Аяар холын Финлянди гүрэнэй үхибүүд Буряадай шатаршадтай танилсаа

Буряадай Шатарай федераци январиин эхинэй амаралтын үдэрнүүдтэ һонирхолтой хэмжээ ябуулгануудые үнгэргэдэг заншалтай. Олон жэлэй хугасаада ветерануудай дунда мүрысөөн, Буряадай суперфинал гэхэ мэтэ мүрысөөнүүд олон хүнүүдые суглуулдаг байгаа. Харин мүнөө оршон байдалай орёо болоод байха үедэ эдир шатаршадай эб найрамдалай нааданууд эмхидхэгдээ. Аяар холын Финлянди гүрэнэй үхибүүд Буряадай шатаршадтай танилсаа.

Һонирхолтой уулзалга

Тус мүрысөөн байгаали хамгаалгада зорюулагдаа гээд хэлэлтэй. Юуб гэхэдэ, үндэһэтэнэй хүреэлэнүүд эмхидхэгшэдтэ ехэ туһа хүргэһэн байна. Саһанай барас болон Финляндиин Саймен нуурта ажамидардаг хаб загаһа хамгаалая гэжэ эдир шатаршад уриһан байна.

- Дэлхэй дээрэ оройдоол 70 толгой саһанай барас бүридхэгдэнэ. Энэ һайхан хара сагаан үнгэтэ миисгэй манай Түнхэнэй аймагай хадаар баһа ябадаг. 7-8 толгой тэндэ тоологдоно. Мүн 320 Сайменай хаб загаһан мүнөө дээрээ бии юм ха. Финляндиин байгаали хамгаалагшад 2025 он болотор тэдэнэй тоо олошоруулха түсэбтэй, - гэжэ Түнхэнэй Үндэһэтэнэй хүреэлэнэй захирал Алдар Доржиев хөөрэнэ.

2007 оной һүүлээр түрэһэн 10 шатаршан тус уулзалгада хабаадаа. Финляндиин эдиршүүл гэр гэрһээ наадаһан байна. Мүн Буряадай түлөөлэгшэд Буряадай гүрэнэй ехэ һургуулиин дэргэдэ зохёогдоһон “Бусалха сэг” гэһэн таһагта суглараа. Хэмжээ ябуулгын эхиндэ хабаадагшадта амаршалгын һайхан үгэнүүдые Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов хэлээ. Уласхоорондын Шатарай федерациин хүтэлбэрилэгшэ Аркадий Дворкович эмхидхэгшэдтэ баярые хүргөөд, хамтаран, байгаалияа хамгаалая гэжэ уряалһан байна.

Наадануудые харахаяа ерэһэн Алексей Цыденов үхибүүдээр харилсажа, амжалта туйлахыень хүсөө.

Эрдэм Хубукшанов, Тамерлан Чындыгыр, Рома Сымбелов, Батор Жамбалов, Алдар Тыхеев, Алдар Богданов, Алдар Бабаринов, Сойжина Комиссарова, Номина Дармаева болон Виктория Будаева гэгшэд Финляндиин командые илажа гараа. 198:55 гэһэн тоотойгоор тэдэ шүүһэн байна.

Түнхэнэй аймагай байгаалиин үзэсхэлэниие вертолёдоор ниидэжэ хараха бэлэг эндэ сугларагшадта дурадхагдаһан байна. Уласхоорондын гроссмейстер Жамсаран Цыдыповэй нюдэеэ хаагаад наадахадань, амжалта туйлагша тус бэлэгтэ хүртэхэ байгаа. Теэд наадаха дуратайшуул үсөөн байшоо. Мэдээжэ дуушан Мэдэгма Доржиева, олон жэлдэ Арадай Хуралай һунгамал ябаһан Вячеслав Ирильдеев болон эдэ үгэнүүдэй автор Жамсарантай тэмсэжэ, булта вертолёдоор ниидэхэ аяншалгада хүртөө. Түнхэнэй хүреэлэнэй захирал Алдар Доржиев өөрөө баһа гроссмейстертэй наадаа.

Шатар яагаад хүгжөөхэб?

Иимэ асуудал Буряадай Шатарай федераци урдаа табина. Энээн тухай хүтэлбэрилэгшэнь Инна Ивахинова мэдүүлнэ.

Мэдээжэ шатаршанай хэлэһээр, 2021 ондо аймагуудта анхарал ехээр хандуулагдаха байна. Хүдөөдэ ямар байдал тогтонхойб гэжэ эгээл түрүүн хаража үзэхэ.

- Манай аймагуудта һоригшод дуталдана. Теэд байгаашье һаань, спортын һургуулинуудта багшалха һуури үгтэнэгүй. Олон һоригшоднай үндэр наһатай болонхой. Тэдэниие һэлгэхэ залуушуул харагданагүй. Зарим нютагуудта шатаршье үгы байһандань харамтай. Аймагуудта байдал һэлгэжэ, шатарта анхарал хандуулха хэрэгтэй, - гэжэ Инна Ивахинова мэдүүлнэ.

Яруунын аймагай хүтэлбэрилэгшэд Шатарай федерацида һоригшые оложо үгэхыень хандаһан байна. Тэндэ ошожо хүдэлһэн мэргэжэлтэниие гэр байраар хангахаар бэлэн байһанаа яруунынхид мэдүүлнэ. Энэнь гайхалтай бэшэ. Юуб гэхэдэ, Яруунаһаа уг гарбалтай Жамсаран Цыдыпов Буряад ороноо холо ойгуур суурхуулжа ябана бшуу. Тэрэ “уласхоорондын гроссмейстер” гэһэн хүндэтэ нэрэ зэргэдэ хүртэнхэй гээд һануулая. Шэнэ жэлэй урдахана Жамсаран 14-дэхи дэлхэйн абарга Владимир Крамнигые диилэжэ, шатарта дуратайшуулые гайхуулаа.

Яруунада мэргэжэлтэниие бэдэржэ байхадань, Түнхэнэй аймагта шатарай шэнэ түб үүдэеэ сэлибэ. Шэмхын интернат-һургуулиин дэргэдэ тусхай клуб нээгдээ. Инна Ивахинова үхибүүдтэ багахан хэшээл харуулһан байна. Мүн нэгэ доро хэдэн тамиршадтай наадаа.

- Шэмхын һургуулида бидэ шатараар туһалаабди. Тиихэдэ шатарай номуудые, компьютерна программануудые бэлэглээбди. Бусадшье аймагта туһалха һанаан бии. Юуб гэхэдэ, тэндэхи үхибүүд шатар наадаха хүсэлтэй, нюдэндөө галтай байна, - гэжэ Шэмхэһээ бусаһаар, Инна Саяновна мэдүүлээ һэн.

Ороод байгаа жэлдэ шатарай амаралгын лагерь дахинаа хүдэлхөөр түсэблэгдэнхэй. Түнхэнэй аймагай Аршаан һуурин эдиршүүлые хүлеэн байна. Урда жэлнүүдтэ Байгал далайн эрьедэ лагерь түхеэрэгдэдэг һэн. Үнгэрһэн 2020 ондо онлайн аргаар эмхидхэгдээ. Эндэ ганса Буряад ороной түлөөлэгшэд бэшэ, мүн Эрхүү можын, Үбэр Байгалай хизаарай, Саха-Яхад болон Тыва Уласуудай тамиршад хабаадаа.

Улаан-Үдэ хотодо баригдажа байһан Мүльһэнэй ордоной дэргэдэ шатарай түб нээгдэхээр хараалагданхай. Тиимэһээ үшөө олон хүн шатарай тулалдаануудта хабаадаха бэзэ гээд найдагдана.

Гараад байгаа жэлдэ ямар мүрысөөнүүд сагтаа болохоб гэжэ эли бэшэ.

- Март һарада Ивалгын дасанда “РАПИД Гран-при” гэһэн мүрысөөн болохо бэзэ гээд найданабди. Нёдондо үнгэргэгдөөгүй. Үхибүүдэй дунда Ородой чемпионат апрель һарада түсэблэгдэнхэй. Тэндэ хабаадаха эрхэдэ Буряадай аяар 14 эдир шатаршан хүртэнхэй. Мүн бусадшье хэмжээ ябуулганууднай болобол һайн бэлэй, - гэжэ Инна Ивахинова түсэбөөрөө хубаалдана.