Үлгы нютаг - Хэжэнгэ

«Түрэл хэлэн, түрэhэн дайда хоёроо хаанашье яба – мартахагүйш…», гэhэн мүрнүүд нээрээшье хүн бүхэндэ таарадаг. 
Хүн бүхэн ѳѳрын нютагтай. Минии тоонто нютаг – минии түрэhэн дайда, минии түрүүшын алхамуудые хэhэн нютаг – үлзы hайхан Хэжэнгэ. Эндэ би бага наhанhаа hургуулитай боложо, хани нүхэдтэй болооб. Өѳрынгѳѳ гэр булэтэй амгалан ажаhуудагби.
Хэбэд номхон Хэжэнгэмни 1940 оной декабриин 12-то Хориин аймагhаа амяараа болоhон түүхэтэй. Баруун талаhаань Хэжэнгэ гол, харин зүүн талаhаань Худан гол урдажа, Yдэ гол руу урдадаг. Манай тоонто үндэр набтар хада уулануудтай, набшаhата, шэлбээhэтэ ой модотой.  Тэрээн дотор үнэгэн, шоно, буга, хандагай,  гүрѳѳhэн болон бусад олон ангууд  байдаг. Түрэл байгаалиин агаар арюухан даа! 
Элдин хонгор Хэжэнгэмнай мүргэдэг олон газартай: Шалсаана Буурал баабай, Һэбхеэн буурал баабай, Хэжэнгымнай дацан, Джарун Хашорай субарга болоно. Манай нютагай зон ехэ hүзэгтэй. Эдэ мүргэлэй газарнуудта ошожо, дайдынгаа эзэдые хүндэлжэ, баярлуулжа, үргэжэ ябадаг. Обоо тахидаг заншалтай.
Энээнhээ гадна Хэжэнгэ нютагнай олон бэлигтэй  зоноор суутай. Нэрлэбэл, Х.Намсараев, Г.Дашабылов, Ц.Номтоев, Э.-Х. Галшиев, Б.Ямпилов, Д. Жанаев.
Минии hанахада, хүн бүхэндэ түрэhэн тоонто нютаг хэзээдэшье hанал бодолдо байдаг. Хаанашье ябабал, түрэhэн дайдаhаа дүтэ юумэн байхагүй. Миниишье буусахан Хэжэнгэмни хэзээдэшье сэдьхэлэймни бодолдо мүнхэ байдаг. Тиимэhээ тоонто нютагаа дээшэнь үргэжэ, нэрыень суурхуулжа, түрэл байгаалиингаа арюухан агаарыень бузарлангүй, ой модыень отолонгүй, ан гүрѳѳлыень хюдангүй, гол нуурнуудайнгаа  уhыень муухай болгонгүй ажаhууха манай нютагай зоной нангин уялга болоно. Манай аажамхан Хэжэнгэ  - тоонто нютагнай олон жэлдэ хүгжэхэнь болтогой!
Валентина Баторовна Намсараева,
Хэжэнгын хүүгэдэй «Сэсэг» сэсэрлигэй хүмүүжүүлэгшэ