Ниигэм 3 apr 2024 887

Эхэнэрнүүд – эрхим загаһашад

Байгал шадарай аймагай Турка нютаг шадар «Байкальская рыбалка» гэһэн заншалта болоһон мүрысөөн үнгэрһэн амаралтын үдэрнүүдтэ олониие суглуулаа. Мүльһэн дороһоо загаһашалха дуратай зон олоороо суглараа. Бүхыдөө 1000 гаран хабаадагшад 200 гаран команда бүридүүлээ.

© фото: Авторай дурадхаһан гэрэл зурагууд

 Гол шан – «УАЗ» түхэлэй унаа - эхэнэрнүүд аба­жа шадаа. Энэ урилдаанай түүхэдэ эхэнэрнүүдэй бүлэг эгээн түрүүшынхиеэ шүүгээ гээд тэмдэглэ­хэ шухала.

Үй түмэн зон суглараа

Олон жэлэй туршада загаһа бариха урилдаан Буряадта үнгэрдэг юм. Сагай һайн байхада, хари гүрэнүүдһээ хабаадагшад ерэгшэ бэлэй. Үдэрэй азатай байһан зон жаа­ханшье һаа, загаһа барижа шадаа. Турка нютагһаа холо бэшэ, Байгал дээрэ үй түмэн зон загаһа барихаяа шармайгаа. Түрүүшын үдэр хабаа­дагшад жээрэб татаа. Тэрэнэй ёһоор хэндэ ямар тоотой газар тудалдааб гээд хубаагдаа. Хүн бүхэндэ мүнөө үеын оньһон хахуулинууд, загаһа эдеэлүүлхэ элдэб хоол бии.

Бишье баһа «Бурятия» ГТРК- гай бүлэгтэ оролсожо, анха түрүүшынхиеэ энэ нааданда оролсоһон байнаб. Манай бүлэг эртэ үглөөгүүр тэрэ газарта хүрэжэ, дулаан хубсаһаяа үмдэжэ, сайгаа, эдеэнэйн­гээ дээжэ орон дэлхэйдээ үргөөбди. Түрүүшээр хүйтэн, жабартай байгаа. Бүхэли үдэр иимэ уларил байха гэжэ һанаһамнай, ехэл дулаан үдэр болоо. Үглөөнэй 8-һаа үдэрэй 12 саг болотор загаһашалха саг үгтөө. Хахуулидаха манай газар эхинэй эхиндэ байгаа. Бидэниие шалгагша Настя гэжэ эхэнэр өөрөө баһал загаһа бариха дуратай: «Хабаадаха һанаатайшье байгааб, зоной дуталдахада баса­гамни шүүгшын бүлэгтэ оруулаа юм», - гэжэ хөөрэнэ бэлэй. Үглөөнэй 8 сагта «старт» үгтэжэ, хабаадагшад мүльһэ нүхэлжэ эхилээ даа. Бишье гурбан нүхэ соолотороо эсэшооб. Гартаа бур барижа, мүльһэ соолохо гээшэш бэлэн хэрэг бэшэ байба. Манай хажуудахи хүршэ командану­уд эхэнэрнүүдһээ бүридэһэн байжа, тэдэнэй хажууда эсэһэн шэнжэеэ мэдүүлхэгүй гэжэ оролдоо юм ааб­забди. Хүршэ загаһаша басагад дүй дүршэлтэйнүүд. Арба гаран жэлэй туршада мүльһэн дороһоо загаһа баридаг хадаа бүхы оньһон нюуса­нуудыень мэдэхэ байба. Урилдаанай болоһон газарта загаһан байдаггүй гэжэ хэлэмээр, тиибэшье манай команда «бычок» гэжэ нэрэтэй дүрбэн жаахан жараахай барижа шадаабди. Нүгөө талаар һууһан ула­дуудта загаһан һайнаар ерээ. Хаба­адагшадай хэлэһээр эндэш хүнэй аза шалгагдана, азатай байбалтнай, загаһан баригдаха. Тэрэнь тон зүб!

Россиин можо хизаарнуудһаа ерэһэн зонтой танилсаабди. Мүн Монголһоо, Казахстанһаа хабаа­дагшад буугаа. Зэдын аймагайхид дүрбэн бүлэг асаржа ерээ. Аймагай депутадууд, захиргаанайхид, мүн хоёр бүлэг СВО-до хабаадаһан нютагаархидынь гээд, командану­удые табяа. Зэдын аймагай захир­гаанай хүтэлбэрилэгшын хүдөө ажахын асуудалнуудаар орлогшо Дамдин Намсараев иигэжэ хэлэбэ: «Түрүүшүүлэй тоодо ороогүйшье һаа, сэдьхэлнай дүүрэн, түрүүшын үдэр автобусаар ерээбди. Майханаа табя­ад, борьёогой хониной мяха шаража, амгалан тэнюун амаржа байнабди».

Бишыхан загаһанда баярлааб

Мүльһэн дороһоо загаһа анха түрүүшынхиеэ баряашадшье байгаа. Эгээл түрүүшынхиеэ загаһашалжа байгшад аза ехэтэй байдаг гэжэ хэлэ­дэг ха юм даа. Тэрэнь зүбшье байжа болоо. 10 сагай һүүлээр алтан шаргал наран дээшээ гаража, агаар дулаа­сажа эхилээ. Эндэ тэндэһээ загаһа татажа гаргаһан баяртай хашхарал­даан дуулдана, харин манайхидта загаһан орожошье үгэнэгүй даа. Теэд яахабши даа, иимэ хэрэгтэ ехэл тэсэ­бэритэй байха хэрэгтэй. Халуухан сайгаа һорожо байгаад, нүхэнэйнгөө хажууда хахууляараа загаһа дуудажа байһан шэнги дээшэнь доошонь татажа-табижа наадаһан шэнги һуугааб даа. Иигэжэ байтарни, гэнтэ уһан сооһоо аалиханаар хахуулиием татаһан мэтэ үзэгдэбэ. Магад, загаһан орошобо гү гээд, татажа гаргахадам­ни, жаахан загаһан шагтагалдаад байгаа. Бишыханшье һаань, ехээр баярлааб.

Сэдьхэл соомни найдал түрэжэ, нүхэнэймни хажуугаар һүрэг загаһан ерээд хүлеэжэ байна ха гү гээд, бушуу түргэн дахин лескэеэ уһанда оруулааб. Теэд үгыл хадаа үгы... Манай командын Боря Баир хоёр баһал жаахан загаһа барижа баярлаа. Үдын 11 саг болотор аза­яа туршажа, ямаршье загаһанай баригдахагүйдэ, иигээд гээд дүүрээ гэжэ шиидхэбэри абаабди. Асарһан эдеэгээ гаргажа, амталан хоол бари­жа амараабди. Хүн зон олон. Ула­рилшье дулаан байжа, загаһашадта баяртай үдэр болобо. «Титан» бүлгэм гол шан – «УАЗ» түхэлэй унаа - табяа. Мүн тиихэдэ бусад олон үнэтэй бэлэгүүд байгаа. Үдын 12 сагта улаан ракетэ буудагдажа, тэмсээн дүүрээ гэжэ мэдэгдээ.

Зон ехэл бэлдэжэ ерээ. Үнгэ бүриин дэгэлнүүдые үмдэжэ, буса­дые гайхуулха гэжэ оролдоо. Үхибүүд амяараа загаһашалжа урилдаа, теэд багашуул нэгэшье загаһа барижа шадаагүй.

Мэдээжэ зүжэгшэн ерээ

Миин харахаяа ерэһэн арад зон­до концерт-наадан табигдаа. Загаһа барилгын баяр хүндэтэ айлшангүй үнгэрөөгүй. Энэ удаа мэдээжэ актёр, Гүрэнэй Дүүмын депутат Дмитрий Певцов ерээ.

Загаһашалха абьяасгүйб, тиигэ­бэшье үбэлэй Байгал хараһандаа ехэл баярланаб, элшэ хүсэ абанаб. Сэхыень хэлэхэдэ, иишээ ерэжэ ябахадаа, ямар урилдаан юм гэжэ һанаа һэм. Мүнөө хаража байхадаа гайханам. Ямар олон зон суглардаг юм. Хари гүрэнүүдһээ, Россиин олон можо хизаарнуудһаа хүн зон олоо­роо ерэжэ хабаадана. Агууехэ Байгал далайда үбэлэй сагта ерэжэ үзөөгүй һэм. Сэдьхэлни дээгүүр байна. Пре­зидентын хэлэһээр, гүрэн доторхи аяншалга хүгжөөлгэдэ иимэ түхэлэй хэмжээ ябуулганууд тон хэрэгтэй байна даа. Олон зониие эблэрүүлнэ, хамтаруулна ха юм, - гээд, мэдээжэ зүжэгшэн тобшолоо.

Улаан-Үдын эхэнэрнүүдһээ бүридэһэн «ЛедиБур» гэһэн коман­да үнэтэй сэнтэй шан абажа шадаа. Тэдэнэр 811 грамм загаһа баряа. Хяагтын команда хоёрдохи һуури эзэлээ. Гурбадахиие Красноярскын «Цунами» бүлэг абаа. Иигэжэ Буряа­дай бренд болоһон хэмжээ ябуулга дүүрээ. Ерэһэн айлшад, хабаадагшад сэдьхэл дүүрэн гэр гэртээ бусаа.

Автор: Эрдэни РАДНАЕВ

Фото: Авторай дурадхаһан гэрэл зурагууд