Үншэн хүүгэдые орохо гэртэй болгоно

Зунай эхин һарын 8-да манай гүрэн дотор Ниигэмэй хамгаалгын ажалшадай мэргэжэлтэ һайндэр тэмдэглэгдэдэг юм. Энээнтэй дашарамдуулан, «Семья» гэһэн гүрэнэй эмхи зургаанай ажаябуулга тухай хөөрэхэ хүсэлтэйбди.

Түрэлхидэй харууһагүй үлэжэ үншэрһэн хүүгэдэй хуулиин наһа гүйсэхэдэнь, ээлжээнэй ёһоор гүрэнһөө гэр байра үгтэдэг гээшэ. Тус эмхи иимэ хүүгэдые байратай болгохо ажал гуримшуулжа ябуулдаг юм. Нёдондо гэртэй болохо ээлжээндэ байһан 87 хүндэ гэрэй түлхюур барюулагдаа. Харин байгша ондо 118 хүн өөрын байратай болохо юм.

- Нёдондонһоо эхилжэ, шэнэ гэртэ гү, али хүнэй байрлажа байһан квартира худалдажа абтаад, үншэн хүүгэдтэ дамжуулагдана. Энэнь ехэ зүйтэй байна гэжэ элирээ. Засагай газартахи түгэс барилгын хүтэлбэри (УКС) гэһэн эмхиин гэрнүүдые худалдажа абахадань, бидэ саарһа дансыень бэлдэжэ, тусхай хэлсээ баталаад, ерээдүйн эзэдтэнь түлхюурнүүдыень дамжуулдаг байһамди, - гэжэ «Семья» гэһэн гүрэнэй эмхиин захиралай орлогшо Людмила Мунхожаповна Эрдыниева ажал тухайгаа хөөрэнэ.

Барилгын томо хамжаанһаа гү, али юрэ хүнһөө энэ хэрэгтэ квартира худалдажа абаха гээшэ тиимэ бэлэн хэрэг бэшэ. Хуулида бэшэгдэһэн олон тоото эрилтэнүүдтэ таарама байха ёһотой бшуу. Эгээл түрүүн ариг сэбэрэй, гал түймэр сарадаг албангуудай эрилтэдэ тааралдаха ёһотой.

Жэл бүхэндэ Ородой Холбоото Уласта үншэн хүүгэдэй байра байдал һайжаруулхын тулада гүрэнэй талаһаа 7 миллиард түхэриг гаргашалагдадаг байна. Тиигэжэ тэрэ мүнгэн бүхы гүрэн дотор өөрын тусхай онол аргаар можо нютагууд руу ябуулагдана. Байгша ондо 236,184 мянган сая түхэриг мүнгэн Буряад Уласта эльгээгдээ. Тэрээн дээрэнь манайхин 16 сая түхэриг нэмэжэ, 118 квартира абаха юм.

- Ээлжээндэ байгаад, гэртэй болоходоо, эзэдынь тэрэ дороо өөрынгөө нэрэ дээрэ оруулнагүй. 5 жэлэй туршада тусхай хэлсээнэй ёһоор тэндээ байрлаха болоно. Ниигэмэй хамгаалгын ажалшад тэдэнэр хэр һайнаар гэрээ абажа байнаб, яагаад даалгагдаһан гүрэнэй зөөридэ ханданаб гэхэ мэтээр адагладаг. Бүхы юумэнэй һайн тээшээ байбалнь, 5 жэлэй үнгэрхэдэ, тэрэ гэрынь эзэдтэнь дамжуулагдана. Харин хайша хэрэгээр гүрэнэй байрада хандажа, хүн шэнгеэр бэеэ абажа шадахагүй зонтой үшөө 5 жэлэй болзорто хэлсээн баталагдадаг юм, - гээд Людмила Эрдыниева хэлэнэ.

Хуулиин ёһоор иимэ гэр абаха эрхэтэй зон ээлжээнэйнгээ ерэхэдэ, Буряад Уласай ямаршье аймаг шэлэхэ аргатай. Жэшээнь, Хурамхаанай ажаһуугшада Бабантын аймагта бэлэн гэр худалдажа абаад, тэндэ гэр абахыень дурадхаха аргатай. Тиихэдэнь ямар бэ даа ушараар һанаандань таараагүй бол, тэрэ хүн арсаха эрхэтэй. Тиин өөрынгөө һанаанда таарама байратай болотороо ээлжээндээ байха.

Жэлэй дүүрэхэ багта гэрнүүд худалдажа абтаад, саарһанайнь бэлэн болоходо, шэнэ жэлэй урдахана баярай оршон байдалда эзэдтэнь түлхюурнүүд дамжуулагдадаг. Эндэ яагаад гэрнүүдэй дамжуулагдадаг тухай хөөрэхэ хэрэгтэй. «Тэрэ гэртэ би орохо һэм» гэһэн зугаа болохогүйн тула «Семья» гэһэн эмхиин ажалшад жээрэбэй ёһоор түлхюурнүүдые тараадаг юм байна. Хуулиин ёһоор гэрэй хэмжээн 33 дүрбэлжэн метр байха ёһотой.

Буряад Уласта гүрэнэй талаһаа гэр абаха эрхэтэй 14-һөө дээшэ наһатай 5299 хүн тоологдоно. Харин 18 наһанһаа дээшэ 3961 хүн ээлжээндэ гэртэй болохоёо хүлеэжэ байна. Энэ жэлэй июниинь 1-эй байдалаар Буряад Уласта ээлжээндэ байгаа бүхы зониие гэртэй болгохо гэбэл, 8 миллиард 865 сая түхэриг мүнгэн хэрэгтэй болоно.

Хэдэн жэлэй саада тээ үншэн хүүгэдтэ гэжэ зорюута Сотниково һууринда баригдаһан гэрнүүд муу шанартай байжа, мүнөөшье болотор зэмэтэй зониинь элирэгдээгүй, мүрдэлгэ боложо байһаар. Иигэжэ гэрнүүдые тусхайтаар барижа байнгүй, бэлэн гэр худалдажа абаад дамжуулхада, дээрэ шэнги. Нёдондо аха дүү Саян Алдар хоёр ээлжээнэйнгээ ерэхэдэ, гэрнүүдтэй болоо.

- Бидэ хоёр нэгэ-нэгэ гэртэй болообди. Ахамни һая баригдаһан шэнэ гэртэ квартира жээрэб татажа абаа. Харин бинь хүнэй байжа байһан гэртэ тудааб. Ехэ баяртайнууд байнабди, гэрнүүднай дулаан, гоё, - гэжэ Саян хүбүүн баяраараа хубаалдана.

Анхандаа үншэн хүүгэдтэ гүрэн мүнгэ дамжуулдаг байхадань, хуули буса аашанууд олоор дайралдажа эхилээ. Хүүгэдэй гэрһээ һая гараһан залуу хүбүүн тэрэ мүнгэнтэеэ хамта үгы болодог саг байһан бшуу.

- Элдэб мэхэ гоходо орожо, хүүгэдэй гэр байраяа алдахагүйн тула бидэ ажал ябуулнабди. Мүнөө хүүгэд «амиды» мүнгэ гартаа баряад ябанагүй ха юм. Тиимэһээ хуули буса ябадалнууд усадхагдаа. Хэдэн жэлэй саада тээ баруун хотонуудта алалсахашье ушарнууд болодог һааб даа, харин мүнөө тиимэ юумэн үгы. Нёдондо Арадай Хуралай баталһан 678-дахи хуулиин ёһоор үншэн хүүгэдтэ абтаһан гэрнүүд 5 жэлэй хугасаада нютагай засагай мэдэлдэ байха болобо. Тиигэжэ тэдэнэр абтаһан гэрнүүдые эзэдтэнь дамжуулха, хэлсээ баталдаг болоо. Харин манай эмхи түрүүн абтаһан гэрнүүдые бултыень эзэдтэнь дамжуултар, хараадаа абан байхабди, - гээд, Людмила Мунхожаповна мэдээсэнэ.

Улас түрымнай зүгһөө дэмжэлгэ үшөөшье һайнаар үзүүлэгдэжэ, ээлжээндэ байһан хэдэн мянган зон түргэн сагай болзорто гэр байратай боложо, ажабайдалаа хүнгэдхэхэ бэзэ гэжэ найдая!