Соёл уралиг 6 jul 2022 912

Баримтата дурасхаал

       Россиин габьяата зүжэгшэн Елена Шараевагай түрэhөөр 60 жэлэй ойдо зорюулагдаhан «Елена Шараева. Единство таланта и красоты» гэhэн баримтата фильм интернет сүлжээндэ олон мянган харагшадай анхарал татажа байна.
    Түрэл Түнхэн дайдынь адис хэшэг, баабай иибиин заяаhан бэлиг, һуралсал хүмүүжэлэйнь һайхан ёһо заншал, өөрын аза талаан, зон олоной үргэмжэ, сухаришагүй эрмэлзэл зориг, эсэбэритэй, тэсэмгэй ехэ ажал - эдэ бүгэдэ Елена Шараевагай хуби заяанда ушараа, гайхамаар бэлигэйнь һалбаран хүгжэхэдэ нүлөөлөө гэжэ энэ фильм соо харуулагдана.

     Түнхэнэй Хойморто, нэрэ солотой зоноороо суутай Галба нютагта  Гомбо Сыдыпович, Ринчин Доржиевна Шараевтанай найман хүүгэдтэй бүлэдэ түрэһэн басаган үри багаһаань гайхуулжа эхилээ. Һаял хүлдэ ороод байһан Ленын жэгтэйгээр гүнгэнэхые дуулаһан эгэшэнь шагнаархахадаа, Саяан тухай дуунай аялга тухайлжархиба. “Шарайн Гомбын басаган аманда орохоһоонь урид дуулажа байна!” - гэһэн һураг суу Галбаар тарашоо бэлэй.

     Улаан-Үдын хүгжэмэй училищида Россиин габьяата артист Клавдия Гомбоева-Языковагай сэгнэшэгүй hургаал хэшээлдэ хүртэжэ, оперын дуушан болохо гэжэ шиидэhэн байна. Ленинградай консерваторидо, ород классическа оперын суута һургуулида профессор Ираида Левандогой зүбшэл заабаряар Елена Шараева орёо мэргэжэлэй нюуса шудалаа, бурханһаа үгтэһэн һайхан хоолойгоо улам гүнзэгы, сэбэр аянгатай болгон мүлиһэн байна.

     Буряад орондоо бусажа, оперо болон баледэй академическэ театртай хуби заяагаа холбоо. Түрэл болоһон театрай тайзан дээрэ тэрэнэй зохёохы өөрын онсо маяг яагаад бүрилдэhэн тухай Россиин арадай артист Дарима Линховоин, Буряадай арадай болон Россиин габьяата зүжэгшэд Владимир Рылов, Лидия Галсанова, Виктория Базарова, үетэниинь болохо буряад оперын гол дуушад Тогмит Танхаев, Дамба Занданов, Батор Будаев гэгшэд ехэ hайханаар дурсажа хөөрөө.

     Театртайгаа хамта Елена Монгол орондо, Голландида, Францида, Японидо, Урда Корейдэ гастрольдо гараһан, Москва, Санкт-Петербург, Киев хотонуудай зон буряад дуушадай бэлигтэй бахархан танилсаа бэлэй. 1993 ондо Елена Шараева түрүүн Пермьдэ залуу дуушадай уласхоорондын урилдаанай тусхай шанда, удаань Токиодо оперно дуушадай ехэ наадамда суута Ирина Архиповагай магтаалда хүртөө. Е.Шараева Т.Шойдагбаева хоёрые мастер-класс гарахыень Ехэ театрта Ирина Архипова уриһан байна. Ямар гайхалтай аза талаан гээшэб!

     1995 ондо Глинкын нэрэмжэтэ дуушадай уласхоорондын XVI урилдаанай лауреат болохо хубитай байгаа. 1996 ондо хүгжэмтэ Европын түб болохо Венэдэ заншалта ёһоор үнгэрдэг “Бельведер” конкурсдо амжалта туйлаа.

     2004 оной апрелиин 29-дэ Буряадай оперно театрай тайзан дээрэ үнгэрhэн Россиин габьяата артист Елена Шараевагай бенефисhээ кадрнууд энэ фильмдэ хэрэглэгдээ.

     Елена Шараевагай зүрхэнэйнгээ ульһа оруулжа бүтээhэн нимгэн сэдьхэлтэй, гайхамшаг эхэнэрнүүдэй дүрэнүүд халуун амисхалтай, үнэншэмэ байдаг дээрэhээ харагшадай дура буляадаг бэлэй.

   - Героиня бүхэнөө хоолойгоороо туршажа, гүн удхыень ойлгожо абадагби. Жэшээлхэдэ, Чайковскиин “Елбэрэй хатан” соохи Лизын дүрэ намда ехэ дүтэ юм, – гэжэ Еленын хэлэhые hанадагби.

     Өөрөө өөртөө хүндэхэн даабари үгөөд, бэеэ шангахан барижа, зохёохы шуналаа алдангүй ябаhан бурханhаа үршөөгдэhэн үндэр бэлигтэй хүнэй хуби заяан энэ фильм соо уран тодорхойгоор зураглагдана.

     Гэр бүлэһөөнь, дуратай ажалһаань, хани нүхэдһөө дэмжэлгэдэ хүртэжэ, урма баяртай ябаhан солото дуушанай наhан харамтай богони байшоо.

   «Ленынгээ һайхан хоолойе  энэ фильмдэ соносожо, дабташагүй сэбэр шарайень хаража уярбабди», - гээд, интернет сүлжээгээр хүнүүд бахархалаа хубаалдажа байгаа бэлэй.

    Еленэтэй нэгэ класста hураhан Светлана Дамбаевагай фильм буулгаха тухай дурадхал оруулхада, үетэниинь дэмжээ hэн. Еленын түрэл гарал, нютагай зон, хүгжэмэй училищида суг hураhан, театрта хамта алба хэhэн зон фильм буулгахада али болохоор туhалhан байна. Фильм соо нэрлэгдэhэн зонhоо гадна Надежда Бильгаева, Лопсон-Сырен Сыренов, Нина Соктоева, Наталья Тулаева, Туяна Баторова гэгшэдтэ сониной нюурhаа баяр хүргыт гэжэ Валентина Шараева хандаа hэн.                                                                                                                                                  

     Режиссер-оператор Татьяна Мункуева, операторнууд Батчулуун Баяр, Сергей Данзанов, монтажай режиссер Гүрсэд Пүрэвдорж гээд фильм буулгаа. Кадрай саанахи текст бэшэhэн Туяна Самбялова редакторай уялга дүүргэбэ, текстые уншаhан Буряадай оперын гол дуушан Елена Мохосова бүхы проектын менеджерэй ажал бэелүүлээ.

     Елена Шараевагай гэр бүлын, дүтын зоной хубиин архивhаа, «Буряад үнэнэй» фотокорреспондентээр тэрэ үедэ хүдэлhэн Гомбо Самбяловай гэрэл зурагууд фильмдэ, энэ мүнөө сониной нюурта хэрэглэгдэбэ.

     Фильмдэ буулгагдаhан зоной буряадаар дуугаржа байхые, буряад hайхан дуунуудай зэдэлхые шагнахада, урматай зохид байнал даа. Солото дуушан тухай уярма дурсалгануудые баримтата фильмдэ мүнхэрүүлбэ ха юм.

Автор: Туяна САМБЯЛОВА

Фото: Туяна Самбяловагай дурадхаһан гэрэл зурагууд