Зүүн зүгэй бэлигэй дээжэ

Дуратай ажалдаа

45 жэл гээшэ бодоод үзэбэл, бага бэшэ. Энэ хугасаада олон юумэн хубилаа. Ансамблиин хүтэлбэрилэгшэдшье һэлгэгдээ. 2014 онһоо мүнөө болотор тус ансамблиие (энэл һургуулиин шаби ябаһан) абьяас бэлигтэй, урагшаа һанаатай Татьяна Васильевна Ци-Ю-Фа хүтэлбэрилжэ ябана.

«Зүүн зүгэй оронууд минии һонирхол ходо татагша һэн. Тиимэһээ зүүн зүгэй оронуудые шэнжэл­дэг эрдэмэй факультет түгэсхэһэнби. Амаргүй анхаралтайгаар зүүн зүгэй хатарнуудые, түүхэ, географи, хубсаһануудые, ёһо заншалнуудые үзэжэ гараһанби. Би бүри багаһаа хатаршан болохоёо һанагша һэнби. Хатарай гүн руу «тархяараа» оро­жо, сээжэ зүрхөөрөө хүгжэмдэнь шэнгэжэ, түүхыень уудалжа, өөрын заншалтай зэргэсүүлжэ, эльгэ дото­роороо наринаар тэрэнэй онсо ил­гааень ойлгожо, дурлаха хэрэгтэй. Тиихэдэ хатар гээшэ гоё үнгын буда­гаар будаһан шэнги яларха. Тэрээнээ үхибүүдтэ һайнаар заахын тула баг­ша өөрөө репетици бүхэндэ тайзан дээрэ гаража, үхибүүдтэеэ адли хата­ралсажа, анхаралыень татажа байха ёһотой. Шадабарияа һурагшадтаа дамжуулжа, сэдьхэлэйнь хүбшэргэй дайража, дурлал түрүүлхэ зэргэтэй. Өөрыгөө жаргалтай хүнби гэжэ тоо­лохо байнаб. Юундэб гэхэдэ, дуратай ажалаа хэжэ ябана ха юмбиб», - гэжэ Татьяна Васильевна хэлэнэ.

Бадма лёнхободол һалбараа

«Лотос» гэһэн үгэ буряад хэлэндэ оршуулхада, бадма лёнхобо боло­но. Нээрээшье энэ ансамбль нэрэ­дээ таарама. Бадма лёнхобо сэсэг­тэл адли һаргама гоё хатарнуудые гүйсэдхэжэ, олоной дура татанал даа!

Буряад Уласай хатарай коллективүүд сооһоо «Лотос» ансамблиин хатарнууд илгардаг гэхэдэ, алдуу болохогүй. Элдэб үндэһэ яһатанай хатарнуудые шадамар бэр­хээр, өөрын онсо маяг түхэлтэйгөөр хатарха гээшэ дээдын бэлиг. Хатар бүхэн хүнэй уян нугархай ба нахилзуур хүдэлөөнһөө, өөрын онсо зүйлһөө, шэнжэ маягһаа, шада- бариһаа, гоё хубсаһанһаашье дул­дыдадаг гээшэ. Эдэ бүгэдые нэгэд­хэн хүдэлхэдэ, амжалта туйлагда­ха. Хатарай хэшээлнүүдые Буряад Уласай арадай артистнууд - Татьяна Ефремовна Гергесова, Василиса Андреевна Тумурова гэгшэд заа- жа, буряад арадайнгаа баян соёл­той танилсуулхаһаа гадна, элдэб арадуудай хатарнуудта ба уласай- нгаа элдэб аймагуудай ёохорнуудта һургаа. Буряад Уласай ба Оросой Холбоото Уласай соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ, Хүндэлэлэй орде­ной кавалер, мэдээжэ хатаршадай заабарилагша Виктория Владими­ровна Абгалдаева шэнэ хатарнуу­дые зохёохо хэрэгтэ өөрынгөө ху­бита оруулжа, сэсэн бодолтой заа- баринуудаа хэлэжэ, шог ёгтойхон үгэнүүдээрээ дэмжэжэ хамһалсадаг байгаа.

Уданшьегүй хоёр жэл болоод, тус ансамбль «Арадай уран һайханай коллектив» гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртөө һэн. Ансамблиин зохёохы бүлэг буряад арадайнгаа хатарнуудһаа гадна зүүн зүгэй арадуудай, Ази түбиин (солонгос, энэдхэг, хитад, монгол, япон, цейлон, вьетнам ба бэшэшье арадуудай) хатарнуудые ялас гэмээр гүйсэдхэжэ, тоглолтонуудаа шэмэглэдэг.

“Лотос” ансамбль аянда гаража, наада харуулжа ябаһаар, хилын саа­нахи гүрэнүүдээр мэдээжэ болонхой. 1982 онһоо эхилжэ, элдэб хэмжээнэй шангуудта хүртэдэгынь гайхалгүй. Газар дэлхэйе дүүрэн ябажа, хата­райнгаа аргаар түрэл арадайнгаа соёлтой, ёһо заншалтай, хэлэнтэй олониие танилсуулжа ябаһанайнь габьяа ехэ. Голланди, Франци, Бель­ги, Чехословаки, Япон, Швейцари болон бусад хари гүрэнүүдтэ “Лотос” ансамблиинхидые нэрьемэ халуун альга ташалгаар угтадаг гээшэ.

Шабинарай амжалта

Эдэ олон жэлнүүдэй туршада «Ло­тос» ансамблиин богоһо алхан оро­жо, хатарай һургуули дүүргэжэ, да­лижажа гараһан шабинар олон. Нэгэ зариманиинь хатартай хуби заяагаа холбоо. Нүгөө зариманиинь ондоо мэргэжэлтэй болонхойнууд. Булта һайн һайхан ажаһуудаг. Багадаа ха­тарай һургуули дүүргэһэнээ оройдоошье мартаагүй, шадаха юумэнии- нь ажабайдалдань хэрэгтэй болодог.

45 жэлэйнгээ ойе олон амжалтануудтайгаар

Коллектив жэл бүри хотын ба бэшэшье хэмжээнэй урилдаан, фе­стивальнуудта хабаадажа, элдэб түсэлнүүдые бэелүүлжэ байдаг. Тэдэ­нэй нэгэн гэхэдэ, Буряад Уласай 100 жэлэй ойдо зорюулагдаһан «Сэсэг бороо» гэһэн түсэл болоно.

45 жэлэйнгээ ойн баяр уласай- мнай түрүү ансамбль ялас гэмэ ам­жалтануудаараа угтана. Бүхэроссиин, уласхоорондын урилдаануудта шал­гаржа, элдэб шангуудта хүртэжэ, аян­да ябаһан зандаа. Жэл бүри тоглол­тонуудынь олон зоной хабаадалга­тайгаар, һонирхолтойгоор үнгэрдэг юм.

Харагшад түрэл арадайнгаа аян­га шагнажа, зүүн зүгэй ба Дунда Азиин хатарнуудые хаража, сэдь­хэлээ баярлуулаад ошодог гээшэ. Мүнөө ансамбль энэ ехэ ойн баяртаа тусхай тоглолто бэлдэнэ. «Серебря­ная нить и звон коралловых подве­сок» гэһэн тоглолто олоной һонорто дурадхагдаха гээшэ.

«Лотос» ансамбль саашадаа үшөө ехэ амжалтануудые туйлажа, хатар­нуудаа үшөө олон гүрэнүүдэй тайзан дээрэ харуулжа, олоной дура, анха­рал татажа байхыень хүсэе. Абьяас бэлигтэй үхибүүд хатарай нюусануудтай танилсажа байхань лабтай.