Хүдөөгэй ажалшадай баяр

Баярай хэмжээн В. Филиппо­вэй нэрэмжэтэ Буряадай гүрэнэй хүдөө ажахын академиин дэргэдэ үнгэргэгдэһэниинь һайшаалтай. Хүдөө ажахыда бүхы наһаараа хүдэлһэн олон тоото мэргэжэлтэд һуралсалай энэл гуламтада һуража, мэргэжэлтэй болоһон намтартай­нууд юм. Ургажа ябаа залуу халаан, оюутад, багшанар хүдөө ажахын һалбариин түрүүшүүлтэй, ветера- нуудтай уулзахадаа, баяртайнууд байгаа. Үдэр һүниие ойлгонгүй хүнгэн бэшэ ажалда хамсыгаа шуун орожо хүдэлһэн ветерануудай дүй дүршэл тухай хөөрөө ерээдүйн мэр­гэжэлтэд ехэл һонирхожо шагнаа.

- Бишье баһа манай хүдөө ажа­хын академидэ һуража гараһан байнаб. Олон жэлдэ үйлэдбэридэ хүдэлөөб даа. Тиигэжэ ажалшад­тай, хүдэлмэрилэгшэдтэй уулза­хадаа, нүхэдтэйгөө харалсаһандал болодогби. Хүдөөдэ эдеэ хоол буйлуулга бэлэн хэрэг бэшэ. Онсо анхарал хэрэгтэй. Арадай Хуралай һунгамалнууд энээниие һайнаар ойлгожо, ходо дэмжэжэ байдаг, - гэжэ Буряад Уласай Арадай Хуралай Түрүүлэгшэ Владимир Павлов хэлэ­нэ.

Түүхэеэ мартангүй урагшаа дабшана

Буряад-Монголой АССР-эй байгуулагдаһан сагһаа хүдөө ажа­хыда гол анхарал хандуулагдажа эхилээ бэлэй. Ямаршье сагта хүдөө ажахы Буряадта хүгжэлтын замаар урагшаа дабшаа. Гүрэнэй бодолгын уялгануудые хүсэд дүүргэжэ шадаа гэхэдэ, алдуу болохогүй. Жэшээлбэл, улас доторнай газар уһалуулгын ажал 1930-1940-өөд онуудаар нэбтэрүүлэгдээ. Шэрүүн, дүлэтэ дайнай жэлнүүдтэ хүдөөгэйхид ажал хүдэлмэриеэ хээд лэ байжа, фронтдо хэды ехэ эдеэ хоол дам- жуулаа гээшэб. Совет үедэ Буряадай ажахынуудта малай ажал, таряа ургуулга үндэр хэмжээндэ гаргагда­жа, бүхы түсэбүүд дүүргэгдээ. Харин гүрэнэй гайхалтайшье зорилгонуу­дые хүдөөгэйхид шадамар бэрхээр бүтээгээ. Тэрэ тоодо манай хүшэр байгаалиин оршон байдалда кукуру­за, рапс болон бусад ургамалнуудые тарилга болоно.

Буряад Уласай хүдөө ажахын ба эдеэ хоолой сайд, Засагай газа­рай Түрүүлэгшын орлогшо Галсан Дареевэй тэмдэглэһээр, һүүлэй жэлнүүдтэ хүдөө ажахын һалбари хүгжэлтын шэнэ замда гаранхай. Урда жэлнүүдэй дүршэлнүүдые алдангүй, шэнэ онол аргануудые хэрэглэн хүдэлнэ гэжэ хэлэмээр. Һайшаалтайнь гэхэдэ, таарама онол арганууд хаа-хаанагүй хэрэглэгдэнэ.

- Хүдөө ажахымнай бүхы талаараа хүгжэжэ байхадань, булта баярлаха ёһотойбди. Хүндэ 1990-ээд онуудһаа эхилжэ, таряа ургуулдаг талмай жэл бүри бага болгогдожо байһанаа, одоошье тогтоогдобо. 2023 ондо 136 мянган тонно таряа абажа шадаабди. Нэгэ гектарһаа 20 центнер орооһон абтагдаа. Энэмнай зүблэлтэ сагташье харагдаа, үзэгдөөгүй тоо гээшэ. Мал тэжээлгэ уластамнай гол һуури эзэл­нэ ха юм. Алас Дурна зүгэй федераль­на тойрогто мяха бэлдэлгээрээ бидэ 2-дохи һуури эзэлнэбди. Бүхы дээрээ уласаймнай дэбисхэр дээрэ үүлтэртэ мал тэжээхэ 32 ажахы хүдэлжэ байдаг. Эдеэ хоол буйлуулгын һалбарида 400 гаран эмхи хүдэлжэ, 11 миллиард түхэриг мүнгэндэ зүйл худалдаа най­маанда гараа. Мяханай, хилээмэнэй зүйлнүүдэй үйлэдбэринүүд жэл бүри нээгдэнэ. Мүн фермернүүд өөрын ажал эдэбхитэйгээр ябуулна. Эдэнэй үйлэдбэрилһэн зүйлнүүд һүүлэй табан жэлдэ хоёр дахин ургаһан байна, - гэжэ Галсан Дареев зарим дүнгүүдтэй танилсуулна.

Буряад Уласай Хүдөө ажа­хын ба эдеэ хоолой яаманай байгуулагдаһаар 100 жэлэй ойн бая­рай медаль бүтээгдэһэн байна. Иимэ шагналда 100 гаран ветеран хүртөө. Тэрэ тоодо Социалис Ажалай Герой болоһон Ольга Энхеевна Сангадие­ва, Анатолий Петрович Калашников гэгшэд болоно.

Эрхимэй эрхимүүд

Баяр ёһололой оршон байдалда ганса гүрэнэй шагналнууд барюу­лагдаа бэшэ, мүн түрүү ажахынууд, хүдэлмэрилэгшэд, мэргэжэлтэд хүндэлэлдэ хүртэбэ.

Москва хотодо 25-дахияа “Алтан намар” гэһэн агропромышленна үзэсхэлэн дэлгээгдэжэ, түрүүшүүл элирүүлэгдээ. Буряадай хүдөө ажа­хынхид эндэ шалгарба. Бэшүүрэй аймагай захиргаанда хүдөө нютагай дэбисхэрые олон талаар хүгжэлтэ ябуулһанай түлөө алтан медаль барюулагдаа. Ивалгын аймагай Доодо Ивалга һууринай Тимур Пурбуев болон Бэшүүрэй аймагай Шанага һууринай Амгалан Ринчи­нов гэгшэд мяханай үйлэдбэрилгын мүнгэн болон хүрэл медальнуудаар шагнагдаа.

Жэл бүри Буряадта хүдөө ажахын түрүү мэргэжэлтэд элирүүлэгдэнэ. 2023 оной хугасаада тон амжалтатай­гаар хүдэлһэн хүдөөгэйхид шангуу­даа үндэр тайзан дээрэһээ абаба.

Загарайн аймагай Владимир Цыремпиловэй ажахы “Гэр бүлын эрхим фермэ” гэжэ нэрлэгдээ. Хори­ин аймагай “Тамир” ажахы хүдөө ажахын үйлэдбэрилгын кооперати­вуудай дунда эрхимлээ.

Хэжэнгын аймагай Галсан Радна­евай ажахы фермерскэ ажахынуудай дунда шалгаржа, “Рэйсэр” мотоцикл шанда хүртөө. Үшөө нэгэ мотоцикл шанда Хяагтын аймагай “Кяхтин­ское” гэһэн ажахы хүртэһэн байна.

Эдеэ хоолой томо үйлэдбэринүүдэй дунда “Бурят­мяспром” түрүүлбэ. Генеральна захирал Аламжа Сыреновтэ 100 мянган түхэриг шан, дамжуулагдаха туг барюулагдаа.

Энэ хэмжээ ябуулгада эрхим гэжэ нэрлэгдэһэн зарим ажахынуудтай удаадахи дугаарнуудтаа танилсуул­хабди.