Ниигэм 15 may 2024 1184

Илалтын хүндэлэлдэ велосипедээр

Майн 10-да газаа хүйтэншэг, шиигтэй нойтон, һалхитай байгаа. Харин иимэ уларил велосипедээр ябагшадта тон тааруу. Ивалгын аймагһаа Сэлэнгын аймагай Гусиноозёрск хото хүрэтэр «Илалтын километрнүүд - дэлхэй нацизмгүй» гэһэн уряа доро заншалта болоһон вело- гүйлгэлдөөн үнгэрөө.

© фото: авторай гэрэл зураг

Үглөөнэй 9 сагһаа хабаадаг­шад сугларжа эхилээ. Тэдэ­нэр хоёр сахаригтай түмэр унаануудаа, мүн бэеэшье бэлдэжэ захалаа. Сугларагшад сооһоо зари­маниинь анха түрүүшынхиеэ, нүгөө зариманиинь нэгэнтэ бэшэ энэ үйлэ хэрэгтэ хабаадана. Иимэ ута зайда велосипедээр ябаха хэмжээ ябуул­гада анха түрүүшынхиеэ хабаадахаяа байһан зон ехэл бодолгото болонги: хүрэхэ гүб, али хахад харгыдаа эсээд тогтохо гүб гэжэ һанаһан байха. Га­заа һалхитай! Һайшаалтайнь гэхэдэ, һалхин хабаадагшадай нюрга руунь үлеэнэ! Мүнөө сагта үнгэ бүриин велосипедүүд бии гээшэ ааб даа. Үндэр дабаан дээрэ хүсэ шадалаа хэмгүй ехээр гаргангүй, педаляа ма­хажа гарахаар.

Хабаадагшадай футболконууд Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай Геройнуудай болон Алдар Солын дүүрэн орден абаһан сэрэг­шэдэй ба сэрэгэй тусхай хэмжээнэй Геройнуудай фото-зурагуудтай. Сэлэнгын, Ивалгын, Хяагтын аймагуу­дай болон Улаан-Үдын зон энэ үйлэ хэрэгтэ эдэбхитэйгээр хабаадаа. Тэдэ 65 километр гаталһан байна. Тэдэнтэй хамта Буряад Уласай Арадай Хура­лай депутадууд ябалсаа. Вячеслав Цыбикжапов иигэжэ хэлэбэ: «Бидэ Эсэгын дайнда хабаадаһан ветера­нуудаа иимэ хэмжээ ябуулгын аргаар үшөө дахин һанан дурсанабди. Тэрэ сагта манай үбгэ эсэгэнэртэ дайнай дүлэн соо ямар хүшэр хүндэ байгааб гэжэ мүнөө хабаадагшад хүсэ шадал гаргажа байхадаа, тэдэнэй аша габьяа һанаха. СВО-до наһа бараһан, манай Сэлэнгын аймагай Харганаа нютагай баатар хүбүүн Виктор Елбо­новой зурагтай футболко үмдөөд ябанаб. Энэ хүбүүн үншэн, эжынгээ эгэшэдэ үндыһэн. Спортдо дуратай, ехэ бэрхэ, урагшаа һанаатай хүбүүн һэн, би таниха, мэдэхэ байгааб. Теэд сэрэгэй тусхай хэрэгтэ ошожо, тэндэ баатарай үхэлөөр унаа. Иимэ хэмжээ ябуулгын үнгэржэ байхадань, баатар сэрэгшэдээ үшөө дахин һанажа, хэтын хэтэдэ мартангүй байхабди. Уларил гоё байна: һалхитай, зарим тээгээ саһатайшье, тон зохид», - гэжэ тэрэ һанамжаараа хубаалдаа.

Арадай Хуралай һунгамал Саян Бальжиров энэ хэмжээ ябуулга­да анха түрүүшынхиеэ хабаадаа. «Минии хүгшэн абымни аба Халхын голой байлдаанда хабаадаһан Бальжиров Буда-Цырен Галданович хүндөөр шархатаад, түрэл нютагаа бусаһан. Үшөө тиихэдэ хүгшэн абым­ни аха Эсэгэ ороноо хамгаалгын дайнда хабаадаһан, бусаагүй. Ехэ зүб хэмжээ ябуулга боложо байна, хабаадагшад ехэл баяртайнууд, элүүр энхэдэшье тон туһатай», - гэжэ һунгамал тэмдэглэбэ.

Һалхи шуурган энэ хэмжээ ябуул­гада һаад ушаруулаагүй гээд, үшөө дахин тэмдэглэе. Түрүүшын амарал­тын газар хүрэжэ ерэхэдээ, хабаа­дагшад халууданхайнууд байгаа. Тиимэһээ дабхар үмдэһэн хубсаһаяа туулмагтаа хэжэ байгаа һэн. Ивал­гын аймагта ажалладаг Екатерина Доржиева иигэжэ һанамжаараа хубаалдаба: “Өөрөө Сэлэнгын аймаг­та үндыһэн хадаа энэ ябуулга тухай дууламсаараа заатагүй хабаадахаб гэжэ шиидээб”. Тэрэ велосипедээр ходо ябадаг, тиимэһээ бэень шанга, балсангуудынь таб-яб гэмэ гэжэ сэхэ руунь хэлэе. «Досоомни ехэ гоё байна, һалхинай нюрганһаамни үлеэхэдэнь, түргэн ябанаб. Һалхин урдаһаамнай үлеэгээ һаань, яһала хүшэр байха һэн. Бэемни халуу бусал­жа байна. Ямар олон зон суглараа гээшэб. Минии футболко Сэлэнгын аймагай ветеранай зурагтай», - гэжэ Екатерина Доржиева нэмэбэ.

Хяагтын аймагһаа энэ үйлэ хэрэг­тэ хабаадахаяа ерэһэн зон мүн лэ олон байгаа. «Хяагтын аймагһаа 34 хүн хабааданабди, ехэ баяртайбди. Хоёрдохи жэлээ хэмжээ ябуулгада хабаадажа байхада урматай. Дурас­хаалай хэрэг гээшэ», - гэжэ Хяагтын Согто Доржиев хэлэнэ.

Табан сагай туршада хабаадаг­шад велосипедээр Гусиноозёрск хото хүрэжэ, баатар сэрэгшэдтэ зорюулагдаһан хүшөөдэ баглаа сэсэгүүдые табяа.

Автор: Эрдэни РАДНАЕВ

Фото: авторай гэрэл зураг