Алдарта ойгоо угтаба

Хада уулануудаар бүрхөөгдэһэн, үзэсхэлэнтэ һайхан энэ газар үльгэр домогто Баргажан-Түхэм гээд нэрлэгдэдэг һэн. Энэл газарта Россиин империин түрүүшын заповедник нээгдээ. Алта олзоборилго болон промышлен­ность эршэтэйгээр хүгжөөгдөө. Энэл аймагта декабристнууд ажаһуугаа.

Мүнөөнэй оршон сагта тус аймаг сагай эрилтээр хүгжэнэ. Хүүгэдэй сэсэрлигүүд, һургуулинууд, номой сангууд баригдана. Харгы замууд дардам һайн болгогдоно. Алдар­та ойн баярта зорюулагдаһан һайндэртэ Баргажанай Адаг тосхондо һэльбэн шэнэлэгдэһэн эдиршүүлэй искусствын һургуули нээгдээ. Үндэһэтэнэй «Соёл» гэһэн түсэлэй аргаар искусствын һургуулиин байшан заһабарилагдаа. Зүблэлтэ засагай үедэ, 1967 ондо, баригдаһан энэ байшан яаха аргагүй хуушарһан байгаа. Таби гаран жэлэй түүхэтэй энэ байшан нэгэшье шэнэлэгдээгүй һэн гээд мэдээсэг­дээ. Һаруул, уужам, оршон үеын сагта таарамжатай хэрэгсэлнүүдээр хангагдаһан искусствын һургуулитай болоһон улад зон баяртайнууд.

Тиихэдэ энэл үдэр капиталь­наар заһабарилагдаһанай удаа эдиршүүлэй номой сан үүдэеэ сэлеэ. «Хүдөө нютагуудые комплексноор хүгжөөлгэ» гэһэн гүрэнэй про­граммын аша туһаар номой сангай байшан заһабарилагдаа. Зайн галай утаһанууд, дулаа дамжуулдаг хэрэгсэлнүүд гэхэ мэтэ шэнэлэгдэжэ, мүнөө үе сагай эрилтэнүүдтэ харю­усама болоо. Ном уншаха дуратай- шуулда ехэ таарамжатай байдал зохёогдоо. Номой энэ санда жэл бүри 1500 гаран хүн ерэжэ, хангалта­да хүртэдэг.

Баргажанай аймаг эм домто аршаан булагуудаараа холо ойгуур суутай. Алдарта Байгал далайн эрье­дэ нэмжыһэн энэ аймагта амарха, аяншалха дуратайшуулай тоо жэлһээ жэлдэ олон болоно.

Аймагай гол баялиг - арад зон. Ажалша бэрхэ, талаан бэлигтэй хүбүүд, басагад түрэл аймагаа хаа- хаагуур суурхуулдаг. Нютаг дээрээ ажаһуугаад, табан хушуу малаа үсхэбэрилжэ байһан зон - айма­гай омогорхол. Тиихэдэ улад зон өөһэдөө эдэбхи үүсхэл гаргажа, нютаг һууринууд дээрээ горитой ажал ябуулна. Мүнөөнэй сагта ТОС- уудай аша габьяа сэгнэшэгүй ехэ.

Гэхэтэй хамта 100 жэлэй ойн баяр­та зорюулагдаһан хэмжээ ябуулга- нууд түхэреэн жэлэй туршада үргэлжэ үнгэргэгдэжэ байгаа. Жэшэ­энь, зунай аятай дулаахан сагта Сур­харбаан нааданда хүдөөгэй байгуу­ламжа бүхэнһөө түлөөлэгшэд суглар­жа, спортын элдэб зүйлнүүдээр өөһэд хоорондоо мүрысөө. Тиихэдэ һаяхана, декабриин 14-дэ, баярай суглаан эмхидхэгдэжэ, ажабайдалай элдэб һалбаринуудта аша габьяатай­гаар хүдэлһэн, мүнөөшье хүдэлжэ байһан зон шагнагдаа.

100 жэлэй баян түүхэтэй Баргажа­най аймаг саашадаа үшөө эршэтэй­гээр хүгжэхэ талаар асари ехэ түсэб, зорилгонуудтай.