Соёл уралиг 5 may 2022 984

Амаралтаяа ашагтайгаар үнгэргыт!

Апрелиин 27-до Буряад Уласай соёлой сайд Соёлма Дагаева забһарал абаһан заншалаа һэргээн, сэдхүүлшэдые суглуулжа, хуралдаа эмхидхэбэ. Тиихэдээ соёлой эмхинүүдэй ударидагшадые уриһан байна.
Буряадай ажаһуугшадай амаралтаяа ашагтайгаар үнгэргэхынь тулада соёлой эмхинүүд юу дурадханаб гэһэн дэлгэрэнгы мэдээнүүд үгтөө. Х. Намсараевай нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй драматическа театр, Г. Цыдынжаповай нэрэмжэтэ Оперо болон баледэй театр, Буряадай Филармони, Үндэһэтэнэй музей ба Хүүгэдэй номой сангууд һонирхолтой программатаяа дүтөөр танилсуулаа.  

© фото: Сарюуна Эрдынеевагай гэрэл зураг

Алас Дурнада – түрүү зэргэдэ

Ородой Холбоото Уласай Юрэнхылэгшын үүсхэлээр үнгэрһэн жэлэй сентябриин 1-һээ Пушкинска карта нэбтэрүүлэгдэжэ эхилээ. 14-тэйһөө 22 наһанай эдиршүүл энэ картын ашаар театр, музей болон кинотеатр орохо аргатай. Буряад Уласта эды наһанай 71 362 хүн бодотоор ажаһууна гэжэ тоологдоо. Почта Банкын мэдээгээр, мүнөө дээрээ 51 618 хүн Пушкинска карта гартаа абанхай. Тиихэдээ зуунай 72 хубинь тус карта хэрэглэнэ гээшэ. Сентябриин 1-һээ Буряадай 789 хэмжээ ябуулгада энэ картаар орохоор байгаа. Тиигэжэ үнгэрһэн жэлэй тоосоогоор  Буряад Улас Пушкинска карта хэрэглэлгээр Росси дотор хорин түрүүшүүлэй тоодо ороо. Алас Дурнын тойрог соо нэгэдэхи һуурида гаранхай. Энэ тон һайн дүн гээшэ гээд, Соёлма Дагаева тобшолол хэбэ. Апрелиин 18-ай баримтаар 61 гаран сая түхэригэй 104 480 билет Пушкинска картаар худалдагдаһан байна.

Энэ Пушкинска картын байгуулагдаһан сагһаа Буряадаймнай театрнууд эдиршүүлдэ аша туһатай зүжэгүүдые найруулан табихаяа оролдоно. Тиихэдээ һургуулиин программаар гарадаг зохёолнуудые репертуартаа оруулна. Энээн тухай Буряадай драматическа театрай уран һайханай хүтэлбэрилэгшэ Саян Жамбалов дуулгаба. Тиихэдээ үшөө иигэжэ нэмэбэ: “Энэ картаар үхибүүд гэртэхиндээшье билет худалдан абана – энэ баһал һайн гээшэ”.  

Байгша ондо Пушкинска картаар кинотеатр орохо эрхэ олгогдоо. Тиихэдээ эдиршүүл ганса Россиин кино хараха аргатай юм.

Үндэр амжалта

Красноярск хотоһоо Буряадай түлөөлэгшэд үндэр амжалтатай бусаба. Дельфийскэ наадануудта тэдэ гурбан медаль болон тусхай диплом абажа шадаа. Цирковой һургуули, “Булжамуур” ансамбль, уралигай колледжын оюутад болон уралигай 13-дахи һургуулиин шабинар апрелиин 29-дэ Буряадаа бусаа. 79 регион түлөөлһэн 2780 хабаадагшад сооһоо иигэжэ шалгарха гээшэ гансашье бэлигтэй үхибүүдэй бэшэ, багшанарай, гэртэхинэйнь туйлалта гээшэ. Энэ үндэр амжалта тухай омогорхол дүүрэнээр соёлой сайд хөөрэбэ. 

Буряад театрта

Май һарада олонхи зон зуһалан руугаа гүйлдэдэг. Һүүлэй орёо байдалда бүришье эршэтэйгээр тэгүүлхэ аабза гээд, Саян Цыдыпович тэмдэглэбэ. Тиимэһээ Буряад театр майн 3-һаа 5 болотор аймагууд руу гастрольдо гарахань. Баргажанай болон Байгал шадарай аймагуудта тоглолтонуудые үгэхэ юм. Майн 1-дэ “Корея-03” харагшадые хүлеэнэ. Майн 9-дэ Цырен-Дондок Хамаевай «Хэнзэ ногоон» зохёолоор найруулагдаһан “Амиды бусаһанайш түлөө” гэжэ зүжэг дурадхагдана.

Пушкинска картын нүлөө доро найруулагдаһан Чеховэй шогууд - “Медведь” “Предложение” хоёр майн 11-дэ харахаар, майн 30-31-дэ - “История одного блогера”.

Майн 13-да – “Ромео и Джульетта”, майн 17-до “Би - Толгонай”. Майн 17-до – “Аба эжын ургынууд”, майн 25-да “Үхэжэ ядашаһан король”. Майн 26-да “Шалхуу Рабдан”, майн 27-до – “Үнгэрһэн сагай һэбшээн”.

Байгша оной июнь һарада Буряад театр байгуулагдаһаар 90 жэлэйнгээ ойн баяр тэмдэглэнэ. Энэ ехэ ойн баярынь ерэхэ жэлдэ Буряад Уласай 100 жэлэй ойдо бэлэдхэл болоод үгэхэ юм. 2023 ондо “Алтан саг” гэжэ үндэһэн театрнуудай фестиваль үнгэрхөөр хараалагдана.

Оперо болон баледэй театрта

Пушкинска карта театрай ажаябуулгада ямар хубилалтануудые оруулааб гэжэ залуу захирал Дмитрий Дылыков дуулгаба. Энэ картаар 15 мянган харагшад театрай зүжэгүүдые мүнөө хараад байна. Репертуартаа “Про балет” гэжэ түсэл оруулаад, залуушуулай анхарал татаа. Гадна һургуулиин программаар шудалдаг “Олег” болон “Руслан и Людмила” зүжэгүүд дурадхагдана.  

Мүнөө театрай ажалшад Буряадай дээдэ болон дунда һургуулинуудтай дүтын холбоотойгоор хүдэлнэ. Жэшээнь, нэгэ зүжэгтэнь ВСГУТУ-гай аяар 500 оюутад уригдажа, ректортэеэ хамта хараһан байна. Тиихэдэ БГУ-тай хэлсээ баталжа, мүн лэ эб хамта ажалаа ябуулһаар юм.

Пушкинска картын ашаар холын хүдөө нютагууд руу гастрольдо гараха боломжо үгтөө гээд, театрай захирал дуулгаба. Хойто Байгалай болон Баунтын аймагуудаар ябажа ерэһэн һаа, мүнөө Захааминай аймаг ошохо түсэбтэй юм. 

Майн һайндэрнүүдэй үедэ Оперо болон баледэй театрта мүнөө үеын хүгжэмэй “Возвращение” гэжэ фестиваль эмхидхэгдэхэ юм. Россиин түрүү һургуулинуудта һуралсал гаража ябаһан Буряадһаа гарбалтай бэлигтэй оюутад энэ фестивальда хабаадаха.

Майн 7-до Буряадай түрүүшын дирижёр Валерий Галсановта зорюулһан дурасхаалай үдэшэ үнгэрхэ. 

Филармонидо

Филармониин захирал Наталья Балсунаевагай дуулгаһаар, майн 12-һоо 14 болотор UU.SOUND гэһэн фестиваль гурбадахи удаагаа үнгэрнэ. Энэ хэмжээ ябуулгада хабаадаха хүсэлтэйгөөр 180 мэдүүлгэ эмхидхэлэй хороон руу ороһон байна. Тиибэшье 25 бүлгэм шэлэгдээ. Москва, Санкт-Петербург болон Шэтэ хотонуудһаа хүгжэмшэд ерэхээр хараалагдана.   

 

PS: Гансашье Үндэһэтэнэй музей бэшэ, мүн аймагуудай музейнүүд руу Пушкинска картаар орохо боломжо үгтэнхэй. Энээн тухай урматайгаар Татьяна Бороноева дуулгаа. Харин Буряадай номой сангуудта янза бүриин экскурси болон мастер-классууд үнгэрхэ юм.

Үхибүүд майн һайндэрнүүдтэ Пушкинска карта дууһан хэрэглэжэ, эрдэм мэдэсэеэ улам үргэдхэхэ аргатай байна. Ехэ зохид түсэл федеральна хэмжээндэ абтажа, залуушуулые гэгээрүүлхэ талаар горитой алхам хэгдээ.     

Автор: Сарюуна ЭРДЫНЕЕВА

Фото: Сарюуна Эрдынеевагай гэрэл зураг