Баргажанай голоор- албанай хэрэгээр

Эмнэлгын газарнуудай бэрхэшээл

 - Поликлиникын байшан хуушараа, хушалта, дулаасуулгын соргонуудhаа эхилээд, бүхыдөө hэльбэн шэнэлэгдэхээр болоо. Энэ хэрэгтэ 60 гаран сая мүнгэн хэрэгтэй. Эмнэлгымнай газарта мүнөө заһабарилга эхилэнхэй, - гэжэ аймагай больницын ахамад врач Баир Очиров дуулгаба.

Алексей Цыденов аймагай түб һууринда халдабарита үбшэнгүүдые аргалдаг таһагай байшан, Уланай эмнэлгын газар, Юбилейный һууринай абмулаториин байшангуудта хүрэбэ. Буряад Уласай Элүүрые хамгаалгын яаманай сайд Евгения Лудупова болон нютагай эмшэд үнинэй хуушарһан байшангуудаа шэнэлүүлхэ, тусхай автомашинаар хангаха, энэ һалбарида ажаллаха залуу мэргэжэлтэдые урижа асарха дуратай байһанаа мэдүүлээ.

 - Үбшэнтэниие болон эмшэдые зөөхэ тусхай авто-унаа Юбилейный тосхоной амбулаторидо абажа үгэхэбди. Тиихэдэ хуушарһан байшан даб дээрээ заһабарилга хэхэбди, - гэжэ Алексей Цыденов тэдэниие найдуулаа.

Соёлой һалбари Адамово, Улан, Суво һууринуудта ноёд сайд хүрэхэдөө, Соёлой байшангуудай мүнөөдэрэй байдалтай танилсаһан байха юм. Уланда нёдондо Соёлой байшан шэнэлэгдэжэ, дулаан, һаруул болоһон һаань, нүгөө хоёр һууриндань байдалынь ехэ шахардуу. Адамово һууринда Соёлой байшан 1953 ондо баригдаһан, хоёр пеэшэнээр дулаасуулагдана. Нютагай захиргаанай байшанай шатахадань, мэргэжэлтэд саг зуура клуб соо байрлаһан байна.

- Мүнөө үедэ пеэшэнээ түлижэ байнабди. Соёлой байшан үнинэй заһабарилагдахаар болоо. Һургуулиһаа дулаасуулгын соргонуудые татаха аргатай байнабди. Мүнөө болоходо, номой сангай байшанда заһабарилга хэжэ, тиишээ орохо һанаатай байнабди, - гэжэ нютагай сомон дарга Надежда Меньшикова хэлэбэ.

- Дулаасуулгын сорго татаха арга байна, теэд һургуулиин байшанай хүйтэн болохогүй һаань, шэнжэлжэ үзөөд, энэ асуудал шиидхэхэ хэрэгтэй, - гэжэ Толгойлогшо аймагай засаг даргада хэлэбэ.

Үдэр бүриин асуудал

Хара-Усун нютагай ажаһуугшадай эгээл ехээр һанааень зобоодог асуудалнуудай нэгэниинь - хүүргэ болоно. Тус нютаг Баянгол һууринай захиргаанда ородог юм. Хара-Усун гэhэн гол дээгүүрхи хүүргэ үнинэй муудаһан. Модоор баригдаhан хүүргэ шэнэлэгдээшье һаа, удангүй аюултай болоно.

- Мэнэ hая заhаад лэ байхадань, шаагдаhан баханануудынь дороhоо түлхигдэжэ гарадаг. Газарынь нэгэ онсотойхон, тиимэhээ эндэ бетоноор шэнэ хүүргэ баряа hаа, бэрхэшээл усадхагдаха hэн. Үхибүүднай үдэр бүри энэ аймшагтай хүүргээр hургуулидаа ошоно. Зундаа үерэй болоходонь, хэдэн үдэрөөр «ехэ» газарhaa таhардаг гээшэбди, - гэжэ  нютагай эдэбхитэй ажаhуугша Жамсаран Ринчинов хэлэнэ.

Хоёрдохи ехэ бэрхэшээлынь - эндэ худаг үгы. Нютагаархид Хара- Усун горхонһоо уһаяа зөөнэ.

- Хоёр дахин худаг малтуулаабди, теэд хэды оролдобошье, уһа гаргажа шадаагүйбди, - гэжэ ажаһуугшад хэлэбэ.

 - Шэнэ хүүргэ барихабди. Үглөө нүгөөдэр бэшэшьe hаа, ерэхэ хэдэн жэлэй туршада бэрхэшээлыетнай усадхахабди, - гэжэ  уласай Толгойлогшо найдуулаа.

Иигэжэ дуулахадаа, хара-усанайхид ехэ баярлаба. Үнэхөөрөөшье, олон жэлэй туршада хэлэгдэжэл байдаг асуудалынь һайн тээшээ шиидхэгдэхэ юм бэшэ гү.

Энэл үдэртөө аймагай соёлой түбтэ нютагай ажаһуугшад олоороо сугларба. Тэндэ эгээл түрүүн амжалта туйлаһан нютагаархидые амаршалаад, Буряад Уласай Толгойлогшо Алексей Цыденов хэжэ байһан ажал тухайгаа хөөрэжэ үгөө. Баргажан нютагаархид һанаа зобооһон асуудалнуудаа табижа, харюунуудые абаба.

Хурамхаан хүрэхэдөө

1961 ондо Хурамхаанай аймагта шэнэ Майск тосхон байгуулагдаһан түүхэтэй. 1960-70-аад онуудта тэндэ ниитын эмхинүүдэй байшангууд баригдаа һэн. Мүнөө болоод байхада, тэдэнь хуушаржа, мүн лэ заһабарилгада орохоор болонхой. 2023 ондо Соёлой байшан һэльбэн шэнэлэгдэхэ юм, энэ хэрэгтэ 13 272,487 түхэриг хэрэгтэй болоно. Мүнөөдөө түсэблэлгын ажал ябуулагдажа байна. Энэл нютагай больницын байшан аяар 1970 ондо баригдажа, ашаглалгада тушаагдаа һэн, харин 2008 ондо хаагдаһан байна. Ажаһуугшадта фельдшер, медицинскэ сестра, хүүгэдэй эмшэн туһаламжа үзүүлжэ байна.

Мүн хоёр нютагые аймагай түбтэй холбодог Гаарга мүрэн дээгүүрхи хүүргэ муудаад байнхай. Майск тосхонойхид ойдо олоороо ажалладаг, тиимэһээ энэ хүүргэ тэдэнэй ажабайдалда тон хэрэгтэй. - Хүүргэ заһабарилха хэрэгтэ туһа хүргыт даа, - гэжэ ажаһуугшад Алексей Цыденовтэ хандаа.

 Майск тосхоной ажаһуугшадтай үнгэргэгдэһэн уулзалгын һүүлээр гааргынхидай ажал хэрэгүүдтэй танилсалга болобо. Арзгун һууринда һүүлэй хэдэн жэлэй туршада яһала ажал хэгдээ гэжэ ойлгохоор. Нютагаархид өөһэдөө мүнгэ суглуулжа, ТОС-ой арга хэрэглэн, нютагаа болбосон түхэлтэй болгоно. Нютагайнгаа 4 суута хүбүүдтэ хүшөө бариһанаа айлшадта харуулаа, гүрэнэй мүнгөөр тодхогдоһон хүүгэдэй талмай, һэльбэн шэнэлэгдэһэн Соёлой байшан анхарал татана. Нютагай амбулаториин байшанда гааргынхид музей байгуулха ажал ябуулжа байна.

Аймагай түб һуурин

Хурамхаанай аймагай түбэй больницын нэгэ таһагта байшанииень һэльбэн шэнэлхэ болобо. Энээн тухай Буряад Уласай Толгойлогшо аймагай эмнэлгын газар хүрэхэдөө дуулгаба. Заһабарилгада 13 сая 835 мянган түхэриг мүнгэн гаргашалагдаха, үшөө дээрэнь 9 сая түхэриг нэмэжэ үгэхөөр шиидхэбэри абтаһан байна. Хурамхаанаархид шэнээр баригдажа байһан һургуулиингаа байшаниие айлшадта харуулба. Энэнь 3 дабхартай, 7 залгалаатай томо һаруул һургуули болохо ёһотой. Тамирай зал, хоол бариха газар, һуралсалай мастерскойнууд түхеэрэгдэхэ. Бүхыдөө 275 һурагшадые багтааха аргатай һургуули баригдажа байна. Гүрэнэй «Һуралсал» гэһэн түсэлөөр энэ барилга ябуулагдана. Алексей Цыденовэй болон бусад хүтэлбэрилэгшэдэй түсэблэһэн газарнуудтаа хүрэжэ хараһанайнь удаа аймагай ажаһуугшадтай заншалта суглаанаар ээлжээтэ үдэр дүүрэбэ