Хүдэлжэшье, хүхижэшье шададаг

Алишье сагта уласайнгаа хүдөө һууринуудта хүдэлхэеэ ерэһэн за­луу мэргэжэлтэд эрдэм мэдэсээрээ гайхуулна бэшэ. Тэдэ колхоз, совхозойнгоо поли, фермэнүүд дээрэ хүдэлжэ ерээд, үдэшэндөө Соёлой байшанда нютагаархидай урда дуулажа, хатаржа гайхуулдаг һэн гэжэ наһатайшуул мүнөөшье болотор хөөрэлдэдэг. Тэдэмнай Буряадай хүдөө ажахын дээдэ һургуули дүүргэгшэд болоно гээд хэлэмээр.

Бэлиг талаантайшуулые дэмжэнэ

Аяар холын 1959 ондо байгуу- лагдаһан “Алтан Булаг” ансамбль һуралсалайнгаа гуламта үнинэй суурхуулна. Оюутад ябахадаа, ерээдүйн ветеринарнууд, агроно- мууд, зоотехнигүүд бэлиг шадабари­яа эндэл мүлидэг гээшэ.

- Хүдөө ажахын мэргэжэлтэд ню­тагуудай соёлой талаар ажабайдал ходо һонирхолтой болгодог заншал­тай гэжэ минии эжы, аба хөөрэдэг. “Алтан Булаг” ансамблиин тоглолто­нуудые залуудаа хараһанаа мүнөө болотор һанаад ябадаг. Үнэхөөрөө, “Алтан Булагнай” ганса манай дээдэ һургуулиин бэшэ, мүн уласаймнай нюур шарай гэхэдэ, алдуу болохогүй. Буряадта манай ансамблиие мэдэхэ, танихагүй хүн олдохогүй. 60 гаран жэлэй хугасаада амжалтануудынь тоолошогүй олон. Мүнөөшье бэ­лиг шадабаритай хүбүүд, басага­дые элирүүлжэ, ехэ тайзан дээрэ гаргана. 21-дэхи зуун жэлдэ манай академиин дэргэдэ үшөө гурбан ансамбль хүдэлжэ эхилээ. “Раздо­лье” гэһэн дуу, хатарай ансамбль 2000 ондо нээгдэжэ, оройдоол 20 жэлэй хугасаада мэдээжэ болонхой. Эстрадна хатарай “Амвитэй” студи 2004 ондо байгуулагдаа. Тува угтай оюутаднай “Салгал” гэһэн дуунай ан­самбльда бэежэнэ. Академиин дэр­гэдэ соёлой талаар ажал һайнаар ябуулхын түлөө эстетическэ талаар хүмүүжүүлгын түб нээһэн байнабди. Һуралсалайнгаа гуламтада боложо байһан бүхы хэмжээ ябуулгануудта эдэмнай хабаадана, өөһэдөөшье зохёон үнгэргэнэ. Оюутан бүхэниие хабаадуулха гэжэ оролдонод, - гэжэ Буряадай ГСХА-гай хүмүүжүүлгын та­лаар ректорэй орлогшын уялгануу­дые дүүргэгшэ Эржена Имескенова хөөрэнэ.

Иимэ олон ансамбльнууд­та өөрын таһалганууд хэрэг­тэйл даа. Һуралсалай гуламтын хүтэлбэрилэгшэд энээниие бүхыгөөрөө ойлгожо, ансамбль бүхэндэ оршон байдал зохёогоо, булта тэдээндэ бэлэдхэлэй залну­удые заһабарилжа үгөө. Хуу бул­тадаа өөрын гэртэй гэхэдэ, алдуу болохогүй. Хоёр жэлэй хугасаада академиин актова зал һэльбэн шэ­нэлэгдээ.

- Дуулаха, хатарха артист оюутад­най актова зал заһабарилагдахадань баярлаа. Эндэмнай аргагүй ехэ ажал хэгдэһэн байна. Тайзанай хүшэгэнүүд шэнэлэгдээ, оёо­рынь шэнээр дэлгээгдээ. Тайзан гэрэлтүүлхэ гал одоошье шанга болоо. Хүгжэмэй бүхы хэрэгсэлнүүд худалдан абтагдаа. Зал соомнай һаруул, дулаан болонхой, - гэжэ эсте­тическэ талаар хүмүүжүүлгын түбэй захирал Евгения Школьная баяртай­гаар хэлэнэ.

“Раздолье” баярлуулна

Һуралсалай гуламтын ансамбль­нуудта элдэб бэлэдхэлтэй хүбүүд, басагад ерэнэ. Эндэ хүдөө ажахыда хабаатай мэргэжэлтэй болохоёо ерэһэн аад, заримашуул ансамбль­нуудта далижажа, соёлой һалбари руу “ниидэжэ” ябашана. Иимэ жэшээнүүд олон гээшэ. Буряадта мэдээжэ Болот болон Сэсэг Санди­повтанай гэр бүлые жэшээ болгон нэрлэмээр.

Татьяна Зырянова Зүүн Сибири­ин соёлой академиин оюутан ябаад, хүдөө ажахын дээдэ һургуулида практика гараһан намтартай. Үшөө тэрэ үедэ эндэхи оюутадаар гайха­даг байһанаа мэдүүлнэ. Юундэ со­ёлой һалбариин талаар һуралсалаа үргэлжэлүүлээгүйб гэжэ һанадаг һэн.

- Тиихэдэ агрономическа факуль­тедтэ арадай дуу, хатар гүйсэдхэдэг хүбүүд, басагадые шэлэн абааб. Ти­игэжэ өөһэдын багахан коллектив байгуулаабди. Бэлигтэй оюутадаа­раа тоглолто харуулжа, диплом абаа һэм. “Маанадые орхёод бү ябыт даа”, - гэжэ шабинарни гуйһан байна. Дэ­эдэ һургуулияа дүүргэмсээрээ буса­аб. Тэдэ оюутадаараа хамтаржа, ажа­лаа үргэлжэлүүлээб. Ректор байһан Александр Петрович Поповто оро­жо, шэнэ ансамбль нээхэмнай гү гэжэ дурадхааб. Урагшаа һанаатай хүтэлбэрилэгшэ залуухан намайе дэмжээ. Тиигээд лэ 2000 ондо “Раз­долье” ансамбль байгуулагдажа, бүхы академиин хүбүүд, басагадые тэндээ шэлэн абаһан байнабди, - гэжэ Татьяна Зырянова түрүүшын алхамууд тухайгаа һонирхолтойгоор хөөрэнэ.

“Раздолье” ород, хасаг, шэмээшэг арадуудай дуунуудые, хатарнуудые гүйсэдхэжэ, арад зоноо баярлуул­на. Оройдоол табан жэл болоод лэ, “Арадай” гэһэн хүндэтэ нэрэ зэр­гэдэ хүртөө. Иимэ бага хугасаада үндэр нэрэтэй болоһон ушарнууд Ород гүрэнэй соёлой һалбарида тохёолдоогүй гээд һанагдана.

“Раздолье” олон тоото амжал­тануудые туйлаһан намтартай. Һүүлшынгээ амжалта тэдэ октябрь һарын һүүл багаар туйлаа. Санкт- Петербург хотодо үнгэрһэн “Art Planet 2021” гэһэн соёл урлалай уласхоорондын чемпионадай гол шан гэртээ асараа. Мүнөө жэлдэ тэдэ Владивосток хотодо Алас Дур­на зүгэй уласхоорондын форумдо Буряадаа түлөөлөө.

Татьяна Зырянова өөрөө дуунай багша юм. Ансамблиин дэргэдэ үхибүүдые Татьяна Давыдова хатару­улжа һургана. Шабинартайгаа хари гүрэнүүдээр, Ородой можо хизаар­нуудаар ябажа, бэлиг шадабаряараа хубаалдана.

- Ансамбльдамнай ябаха дура­тайшуул олон даа. Тэдэ холо ойрын нютагуудые хараха гэжэ оролдоно ха юм. Теэд энэ пандемиин үедэ ехэ­эршье ябаагүйбди. Үшөө нэгэ бэр­хэшээл гэхэдэ, оюутаднай табан жэл бэшэ, дүрбэн жэл һурадаг болошоо. Тиимэһээ дадажа ядажа байхадаш­ни, дээдэ һургуулияа дүүргээд яба­шаха. Энэ ехэл хайратайл даа, - гэжэ хатарай багша Татьяна Давыдова мэдүүлнэ.

Шэнэ замбуулин нээгдэнэ

Академидэ һурахаяа ороһон ою­утад ансамбльнуудта олоор хабаада­хаяа шамдана. Монгол уг гарбалтай Базардоржын Гуазаяа хүдөө ажахын академидэ 7-дохи жэлээ һурана. Түрүүн нэгэ жэл соо ород хэлээр бэ­лэдхэлэй хэшээлнүүдтэ ябажа гараа. Удаань Гуазаяа дүрбэн жэл инже­нернэ факультедтэ һуража, бакалавр болоо. Харин мүнөө магистратурада 2-дохи жэлээ һурана. Ерээдүйн элек­троинженер һургуулиингаа наһанда хатаржашье, дуулажашье үзөөгүй ябаа.

- Улаан-Үдэ ерэжэ, ород хэлэ шу­далхынгаа хажуугаар “Алтан Булаг” ансамблиин тоглолто харажархёоб. Тиишээ зорюута харгылааб. Хатарай багшанарай намайе голоогүйдэнь баяртайб. Хэншье намайе хатаржа шаданагүйш гэжэ хэлээгүй. Хоёр һарын туршада робот шэнги хатар­даг һэм, һүүлдэнь лэ уян нугархай боложо шадааб. “Саяанай магтаал” гэжэ хатарта анха түрүүшынхиеэ хабаадаһанаа одоошье мартахагүйб. Эгээл урда байгааб - гар хүлни ехээр һалганаа. Хэды тиигэбэшье, Людми­ла Лудуповна намда: “Бэрхэш”, - гэжэ хэлээ. Монгол хэлээрээ хэлэһыень ойлгоод, юундэ “ехэ хүндэ байна” гэжэ багшамни хэлээ. Удаань “Молодец”, - гэжэ хэлээ гэжэ ойлгооб, - гэжэ Гуаза­яа һанамжаараа хубаалдана.

“Алтан Булаг” ансамбльтаяа Мон­голой бэрхэ хатаршан Португали, Испани, Хитад болон бусад 10 гаран гүрэнөөр ябаһан байна. Буряадай ГСХА-гай бэлигтэй үшөө хэдэн оюутадтай удаадахи ду­гаарта танилсуулхабди.