«Бурхан баабайн үршөөлөөр»

Түнхэнэй аймагай ехэ үргэл мүргэлтэй га­зарнуудай нэгэн хадаа Бурхан Баабай гэжэ элһэтэ хада болоно. Ганса Түнхэнэй аймагай ажаһуугшадай бэшэ, мүн холо ойрын можо хизаарнуудһаа, гүрэнүүдһээшье хүнүүд ерэ­жэ мүргэдэг, шүтэдэг юм.

Түхэреэн жэлэй хугасаада хүн зон иишээ ерэдэг заншалтай. Амгалан байда­лай, ажамидаралай түлөө мүргэдэг. Ами наһанһаа сагһаа урид хахасахагүй, элдэб хёморолдоондо хосорхогүйн тула эндэ зальбардаг юм. Дэлхэйн нэгэдүгээр дайнда, Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда хабаадахаяа ошоһон сэрэгшэд Бурхан Баабайда заал һаа ерэжэ мүргөөд, эндэхи элһэ бэедээ абажа ошодог байһан юм. Дайн дажарай үедэ Бурхан Баа­байн элһэн сэрэгшэдэй ами наһые абарһан тухайнь олон тоото зугаа, хөөрэлдөөн ябадаг. Мүнөөшье хатуу сагта, сэрэгэй тусхай үйлэ хэрэгэй боложо байхада, Түнхэнэй аймагай һайн дуратан, ажаһуугшад Бурхан Баабайһаань элһыень эри­жэ, баруун тээшээ сэрэгшэд­тээ эльгээнэ.

Бурхан Баабай дээрэ дасан бодхоогдожо, 2014 ондо арамнайлагдаа бэлэй. Эндэхи оршон байдалые нягтаар хараха, заһабарилха талаар ажал ябуулагдана. Һүзэгшэдтэ үргэл мүргэлөө үнгэргэхэдэнь, тусхай бай­дал зохёогдоно, һууха, байха талмайнууд бэлдэгдэнэ, эдеэ хоолшье бариха газар хүдэлжэ эхилэнхэй.

Түнхэнэй Үндэһэтэнэй хүреэлэн аймагай захиргаантай хамта аяншалгын зүргэ бүтээжэ эхилэнхэй. «Саяанай зүрхэн» гэһэн элһэтэ хадые түхэреэлһэн ябаган харгы байгаали хамгаалгада тон ехэ нүлөө үзүүлхээр хараа­лагданхай.

Урайни урда сагһаа хой­шо ехэ мүргэлэй үедэ элдэб нааданууд үнгэргэгдэдэг байгша һэн гэжэ үбгэд хүгшэд, түүхэшэд мэдүүлдэг. Һүүлэй жэлнүүдтэ энэ үйлэ хэрэг һэргээгдэжэ, зан­шалта боложо байһаниинь һайшаалтай. Энэ буянта хэмжээ ябуулга ганса арад зоной туһаламжаар эмхид­хэгдэдэг байһаниинь эли. Тиимэһээ Эржена Алексан­дровна Шобоева түрүүтэй бүлэг эдэбхитэн тус һайндэр эмхидхэхэ талаар тусхай грант бэшэжэ, Буряад Уласай Засагай газарай дэмжэлгэдэ хүртэһэн байна.

Энэ тусхай грантын ашаар түрүүшын найр наадан 2023 оной май һарын һүүл багаар эмхидхэгдээ. Ямар бэ даа гайхалта ушараар энэл сагта Түнхэндэ айлшаар Осер Римбүүшэ (Осер Ринпоче) багша айлшаар бууһан байна. Бурхан багшын ном табилгадань 1 мянга гаран хүн суглараа.

- Буддын шажанай иимэ үндэр тушаалтан Түнхэндэ буухань гэжэ хэншье мэдээгүй байгаа. Мүргэлэй удаа бүхэ барилдаанай, шагай нааданай, шатарай мүрысөөнүүд эмхидхэгдээ. Эндэ Түнхэнэй, Ахын, Захаа- минай аймагуудай, Улаан- Үдэ хотын, Үбэр Байгалай хизаарай Агын Буряадай тойрогой түлөөлэгшэд хабаадалсаа һэн. Һайндэрэй түгэсхэлдэ сугларагшад һайхан тоглолто хараа. Ганса Түнхэнэй аймагай түрүү артистнар бэшэ, мүн Улаан- Үдэ хотын, Монголой айлшад баярлуулаа. Манай нютагһаа уг гарбалтай мэдээжэ дуу­шан Вера Шобосоевагай «Наманшалан мүргэнэб» гэһэн дуугаар найр наадые дүүргэхэдэнь, тон ехэ удхатай байгаа, - гэжэ түсэл зохёоһон Эржена Шобоева хөөрэнэ.

Ерэхэ түхэреэн шэрээдэ хэлсэгдэхэ асуудалнууд олон. Энэ хэмжээ ябуулгада тамирай зүйлнүүдээр мэргэ­жэлтэд, аман зохёолой болон уран һайханай, соёл урлалай бүлгэмүүдэй гэшүүд, лама санаартан уригданхай.