Ургуулһан эдеэгээ урматайгаар хуряажа

 Энэ жэлнай халдабарита үбшэнһөө боложо, ехэ ондоохоноор, хүлгөөтэйгөөр эхилээ. Хабартаа бултадаа гэртээ һуужа, үбшэнэй намдахые хүлеэхэдээ, зуһаланайнгаа байрада газарайнгаа ажал нэгэ бага хожомдожо эхилээбди. Тиибэ яабашье, арга мүрыень олоод лэ, мүнөө түрүүшынгээ ургаса амталха саг ерээд байна.

 Эртэ хабар тарижа ургуулһан үгэрсэ, помидор, мангир гэхэ мэтэ ургамалаа бага багаар худалданабди. Хартаабхашье заримашуул худалдана. Хэдэн жэлэй туршада газарай эдеэ ургуулжа, өөһэдтөө хүрэхыень орхёод, бэшыень худалдадагбди. Тиимэ ехэ мүнгэ бидэниие олзоборилно гэжэ бү һанаарайт. Миин лэ гараа баряад һуухагүйн түлөө энэ ажал ябуулна гүбди гэжэ бидэ заримдаа һанагшабди. Олоо болоһон мүнгэншни харгыдаа, унаадаа гараад лэ дүүрэһэн хэбэртэй байдаг, - гэжэ Валентина Матвеевна хөөрэнэ.

Манай буряадууд ород яһатанай энээгүүрнай һуурижахаһаа хойшо ургамал эдеэтэй танил болоһон, мүнөө болоод байхада, тэдээнһээ дутуугүй амтархан эдидэг, газарай эдеэ ургуулхадаашье шадамар болонхой. Урдандаа гансал үхэр малайнгаа ашаар ажамидаржа байгаа хадаа мүнөө сагта элдэб эдеэ холижо хооллодог саг болоо. Ургамал эдихэдээ, бидэ өөрынгөө бэе махабадта тон хэрэгтэй бодосуудые шэнгээнэбди.

Огородой эдеэ ургуулха гээшэ тон нарин, тиимэшье бэлэн ажал бэшэ даа. Тиигэбэшье хартаабха, морхооб, үгэрсэ гэхэ мэтэ ургамалнуудые ургуулжа байхаар ааб даа. Мүнөө олон зон ажалгүйбди гээд гүйлдэдэг. Тэдэн газар эдлүүрилжэ ажаллаад, мүнгэшье олохо аргатай.

 Минии мэдэхээр, манай хүршэ ажал хэдэггүй, гансал үдэрэй хүдэлмэри хэжэ түлхисэлдэдэг. Үхэр малай аргал - миинтэ үтэгжүүлгэ - хэбтэнэ, хажуудамнай горхон урдаха - үшөө юун хэрэгтэйб? Ажаллахал хэрэгтэй болоно. Хүршэдөө огород тарижа, мүнгэеэ алмаха байгааш гэжэ хэлэхэдэшни: «Бидэ, буряадууд, мяхаша зомди», - гэхэ. Үнэн дээрээ үгэрсэ, помидор хэршэжэ холёод, урдань табибалшни, «оо, оо» гэжэ байжа, хоёр шэхэнэйнгээ саагуур бамбайса зооглохо. Мяхашаб гэһэн аад лэ, газаань газар гэшхэхэ мал байхагүй. Залхуу ааша гаргангүй ажал хэбэл, хорёо соохоноо ямаршье мүнгэ олохоор, - гэжэ Хурамхаан нютагай Бадма ахатан хэлэнэ.

Хүршэ Хитадһаа, халуун Узбекистанһаа ажалшад манай нютаг ерээд, огород тарижа ургуулхадаа тон шадамар гэжэ бидэ харадагбди. Тэдэнэрэй ургуулһан ногоон эдеэ ехэнхидээ бидэ дэлгүүрһээ абажа эдидэгбди. Тиихэдэнь манай нютагаархид ондоо нютаг можо, хари газар гаража ажаллана.

 Улаан нюураараа хара газартаяа уулзаад, нюргаяа наранда шаруулжа, бүхэли үдэртөө эшэ бүхэндэнь һунажа мүргэжэ байнхаар, ондоо ажал хээд, олоһон мүнгэндөө огородой эдеэ бага багаар худалдажа абаашань дээрэ, - гээд минии үүри Булат хэлэнэ.

«Ажал хэхэдээ, амаа тоһодохо» гэһэн арадай гүн сооһоо хүрэжэ ерэһэн оньһон үгэ хэзээдэшье удхатай байха. Тиигэжэ ходол хэлэгдэжэ байдагшье һаань, һүүлэй үедэ Тэб тэнгэриһээ тэдхэмжэ хүлеэжэ һуудаг зон олон болонхой гэжэ һанамаар байдаг. Хүнэй нюур хараашалжа, альгаа тодоод ябанхаар, ямаршье ажал хэжэ байбал, хооһон байгдахагүйл даа.

Харин үйлсөөр һүүдэр бэдэржэ, саарһан хайрсагаа тодхоод, огородой эдеэ худалдахаяа гараһан хүгшэд һайн байдалһаа боложо тиигэнэгүй. Гүрэнэй тэдхэмжэнь арайл хүрэнэгүй гэлсэдэг. Тиимэһээ шадаал һаа, эдэнэй шанар һайтай эдеэ худалдажа абабалнай, багаханшье нэмэри болохо. Томо-томо дэлгүүрнүүд, хамжаанууд эдээнһээ боложо хохидохогүй.

«Залгидагай гэртэ эдеэн үгы, залхуугай газаа түлеэн үгы» гэжэ арадай мэргэн үгэ дэмы хэлэгдээгүй.

Хотын Түбэй дэлгүүртэ огородой эдеэнэй сэн иимэ байна:

Үгэрсэ – 80 түх.

Помидор – 150 түх.

Хапууста – 40 түх.

Кабачки – 70 түх.

Хартаабха (3 кг) - 350 түх.

Лууван 70 түхэригһөө дээшэ сэнтэй.