- Үнэхөөрөөшье, үльгэр гээшэмнай ехэ һонирхолтой, арад түмэнэй дура буляажа шададаг зүйл болоно. Юуб гэхэдэ анхандаа буряадууднай морин хуурайнгаа хүгжэм доро үльгэрөө түүрээжэ, бэеэ һамааруулдаг, сэнгэдэг байгаа ха юм. Һүниин баратар түүдэгэйнгээ хажууда үльгэршэнэй дуу шагнажа, үглөөнэй улаан наранай мандахадал, үдэр бүриингөө ажалда бусадаг һэн. Тэрэ сагта хүн бүхэн үльгэр түүрээжэ шадахагүй байгаа ааб даа, баян хурса хэлэтэй, хадууса һайтай, хүгжэмшэ хүн лэ үльгэршэн болодог һэн. Жэшээлхэдэ, «Гэсэр» гэһэн буряад арадаймнай мэдээжэ үльгэр 10-25 мянган барламал мүрһөө бүридэнэ, тиимэһээ энэ үльгэр эхинһээнь эсэс болоторнь сээжээр хөөрэхын тула үльгэршэн үбгэдтэ хэдэн хоног хэрэгтэй байһан юм, - гэжэ «Байгал» театрай уран һайханай хүтэлбэрилэгшэ Жаргал Жалсанов хөөрэнэ.

Үльгэршэн зон арад зонойнгоо дунда ехэ хүндэтэй байһан, ямаршье отог буусада ерэхэдэнь, тэдэниие хүндэлэн угтадаг байгаа. Морин хуурайнгаа хүгжэм доро үльгэрөө түүрээжэ, залуушуулыешье, һаншаг сагаан наһатайшуулыешье үльгэрэй орон руу абаашаха шэдитэй байһан юм. Харин сагай ошохо бүри буряад арадаймнай иимэ һайхан заншал мартагдажа эхилэнхэй. Баримталан хэлэхэдэ, анхан нютаг нуга бүхэндэ өөрын үльгэршэн байһан һаа, мүнөө бүхы Буряад Уласааршье үльгэршэнэй талаан бэлигтэй хүниие олохонь хэсүү.

«Үльгэртэ хүрэхэ зам» гэһэн тоглолтомнай үндэһэн соёлоймнай гол зүйлнүүдэй нэгэн болохо үльгэрнүүдээ арад зонойнгоо дунда дахин шэнээр хүгжөөхэ хэрэгэй түрүүшын алхам болоно. Олоной анхарал татахын тула арадаймнай үльгэрнүүд шэнэ маягаар гүйсэдхэгдэхэ. Мүнөө сагай эрилтэнүүдтэ тааруулжа, анха түрүүшынхиеэ буряад үльгэрнүүднай оркестрэй болон гитарын хүгжэм доро түүрээгдэхэ. Мүн тиихэдэ шэнэ онол хэрэгсэлнүүд хэрэглэгдэхэ юм. Уридшалан хэлэхэдэ, энэ тоглолтодомнай Баттүвшин Балданцэрэн, Жаргал Омоктуев, Галсан Ошоров, Мунко Дондоков, Гэсэр Холхоев гэгшэд үльгэршэд боложо, Буряадай үндэһэтэнэй оркестрэй хүгжэм доро гүйсэдхэхэ, - гэжэ Жаргал Жалсанов мэдүүлнэ.

Эдэ үдэрнүүдтэ бэлэдхэлэй ажал түлэг дундаа ябана. Буряад Уласай соёлой яаман «Байгал» театрай шэнэ түсэл дэмжэжэ, энэ тоглолтын бэелүүлгэдэ тусхай грант үгэһэн байна. Шэнэ хубсаһа хунар оёхо, шэнэ хүгжэм зохёохо, хүгжэмэй зэмсэгүүдые абахаһаа гадна, шэнжэлгын ажал хэгдэжэ байнхай. Тэрэ тоодо хизаар ороноо шэнжэлдэг эрдэмтэд ехэ туһа хүргэнэ гээд тэмдэглэхэ шухала. Декабрь һарын эхеэр олон тоото харагшадайнгаа анхаралда энэ тоглолто харуулагдаха.