БУРЯАДУУД ЗУГАДАДАГГҮЙ – БУРЯАДУУД ИЛАДАГ

Буряадаймнай хүбүүд

Сэрэгэй тусхай хэм­жээ ябуулгын түрүүшын үдэрһөө «дайшалхы буряадууд» тэндэ эрэлхэг зоригтойгоор хабаадалсана. «Буряадууд» гэхэ­дээ, Буряад нютагта түрэһэн хүн бүхэниие (ородууд, татаарнууд г.м.) хэлэнэ. Буряадаймнай сэрэгшэд дайнай халуун газарта баатаршалга гаргажа, орден медальнуудаар шагнагдаһан байна.

Буряадаймнай газар дэбисхэр дээрэ түбхинэһэн сэрэгэй танкова нэгэдэлэй 500 гаран сэрэгшэд гүрэнэй шагнал хайрануудта хүртөө. Энэ наһанайнгаа хуби заяагаар Буряад Уластай холбоо­той байһан 14 сэрэгшэдтэ, сэрэгэй тусхай хэмжээ ябуулгын эхилхэһээ хойшо Ород Уласай Геройн үндэр нэрэ зэргэ олгогдоһон байна. Эдэ хэд бэ гэжэ нэрэ нэрээрнь дурдая. Денис Шишов, Энвер Набиев, Балдан Цыдыпов, Виталий Суку­ев (наһа бараһанайнь һүүлдэ), Денис Сорокин (наһа бараһанайнь һүүлдэ), Максим Концов (наһа бараһанайнь һүүлдэ), Алек­сандр Попов (наһа бараһанайнь һүүлдэ), Дмитрий Фаршинев (наһа бараһанайнь һүүлдэ), Владимир Дарковский, Жаргал Гомбоев (наһа бараһанайнь һүүлдэ), Эдуард Нор­полов (наһа бараһанайнь һүүлдэ), Юрий Жуланов, Иван Калашников болон Дашибал Мункожаргалов. Зэдын аймагһаа уг гарбалтай сэрэгшэн Цырен Лубсановай наһа бараһанайнь удаа «Примориин Герой» болон «Донецкэ Арадай Уласай Герой» гэһэн үндэр нэрэ зэргэнүүдые олгоһон байна.

Аяар 150 сэрэгшэдые үхэлһөө абаржа шадаһан лейтенант Балдан Цыдыповтэ Ород Уласай Геройн нэрэ зэргэ олгохо тухай дурадхал Буряад Уласай Толгойлогшо Алек­сей Цыденовэй оруулхадань, 2022 оной май һарада Владимир Путин видео-суглаа үнгэргэхэдөө:

Энэ дурадхалыетнай дэмжэнэб! - гэжэ аяар гурба дахин дабтаһан байха юм.

Үнгэрэгшэ жэлдэ Владимир Путин Буряадай үшөө гурбан сэрэгшэдтэ – Юрий Жуланов, Иван Калашников, Дашибал Мункожар­галов гэгшэдтэ Ород Уласай Геройн Алтан Одонуудые барюулаа.

Нёдондо июнь һарада Влади­мир Путин аадар шэнги адхаржа байһан дайсанай һомон дороһоо сэрэгшэдээ абаржа шадаһан эрэлхэг офицер Юрий Жулановтай утаһаар залгажа, зугаа бариһан юм. Тиихэдэ Юрэнхылэгшэ сэрэгшэнэй бэе махабад тухай асуугаа, гаргаһан габьяаень магтаа, тэмсэһэн ушар тухайнь һонирхоо. Июниин 5-6-ай һүни 37-дохи Гвардейскэ мото­стрелково, Будапештскэ Улаан Тугай, Улаан Одоной орденто Доной хасаг Е.А. Щаденкогой нэрэмжэтэ бригадын 3-дахи рота офицер Жулановай ударидалга доро ябаһан аад, бүһэлэлгэдэ орон алдаба. Шархатаһан Юрий ахалаг­ша ударидажа ябаһан сэрэгшэдээ аюулгүй газарта гаргажа шадаад, добтолжо байһан дайсадые байл­гаа. Тэрэ хөөрэлдөөнэй удаа Вла­димир Путин Вишневскиин нэрэм­жэтэ сэрэгэй госпиталь хүрэжэ, мотострелково бригадын ахалагша ахамад лейтенант Юрий Жулановта Ород Уласай Геройн Алтан Одо барюулаа.

Илалтын түлөө булта нэгэдээ

2023 оной сентябрь һарын һүүл багаар Владимир Путин Кремлиин ордондо 37-дохи мотострелково бригадын сэрэгшэдтэй уулзаба. Тиихэдэ Иван Калашников дайшал­хы нүхэдтэеэ – ефрейтор Алексей Ивлиев, рядовой Вячеслав Тарасов гэгшэд байгаа. Харин сержант Вик­тор Хамаганов госпитальдо эмнэлгэ абажа байһан дээрэһээ видео-хол­боогоор харилсаа.

Владимир Путин сэрэгшэдтэ хандахадаа, тэдэнэй байлдаан эрэлхэг зориг харуулһан үйлэ хэрэг болоно гэжэ тэмдэглээ. Тэрэ байлдаанда алдалан унаһан хоёр баатарай гэрэлтэ дурасхаалые абяагүй байлгаар хүндэлэн ёһолоо. Баатарай үхэлөөр унаһан сэрэг­шэдэй гэртэхиндэ болон дүтынь зондо туһа үзүүлхэбди гэжэ найду­улаа. Юрэнхылэгшын тэмдэглэһээр: «Тэрэ байлдаанда зургаан хүнэй хоёрынь наһа бараа, гурбаниинь шархатаа. Тиихэлээрээ нэгэл сэрэг­шэн дайсанай добтолготой тэмсэжэ байгаа. Шархатаһан нүхэдынь буу­гаа һомолжо туһалаа. Эдэ сэрэгшэд бултадаа Буряад оронһоо гарбал­тай».

«Удаань бүхы телекамерануудай ажаллахаяа болиходонь: «Байлда­анай газарһаа гүйжэ тэрьедээгүйт, бэрхэнүүд гээшэт», - гэжэ Юрэнхы­лэгшэ манай сэрэгшэдые магтаа. Тиихэдэнь Иван Калашников: «Буряадууд зугададаггүй», - гэжэ тоб байса харюусаа. «Яһаараа ород аад, Буряад орондо түрэһэн хүнэй: «Буряадууд зугададаггүй», - гэжэ хэлэжэ байхань үнэтэй даа. Энэ үйлэ ушар хэдэн олон яһатанай эб нэгэн ажаһуудаг заншал харуулна гээшэ даа. Энэмнай бүхы Илалтымнай найдал болоно», - гэжэ Владимир Путин хэлэбэ.

Үнгэрһэн жэлэй һүүлшын үдэрнүүдтэ Кремлиин Ехэ ордоной Георгиевско танхимда Шэн зори­гой орденой кавалер, подполков­ник Дашибал Мункожаргаловай энгэртэ Юрэнхылэгшэ өөрөө Ород Уласай Геройн Алтан Одо зүүлгээ. Офицер-десантник Мункожаргалов эрэлхэг зоригтой байһанаа нэгэтэ бэшэ байлдаанай үедэ гэршэлһэн.

Энээнһээ гадна Буряадаймнай үшөө хоёр сэрэгшэндэ гүрэнэй шагналнуудые Владимир Путин барюулһан юм. 2023 оной эхиндэ сэрэгэй Дурна зүгэй тойрогто хүрэхэдөө, Шэн зоригой орден Иван Слепнёвто зүүлгээ.

Удаань 2023 оной август һарада Юрэнхылэгшын гарһаа Шэн зоригой орден Агууехэ дайнай сэрэгшэ Михаил Хертухеевэй зээ хүбүүн – Валерий Хертухеев аба­ба. Байлдаанай халуун газарһаа шархатаһан дүрбэн нүхэдөө гарга­жа абарһанайнь түлөө иимэ үндэр шагнал хайра барюулагдаба.

Агууехэ дайнай сэрэгшэ Михаил Хертухеевэй зээ хүбүүн – Валерий Хертухеев абаба.

- Кремлиин ордондо болоһон баяр ёһололой удаа Владимир Путин: «Хүбүүд, бэрхэнүүдта», - гээд, бидэниие магтаа. Ород Уласта олон үндэһэ яһатан ажаһуудаг. Илалтын түлөө булта нэгэдээбди гэжэ Юрэн­хылэгшэ онсолоо, - гэжэ баатар хүсэтэй сэрэгшэ Хертухеев хэлэнэ.

Баясхалан Дабаин

Булат БАДМАЕВ оршуулба.