​Баялигай шулуун - балин

 «Тахяагай шуһатай шулуун»

Ондоогоор «тахяагай шуhатай шулуун», «чангуа» гээд нэрлэгдэдэг шулуун боро, шара, улаан ба хара үнгэтэй байдаг. Эгээл hонирхолтойнь гэхэдэ, шулуунай доторхи шонхор hудалнуудынь ёhото урдаhан, дуhаhан шуhаар халиhан мэтэ уб улаанаар угалзатадаг. Угалзануу­дынь элдэб hонирхолтой зурагламал дүрсэнүүдээрээ - байгаалиин урла­лаар hаргаадаг. Илангаяа наранай элшэ доро шулуун соо тогтоhон шуhан мэтээр үзэгдэдэг, үнгэеэ hэлгэжэ хубилдаг. Балин гадаада талаhаа бүүдэгэр торгон мэтэ толо­роотой.

«Тахяагай шуhатай шулуун» ехэ орёо бүридэлтэй юм: каолин, шонхор, кварц гэхэ мэтын хажуугаар хоротой ртуть бии. Тиимэhээ балиниие бэеэ аргалхын тулада хэрэглэхэнь огто хорюултай.

Мүнгэн hарын туяатай

Балинаар урлагдаhан зүүдхэл хэрэгсэлнүүд олзын хэрэг, худалдаа наймаа эрхилэгшэдтэ, банкын ба бухгалтериин хүдэлмэрилэгшэдтэ, тоо бодолгын багшанарта, инженернүүдтэ г.м. тоотой холбоотой мэргэжэлтэй зондо эрхим хүсэтэй hахюуhан болодог.

Харин зохёохы абаритай (уран зохёолшод, зураашад, артист­нууд болон бусад) хүнүүдтэ огто таарадаггүй, тэдэнэй гарта оробол, үнгэ зүhэеэ ба эди шэдиеэ алдадаг юм.

Мүн лэ балин наранай элшэhээ үнгэеэ хубилжа, шэдитэ шанараа алдадаг hэн тула «hарын туяатай шулуун» гээд нэрлэгдэдэг. Тиимэhээ тэрэниие наранhаа халхалдаг, үдэртөө зүүдэггүй, бүтүү хайрсаг, туламууд соо хадагалдаг гуримтай.

Императорнуудай шулуун

Урдын Хитадта балин айхабтар үндэрөөр сэгнэгдэдэг байhан түүхэтэй. Тэрээгээр урлагдаhан хэрэгсэл зүүдхэлнүүдые гансал импе­раторай өөрын гараар бэлэглэhэн «сагаан яhанай» түшэмэлнүүд эдлэхэ эрхэтэй байhан ха. Балинда хүртэhэн дээдын зиндаатан саашадаа үе наhандаа императорай үршөөл хайраhаа гарахагүй гэhэн тэмдэгтэй hэн гэдэг.

Хитадууд Японой императорта балинаар бүтээhэн тамгануудые бэлэглэhэн түүхэтэй. Саашадаа мүн лэ мандаhан наранай ороной ажаhуугшад балиниие дэлхэйн баялигай нангин шулуун гээд тоо­лодог болоhон, тэрээгээр «нэцке» гэhэн тусхай бүтээлнүүдтэ хэрэглэг­дэдэг дүрсэнүүдые, үнэтэ зүүдхэл шэмэглэлнүүдые бүтээдэг болоhон байна.

Тоо бодолгодо дуратай

Урдын зурхайгаар, Аргали, Арса­лан ба Харбагша гэhэн мүшэдэй тэмдэгүүд доро түрэhэн хүнүүдтэ балин шулуу бэедээ абажа ябахань аюултай. Эдэ гурбан хөөрүү түргэн зантай гал дүлэтэ тэмдэгүүдэй нүлөөhөө балинай тэнсүү байдалынь hандаржа, тэрэ наранай элшэhээ мэтэ үнгэ зүhөө алдажа, эди шэдинь hаладаг.

Харин Хабшаахай, Скорпион, Загаhан, Шэгнүүр, Уhа адхагша, Эхирнүүд, Янгир ямаан, Телец ба Басаган гэhэн мүшэдэй тэмдэгтэй хүнүүдтэ ехэ болгоомжотойгоор эдлэхэнь шухала гэжэ онсо тэмдэг- лэгдэнэ. Тэдэ зон заабол хэмжээ тоо­лолготой, олзын хэрэг гү, али гэбэл, худалдаа наймаа эрхилхын ажал хэрэгүүдтэй байха ёhотой. Тиигэбэл алишье талаар дээдын даллагатай, аза талаантай hалбардаг.

Буддын шажанай шулуун

Эртэ урдын сагhаа балин буд­дын шажантанай эгээл дуратай шулуун юм. Тус зөөлэн шулуугаар нангин хэрэгсэлнүүд, Буддын, лама санаартанай, дасан хүреэнүүдэй болон үльгэр домогто нюурнуудай дүрсэнүүд hиилэгдэдэг байhан түүхэтэй.

Балин нангин дүрсэнүүдтэ болон тэрээндэ онсо анхарал хандуулжа, гамтайгаар ба хүндэтэйгөөр ханда­даг зондо буян хэшэгэй даллагатай hарын шэдитэй элшэ гэрэлээр сүршэдэг гээд шүтэгдэдэг.

ИНАГ ДУРАНАЙ ШУЛУУН

Инаг дураяа золгожо, наhанайнгаа нүхэрые олохо зорилготой, зохёохы оюун бэлигээ хурсадхаха эрмэлзэл­тэй гү, али гэбэл, удаан хүгшэрэнгүй, залуу сэмсэгэр, уршалаагүй арhатай байха хүсэлтэй хүнүүдтэ ягаан өөхэн (розовый кварц) шулуун эрхимээр туhалдаг.

Домогоор, ягаан өөхэн шулууе дээрэhээ энэрхы сэдьхэлэй, дурлалай бурхад дэлхэйдэ эльгээhэн. Тэрэнэй гайхамшагта элшэнүүдээр дэлхэйн хамаг амитаниие хоорондонь бүхөөр холбохые hэдэhэн гэдэг. Ягаан өөхэн шулуутай шэмэглэлнүүдээр – шэхэ­нэй сахариг, бэhэлиг, бугааг г.м. зүүдхэлээр хүнүүд энэрхы дурлалай долгинуудые татажа эхилдэг.

Урдын сагhаа эхэнэрнүүд буталжа нюдэhэн өөхэн шулуунай порошок нюурай кремүүд болон элдэб янзын тоhо ургамалай худхамал зүйлнүүд руу нэмэдэг заншалтай байhан. Тиигэжэ нюурайнгаа арhые удаан саг соо уршалаагүй мэлигэр зандань байлгадаг hэн ха.

Ондоо домогоор, ягаан өөхэн шулуун «эдир залуу газар дэлхэйн шүүhэн» гэжэ тоологдодог. Шулуунай энэрхы долгинуудайнь элшэнүүд дэлхэйн хамаг амитадые, ургамал­нуудые, шулуунуудые нэгэдүүлэн холбодог үүргэтэй.

Зүрхэнэй шулуун

Yшөө ондоогоор ягаан өөхэн шулуун «зүрхэнэй шулуун» гээд нэр­лэгдэдэг.

Гайхамшагта шулуун хүнэй бэедэ айхабтар hайн нүлөө үзүүлдэг шэди­тэй. Тэрэ эзэнэйнгээ болон дүтын зонойнь уур сухалтай, хорото муухай сэдьхэлэй hанаа бодолнуудые сэбэр­лэжэ арюудхадаг, эзэнээ бусадай хараал шэжэhээ, атаа мэеэнhээ аршалдаг, ганса бэе хүнүүдые гэр бүлэтэй болгохо аргатай.

Архинша, тамхинша, наншалдаа­ша, хуули эбдэгшэ наhанай нүхэртэй, бүлын гэшүүдтэй эхэнэрнүүд ягаан өөхэн шулуутай шэхэнэй hиихэ, бу- гааг, hубhа г.м. шэмэглэлнүүдые зүүбэл, хажуудахи зонойнь муу энер­гетикэ сэбэрлэгдэжэ, hайн хубилал­танууд болодог.

Ягаан өөхэн шулуун эхэнэрнүүдые бүhэтэйшүүлэй сэдьхэл дура татама hайхан шэнжэтэй болгодог, hайн наhанай нүхэрые татадаг.

Yшөө тус шулуун үнгэрhэн үеын сэдьхэлэй уй гашуудалhаа абаржа, хуби заяагаа шэнэ хуудаhанhаа эхилхэдэ туhатай. Хододоо уйтай барагар, этигэл урмагүй зантай хүнүүдэй hанаа сэдьхэлдэ баяртай мэдэрэлнүүдые түрүүлжэ хубилгадаг убадистай.

Ягаан өөхэн шулуун эхэнэрнүүдэй шулуун гэжэ тоологдодогшье hаа, мүн лэ бүhэтэйшүүлдэ инаг гансата­яа ушаржа, гэр бүлэтэй болоходонь туhалдаг. Тэрэнэй тулада бүhэтэй хүн ажалайнгаа шэрээ дээрэ ягаан өөхэн шулуугаар hиилэhэн ямар нэгэн дүрсэ табяад байха ёhотой, үгышье hаа, түлхюурэй брелок абаад ябахада болохо. Тиигэбэл гансата эхэнэрнүүдэй, басагадай hонирхол татажа эхилдэг гэжэ онсо тэмдэглэг­дэнэ.

Мүн лэ зохёохы ажалтай хүнүүд (уран зохёолшод, уран зураашад г.м.) ажалайнгаа шэрээ дээрэ ягаан өөхэн шулуунай дүрсэ табибал, амжалта, туйлалта нэмэгдэдэг ха.

Тус шулуунай эди шэдиеэ алдахагүйн тулада үе-үе болоод, гоожоhон бүлеэн уhан соо угаажа байхань шухала.

Yбшэнгүүдые сарадаг

Нюурайнгаа арhа уршалаагүй байлгахын ба бадха, үүн, хабдарhаа г.м. hалгахын тулада иимэ арга хэрэглэгдэдэг. Yдэшэниинь нэгэ стакан уhан соо ягаан өөхэн шулуу табижа хонуулаад, үглөөниинь үлэн бэедээ ууха ба нюураа угааха хэрэг­тэй. Yргэлжэ тиигэжэ байбал, арhан мэлиижэ, залуу, гоё болодог.

Мүн лэ хөөрүү түргэн, сухалтай зантай, сэдьхэлэй үбшэнтэй хүнүүд ягаан өөхэн шулууе (hубhа, бэhэлиг, hиихэ г.м.) бэедээ абаад ябаха ба унтахадаа, дэрэ дороо гү, али гэбэл, зүрхэндөө дүтэ табяад унтадаг арга хэрэглэгдэдэг. Тиихэдээ хүнэй абари зан тэниижэ номгордог, урма баяр нэмэдэг. Уй гашуудалда дарагдаад, хүн зонhоо бэшүүрхэдэг болоhон хүнүүд hөөргөө зоной дунда ородог.

Мүн лэ ягаан өөхэн шулуу хонуулhан уhа уужа, бэедээ түрхижэ, шулуу бэедээ абаад ябахада, үе мүсын, яhанай, бөөрын, hудалнуудай, зүрхэнэй, уураг тархиин, нервын, эхэнэрэй бэлhын г.м. үбшэнгүүдые эдэгээхэдэ туhалдаг ба саахарай диабет үбшэн сухаридаг.

Мүнөөнэй мэргэжэлтэдэй онсо тэмдэглэhээр, хээлитэй эхэнэрнүүдтэ тусхай туhатай шулуун болоно. Инфаркт үбшэндэ нэрбэгдэhэн хүнүүдтэ мүн лэ hайн нүлөө үзүүлдэг. Компьютерай хажууда табигдаhан ягаан өөхэн шулуун дүрсэнүүд хорото элшэhээнь хүнэй нюдэ, бэе хамгаалдаг.

Гансал элдэб янзын хоротой, хорогүй дотор хабдартай хүнүүдтэ тус шулууе хэрэглэхэнь хорюултай.