Буряадаа түлөөлхэнь

Нагаса эжын эгээн арюун, эгээн нангин үлгын дууе соносожо үндыһэн Эржена жаахан байхаһаа  дуунда дуратай.  Хүгжэм шагнахадаа,  шарайнь ондоохон болоод,  гүнгэнэн,  аянгыень хадууха гэжэ оролдодог бэлэй. hургуулида ороогүй байхадаа, нагаса эжынгээ зааhан “Священная война”, ”Огонек” дуунуудые гоёхоноор дууладаг hэн.  Нагаса аба эжы  Нанзатов Бальжинима Нанзатович Цыдендоржиева Цыбжит Балдановна хоёр Эрженые хүмүүжүүлхэдээ,  буряад ёһо заншалаа, түрэлхи эхэ хэлэеэ, арадай аман зохёол, дуунуудаа мэдэдэгээр,   буряад басаганай  абари зан, хүнүүдтэй харилсаха гурим тухай заажа, һургажа  үндылгэһэн байна.

Хуби заяанай орёохон байдалаар Эржена түрэһэн аба эжыһээ холо байхадаа, тэдэнээ үгылөөд гунигладаг, сэдьхэлдээ нэгэл шархатай байдаг бэлэй. Орёо ордоһотой энээхэн дэлхэй дээрэ хүнэй хуби талаан элдэб янзаар эрьелдэдэг гээшэ ааб даа...

Абань Цыренжаб Санжиев үндэр уула хадануудтай, уран шүлэгшэдөөр, дуушадаар баян заха холын Захааминай Дүтэлүүр нютагай юм. Буряадай хүдөө ажахын институт дүүргэһэн. Оюутан ябахадаа, Ага нютагай басаган, дууша, хөөрөөшэ, сэбэрхэн Баирматай хуби заяагаа ниилүүлээ һэн. Хоюулаа малай аргашан мэргэжэлтэй болоод, аяар холо Ононой эрьедэ оршодог Тугшан нютаг ажаллахаяа ошоһон байгаа.

Абань Эрженэдээ жаахан байхадань, эсэгэ хүнэй энхэрэл, аба хүнэй анхарал үзүүлһэн ааб даа.  Боро юрьеэнэй  үдэр бүриин ажал,  үглөө бүри нюдэндэнь харагдадаг  нюсэгэн тала, нютагһаа холо, хариин дайдада һанаанда таараагүй байдал, эреэнтэй маряантай энэ дэлхэйн үзэгдэл – Цыренжаб басагаяа таалаад лэ, уйлан хайлан  Захааминаа ябашоо һэн. Тиигээд лэ Эржена нагаса аба эжыдээ үндыхэ хуби заяатай байшоо.  Эрженын мүнөө һанахадань, нагаса аба эжы хоёройнь  урин дулаахан хандаса, Цырегма абжаагайнь  дуунууд, ирагуу шүлэгшэн Жаргал хуряахайнь дуулаха дүй дүршэлэй заабаринууд,  түрэһэн аба эжытэеэ хахасалай уйдхар, сэдьхэлэй хүмэреэн - эдэ бүгэдэ дуушан болохо хуби заяандань нилээхэн ехэ мүр сараа үлөөгөө бшуу.

Арбан зургаатайхан байхадаа, Улаан-Үдын хүгжэмэй һургуулида орожо, дуушанай бэлэн бэшэ мэргэжэлэй хатуужал гаража эхилээ һэн. Багшань Вячеслав Баендаевич Елбаев  олон суута дуушадые һургаһан, Эрженые дуу дуулаха шадабарида, ажабайдалай заабари заршамда  нилээн һургаһан, мүлиһэн  ааб даа. Эржена багшадаа баярые хүргэн, ходол дурсан хөөрэжэ байдаг юм.

1997 ондо эстрадна дуунай IV республиканска “Сагаан һара” телевизионно мүрысөөндэ Эржена Санжиева илалта туйлажа, Гран-при шанда хүртөө һэн. Тэрэнэй дуулаһан “Түрүүшын дуран” тэрэ үедэ залуушуулай эгээн дуратай дуун боложо шалгараа бэлэй.

Москвада Гнесинүүдэй нэрэмжэтэ дээдэ һургуулида һураһан юм. Тэндэ һуража байхадань, Марина Владимировна Полякова багшань Америкын суута Сетте Риггз хүгжэмшэндэ Эрженые шагнуулаа бэлэй.

-Энэ хүндэ бурханһаа заяагдаһан ирагуу хоолой, дуулаха өөрын онсо маяг байна. Энэ басаганда минии нэмэжэ зааха заабари үгы. Хожомоо дэлхэй дүүрэн суурхаха дуушан болохо,- гэжэ хүгжэмшэн хэлэһэн юм.

Тэрэ уулзалгада байһан Бүхэроссиин телевидениин “Просвет” дамжуулгые  хүтэлэгшэ Дмитрий Дибров  Росси гүрэнэй углуу тохой бүхэндэ гарадаг нэгэдэхи каналаар  Сетте Риггз гэгшын эдэ үгэнүүдые хэлэжэ, Эржена олондо мэдээжэ, суутай болоо һэн. Дмитрий Дибровой дамжуулгада Эржена буряад арадай “Үншэн сагаан ботогон” дуу, “Ум маани бадмэ хум...” гэжэ маани мэгзэм аянгалан дуулаа һэн. Мүнөөшье тэдэ дуунуудынь интернет дүүрэн табяатай байдаг, шагнаха бүреэ  Эржена  басаган  иимэ гоёор дуулана гээд би омогорходогби.

 Хакас Уласай түб Абакан хотодо болоһон можо хоорондын хакасай эстрадна дуунай тэмсээндэ Эржена Санжиева илажа, Гран-при шанда хүртэhэн юм. Тэмсээнэй дүримөөр  Эржена хакас арадай дууе уянгатуулан дуулажа, тэдэнэй зүрхэ сэдьхэлыень эзэлжэ шадаа бэлэй.

“Звезда” телеканалаар дамжуулдаг “Шэнэ одон” урилдаанда Эржена Санжиева шалгалта гаража,энэ оной майн 21-дэ 7-дохи выпускдэ Буряад Уласаа түлөөлжэ дуулаха юм. Иимэ ехэ урилдаанда хабаадаха гээшэ ехэ нэрэ түрэтэй, харюусалгатай гээшэ. Эрженэдэ амжалта туйлахыень хүсэнэбди.